адрабі́ць, ‑раблю, ‑робіш, ‑робіць; зак.
1. Разлічыцца за даўгі, атрыманыя грошы і пад. сваёй працай. — Дзякуй вам, дзякуй! — пачаў паўтараць.. Даніла і ледзь не кланяецца гаспадыні. — Мы заплацім, як прыедзе сын, а то я адраблю валі, кашоў напляту. Кулакоўскі.
2. Разм. Скончыць працаваць. Адрабіўшы, можна і адпачыць. // Перастаць рабіць, папрацаваўшы доўгі час, аддаць працы многа сіл, стаць непрыгодным для працы. [Сын з нявесткай:] — Не табе, старой, сягоння Раўнавацца з намі, Ты сваё ўжо адрабіла, Справімся і самі. Русак. — Дзед ужо не работнік... — ледзьве прагаварыла маці праз плач. — Дзед сваё адрабіў... Якімовіч. // Знасіцца ад працяглай работы (пра машыны, прылады і пад.).
3. Папрацаваць нейкі час. Пастушэня гутаркай кароткай быў узрушан, хоць нямала ён у праектнай адрабіў канторы, розных шмат спраектаваў мастоў. Русецкі.
4. чаго, што. Зрабіць так, каб вярнуць што‑н. да ранейшага стану. Адно для Сценкі было ясна: цяпер ён за парогам бацькавай хаты. Таго, што зрабілася, назад не адробіш. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзіця́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да дзіцяці (у 1 знач.). Дзіцячы ўзрост. Дзіцячыя хваробы. □ [Лабановіч] устаў, калі ўжо ў школе чуліся дзіцячыя галасы. Колас. [Наста] пазнала ў цемры — гэта ён, Андрэй Саковіч — друг дзіцячых дзён. З. Астапенка. // Які належыць дзіцяці. [Люда] на хаду, не гледзячы, падала .. [Юрку] руку і з нейкай асаблівай, небывалай цеплынёй адчула ў сваёй руцэ дзіцячыя пальчыкі. Брыль.
2. Уласцівы дзіцяці, дзецям. Гэты невялічкі куток ператварыўся ў маёй дзіцячай фантазіі ў казачны лес з незвычайнымі істотамі. Бядуля. Салодкі сон дзіцячы пасля пылу, духмень. Лынькоў. // перан. Неўласцівы даросламу, не сталы. Дзіцячыя разважанні. Дзіцячы розум. □ — Дараваць сабе не магу, нашто я тады чытала табе свой верш. Ну, але ты глядзі на гэта, як на дзіцячую забаўку. Колас.
3. Прызначаны для дзяцей. Дзіцячая літаратура. Дзіцячая каляска. □ «Даведаюся, ці ёсць у дзіцячым вагоне месцы», — рашыла Таня. Даніленка.
•••
Дзіцячая пляцоўка гл. пляцоўка.
Дзіцячы дом гл. дом.
Дзіцячыя яслі гл. яслі.
Дзіцячы лепет гл. лепет.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дуб, ‑а і ‑у; мн. дубы, ‑оў; м.
1. ‑а. Буйнае лісцевае дрэва сямейства букавых з моцнай драўнінай і пладамі жалудамі. Стогадовы дуб. □ Сілачом стаіць Дуб разложысты, І здалёк відаць пышны верх яго. Колас.
2. ‑у; толькі адз. Драўніна гэтага дрэва. Нарэзаць дубу. Бочка з дубу.
3. ‑а; перан. Разм. Пра высокага, моцнага чалавека. У Жарстана было сем сыноў, і чацвёра з іх такія ж дубы, як і бацька. Колас. // Пагард. Пра тупога, неразумнага чалавека. — Хоць і дуб ты, скажу табе, але заходзь, кульні з намі чарку: у мяне ж сёння вяселле — гуля-а-ем! Вышынскі.
4. ‑а. Адзін з відаў вялікіх лодак (на Дняпры, Доне). Пад поўнач Пятро Тугай закончыў рамонт дубоў, заліў смалою залапленыя месцы і вылез на паром. Краўчанка.
•••
Коркавы дуб — вечназялёнае дрэва сямейства букавых, кару якога выкарыстоўваюць для вырабу коркаў і інш.
Даць дуба гл. даць.
Плесці з дуба вецце гл. плесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перагле́дзець, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць, зак., каго што.
1. Агледзець, дагледзець усё, многае або ўсіх, многіх. Артур палез па кішэнях шукаць Наталлінага адраса. Уміг ён перагледзеў некалькі замурзаных блакнотаў, памятых .. паперак і — дарэмна. Гартны. І вось Янка ў кабінеце дырэктара. Ён пачакаў, пакуль той перагледзеў нейкія паперкі, потым кашлянуў. Прокша. // Прагледзець нанава, яшчэ раз з мэтай праверкі. Тамаш зноў хутка перагледзеў прыёмнік ... і зноў навушнікі маўчалі, нібы нямыя. Краўчанка. [Сяргей Сяргеевіч:] — У пятніцу вечарком я накапаў чарвякоў, перагледзеў снасці, а назаўтра .. мы ўжо кацілі на Змітраковым «буланчыку» па гладкай шашы на ўлюбёныя мясціны майго сябра — прыгожы высокі бераг Бярэзіны. Ляўданскі.
