нос, -а, мн. насы́, насо́ў, м.
1. Орган нюху, які знаходзіцца на твары чалавека або мордзе жывёлы.
Н. з гарбінкай.
2. Дзюба ў птушкі.
Бусляняты закідваюць насы ўгору.
3. Пярэдняя частка судна, лодкі, самалёта і пад.
4. Аб выступаючай пярэдняй частцы якога-н. прадмета.
5. Тое, што і насок (у 2 знач.).
Туфлі з вострымі насамі.
○
Рымскі нос — вялікі, правільнай формы нос з гарбінкай.
◊
Бубніць сабе пад нос (разм.) — гаварыць вельмі ціха, незразумела.
Вадзіць за нос каго — абяцаць і не выконваць; уводзіць у зман (разм.).
Вярнуць нос (разм.) — адносіцца да каго-н. з пагардай.
Драць нос — важнічаць, задавацца (разм.).
3-пад (самага) носа (узяць, украсці; разм.) — на вачах у каго-н., у непасрэднай блізкасці ад каго-н.
На носе (разм.) — вельмі скора, у самы блізкі час (адбудзецца што-н.).
Носам рыць (груб.) — выказваць сваю незадаволенасць кім-, чым-н.
Нос у нос; носам к носу (разм.) — вельмі блізка адзін да аднаго.
Пад самым носам (разм.) — блізка, у непасрэднай блізкасці ад каго-, чаго-н.
Пакінуць з носам каго (разм.) — абдурыць, падмануць.
Соваць нос (разм., неадабр.) — умешвацца не ў сваю справу.
|| памянш.-ласк. но́сік, -а, мн. -і, -аў м. (да 1 знач.), насо́к, -ска́, мн. -скі́, -ско́ў, м. (да 1 і 5 знач.).
|| прым. насавы́, -а́я, -о́е (да 1 і 3 знач.).