жака́рд
[фр. J. Jacquard = прозвішча фр. вынаходцы (1752—1834)]
тканіна з вельмі складаным буйнаўзорыстым малюнкам, вытканая на спецыяльнай (жакардавай) машыне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кі́рза
(ням. Kirsei, ад англ. kersey)
шматслойная баваўняная тканіна, насычаная асобым саставам для засцярогі ад вільгаці; выкарыстоўваецца як заменнік скуры.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
крэп
(фр. crêpe)
1) шаўковая або шарсцяная тканіна з шурпатай паверхняй;
2) жалобная павязка з празрыстай гафрыраванай тканіны чорнага колеру.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ліно́леум
(англ. linoleum, ад лац. linum = палатно + oleum = алей)
тоўстая цвёрдая тканіна, пакрытая непрамакальным саставам, якая ўжываецца для пакрыцця падлогі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фата́
(цюрк. fata, ад санскр. pata = тканіна)
галаўны ўбор нявесты ў выглядзе лёгкай белай накідкі з кісяі, карункаў і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ка́лька, ‑і, ДМ кальцы; Р мн. калек; ж.
1. Спецыяльна апрацаваная празрыстая папера або тканіна, пры дапамозе якой знімаюцца дакладныя копіі з чарцяжоў і малюнкаў.
2. Копія чарцяжа або малюнка на такім матэрыяле.
3. Слова або выраз, утвораны па ўзору слова або выразу іншай мовы. Слова «аднаасобнік» — калька рускага «единоличник». Слова «самавызначэнне» — калька рускага «самоопределение».
[Фр. calque.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзяру́га, ‑і, ДМ ‑рузе, ж.
1. Тоўстая грубая тканіна. Ткаць дзяругу. □ Ты вострым плугам рэзаў дзірваны, Насіў з дзяругі Шытыя штаны. Куляшоў.
2. Посцілка з такой тканіны. Вокны завешаны дзяругамі. Навуменка. [Жанчыны] улажылі Рыгораў куфэрак на воз і пакрылі яго дзяругаю. Гартны. // Пра ўсякую адзежыну з такой тканіны. — Чаму ты адзяеш гэту дзяругу? Адзявай з гальштукам. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Валья́н ’шурпаты валік, з дапамогай якога гатовая тканіна накручваецца на таварна-здымны валік’ (КТС). Да вал (?). Даль (1, 163) прыводзіць вальян, вальявочный, вальячный ’разная, чаканная работа’, якія звязвае (гл. таксама Шанскі, 1, В, 15) з вальяжный ’прыгожа выраблены’ < во‑льячный ад льяк ’форма пры ліцці’. Тады, магчыма, вальян — гэта спецыяльна адліты вал з адпаведнымі «шурпатасцямі».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сае́та ’тонкае высокагатунковае сукно’ (ТСБМ, Нас.), сае́т ’англійскае сукно’ (Гарэц., Байк. і Некр.), ’кафтан; сарафан, спадніца’ (Гарэц., Нар. лекс. Гом.), ’тонкае бліскучае сукно’ (ТС). Запазычанне з польск. saja ’гатунак сукна’, sajeta ’тонкая дарагая тканіна, тонкае сукно’ (Кюнэ, Poln., 95). Апошняе з італ. saja, saietta ’гатунак сукна’ < лац. sagum ’ваенная адзежа’ (Брукнер, 479). Параўн. саян, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бало́ння
(іт. Bologna = назва італьянскага горада)
капроновая плашчовая тканіна з аднабаковым непрамакальным пакрыццём, а таксама плашч або куртка з такой тканіны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)