2. Разгледзець, абмеркаваць што‑н. нанава, яшчэ раз для ўнясення якіх‑н. змен, паправак. Перагледзець штаты устаноў. Перагледзець нормы выпрацоўкі. □ Само жыццё прымусіла пісьменніка перагледзець твор, бо рэчаіснасць дала яму новы цікавы матэрыял. Кучар. — Дзеля справядлівасці, даражэнькі, трэба перагледзець табе тваё рашэнне, — хмурачыся, казаў далей Гапоненка [Міхалу Пятровічу]. Капусцін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
old [əʊld] adj.
1. (пра ўзрост) a six-year old girl шасцігадо́вая дзяўчы́нка;
How old are you? Колькі табе гадоў?;
She is old enough to know better. У яе ўзросце трэба ўжо добра разумець, што да чаго.
2. стары́;
an old man/woman стары́/стара́я;
old age ста́расць;
get/grow old ста́рыцца, старэ́ць
3. стары́, пано́шаны;
old rags рыззё, стары́зна;
the same old excuses адны́я і ты́я ж апраўда́нні
4. былы́; ране́йшы; міну́лы;
Old English стараанглі́йская мо́ва;
Things were different in the old days. Даўней усё было па-іншаму.
♦
an old wives’ tale ба́біны/бабу́ліны ка́зкі, ба́бскія плёткі;
as old as the hills стары́ як свет;
for old time’s sake па старо́й па́мяці
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
kazać
kaza|ć
1. зак. загадаць; прымусіць;
~ć zrobić — загадаць зрабіць;
~ł powiedzieć — загадаў сказаць;
2. незак. загадваць; прымушаць;
rób, co ci każę — рабі, што я табе кажу;
~ć komu na siebie czekać — прымушаць каго чакаць;
jak zwyczaj każe — як патрабуе звычай;
3. незак. царк. прапаведваць; казаць казань;
~ć z ambony — прапаведваць з амбону
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Léhre
f -, -n
1) вучэ́нне, тэо́рыя, дактры́на
2) навуча́нне, вучо́ба
j-n in die ~ gében* — адда́ць каго́-н. у вучэ́нне [навуча́нне]
bei j-m in der ~ sein — быць у навуча́нні ў каго́-н.
3) перан. уро́к, навуча́нне
j-m éine ~ ertéilen — правучы́ць каго́-н.
das soll dir éine ~ sein! — гэ́та табе́ наву́ка!
~n aus etw. (D) zíehen* — атрыма́ць уро́к з чаго́-н.
4) гл. Lehr
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
schmíeren
vt
1) зма́зваць, ма́заць, нама́зваць; прама́зваць
éine Sálbe auf die Hand ~ — зма́заць руку́ ма́ззю
Bútter aufs Brot ~ — нама́заць ма́сла на хлеб
2) дава́ць ха́бар
er hat ihm geschmíert — ён падма́заў яго́ [даў яму́ ха́бар]
3) пля́каць, бру́дзіць
◊ sich (D) die Gúrgel [die Kéhle] ~ — разм. прамачы́ць го́рла, вы́піць
j-m Hónig [Brei] ums Maul [um den Mund] ~ — разм. ліслі́віць каму́-н.
dir muss man álles erst ins Maul ~ — разм. табе́ ўсё трэ́ба спача́тку разжава́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
verpflíchten
1.
vt
1) (durch A, zu D) абавя́зваць (каго-н., чым-н., да чаго-н.)
ich bin dir zu Dank verpflíchtet — я табе́ ве́льмі абавя́заны
2) прыма́ць (на працу) (каго-н.), дамо́віцца (аб рабоце); заключы́ць дагаво́р [умо́ву] (аб працы) (з кім-н.)
j-n als Dólmetscher ~ — прыня́ць на пра́цу каго́-н. у я́касці перакла́дчыка
2.
(sich) абавяза́цца
ich verpflíchte mich für ihn — я адка́зваю [руча́юся] за яго́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
я
1. род., вин. мяне́; дат., предл. мне; твор. мной, мно́ю; мн. мы мест. личн. я;
2. в знач. сущ., нескл., ср. я;
маё друго́е «я» — моё второ́е «я»;
◊ па мне — по мне;
я ду́маю! — я ду́маю!;
паказа́ць сваё «я» — показа́ть своё «я»;
не я бу́ду, калі́ не... — не я бу́ду, е́сли не...;
я не я, і кабы́ла не мая́! — погов. я не я, и ло́шадь не моя́!;
на табе́, бо́жа, што мне няго́жа — погов. на тебе́ бо́же, что мне него́же
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)