1. Жывёліна атрада паўзуноў, пакрытая касцявым панцырам, якая вельмі павольна рухаецца на кароткіх лапах, што могуць разам з галавой і хвастом уцягвацца ў панцыр.
Марская ч.
2.зб. Рагавыя пласцінкі панцыра гэтай жывёлы, а таксама вырабы з такіх пласцінак.
|| памянш.чарапа́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
элі́та, -ы, ДМ -лі́це, ж., зб.
1. Лепшыя расліны, насенне або жывёлы, якія па сваіх якасцях найбольш прыдатныя для далейшага развядзення (спец.).
2. Прывілеяваныя вярхі грамадства або якой-н. яго часткі; вышэйшы клас.
Уваходзіць у эліту беларускага бізнесу.
3. Лепшыя прадстаўнікі грамадства.
Навуковая э.
|| прым.элі́тны, -ая, -ае (да 1 знач.) іэліта́рны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Элітнае насенне.
Элітны рэстаран.
Элітарная культура.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АНХАЦЭРКО́ЗЫ,
гельмінтозныя хваробы буйн. раг. жывёлы, коней, вярблюдаў, козаў, зрэдку чалавека, якія выклікаюцца нематодамі з роду анхацэрка. Пры анхацэркозах назіраюцца пухліны з гноем, намулы, дэрматыты, кульгавасць і інш. Заражэнне адбываецца на забалочанай пашы і каля вады. Лячэнне растворам Люголя, хірургічнае.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БАКТЭРЫЦЫ́ДНАСЦЬ,
здольнасць хім. рэчываў (бактэрыцыды), фіз. і біял. фактараў (т-ра, іанізавальнае выпрамяненне, дзеянне ферментаў) выклікаць гібель бактэрый. Уласціва таксама сываратцы крыві, слязам, сліне, малаку, страўнікаваму соку, скуры чалавека і жывёлы. Бактэрыцыднасць раслін абумоўлена рэчывамі — фітанцыдамі, якія выкарыстоўваюцца ў лячэбнай практыцы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
дзічы́наж.
1. (дзікія жывёлы, птушкі) Wild n -(e)s;
пярна́тая птушы́ная дзічы́на Féderwild n; Wíldgeflügel n -s;
дро́бная дзічы́на Kléinwild n;
2. (мяса) Wild n -(e)s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
◎ Кні́гі ’аддзел страўніка буйной рагатай жывёлы’ (З нар. сл., Нар. сл., Нар. словатв.), ’страўнік і кішкі жывёлы, прыхаваныя для ежы’ (Шн., Нік. Очерки, Малчанава, Мат. культ.). Укр.книги, рус.книга ’тс’, балг.книга, серб.-харв.кнуйге, славен.knjiga,⇉польск.księgi, чэш.kniha, славац.kniha, в.-луж.knihi ’тс’. Гэтыя формы дазваляюць рэканструяваць прасл.kbnigy (формы мн. л.), што сведчыць аб старажытнасці семантычнага пераносу з kwiga, k^bnigy ў значэнні ’кніга’ (гл. Слаўскі, 3, 274; ЕСУМ, 2, 473).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лаба́ціна ’выпукласць ілба’ (КЭС, лаг., КСТ), лъба́ціна ’высокі, вялікі лоб’, ’лоб чалавека, жывёлы’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах.), утворана ад прым. лабаты і суф. ‑ін‑а (Сцяцко, Афікс. наз., 107).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Матраб’я́нка ’мясны фарш’ (рэч., Мат. Гом.). Відавочна, з польск.wątrobianka, якое на Палессі азначала ’зельц’, ’страўнік жывёлы, тоўстая кішка, начыненая свінымі вантробамі’. Мена в > м (параўн. рус.ватрушка — матрушка).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Паскоціна ’адгароджанае месца для жывёлы’ (целях., ДАБМ, 785). Да па‑ і skot‑ > CKa^na (гл.). Аб суфіксе ‑ін‑а з лакальна-прасторавым значэннем гл. Сцяцко, Афікс. наз., 155–156.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыпо́н, ‑у, м.
Абл. Вяроўка, папруга і пад. для прывязвання жывёлы. Паглядзеў і супакоіўся — было ўсё пад рукамі: прытуплены зрэзаны плуг, аброчная торба з кормам каню, прыпон і жакетка.Гартны.Як каля доўбні вол, Я мушу на прыпоне Хадзіць усё наўкол, Кружыцца аж да скону.Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)