вінагра́д, ‑у, М ‑дзе, м.

1. Пладовая павойная расліна сямейства вінаградавых.

2. зб. Буйныя сакавітыя ягады гэтай расліны, якія растуць гронкамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

касцяні́цы, ‑ніц; адз. касцяніца, ‑ы, ж.

1. Лясная травяністая ягадная расліна сямейства ружакветных.

2. зб. Ярка-чырвоныя кіслыя ягады гэтай расліны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чарві́вець, ‑ее; незак.

Станавіцца чарвівым. У гэтых лясах, здавалася, і ягады былі сакаўнейшыя, як дзе, і грыбы, здавалася, не чарвівелі. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

віно́, -а́, мн. ві́ны, він і -аў, н.

Алкагольны напітак, прыгатаваны з ягад, садавіны.

Чырвонае в.

Вінаградныя віны.

Сталовае в.

|| памянш. вінцо́, -а́, н. (разм.).

|| прым. ві́нны, -ая, -ае.

В. пах.

В. склеп.

○

Вінныя ягады — сушаныя плады фігавага дрэва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

гайда́, выкл., у знач. вык. (разм.).

1. Ужыв. як загад або заклік ісці куды-н.

Г. ў поле!

Г. ў лес па ягады!

2. Ужыв. для абазначэння хуткага адыходу, ад’езду куды-н.

Садзіся ў машыну і г. ў вёску.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

паце́рці, патру́, патрэ́ш, патрэ́; патро́м, патраце́, патру́ць; пацёр, -це́рла; патры́; пацёрты; зак., што.

1. Падушыць, памяць.

П. ягады.

2. безас. Прыціснуўшы, нанесці пашкоджанні каму-н.

Яму пацерла бакі.

3. Правесці некаторы час, націраючы, расціраючы што-н.

П. скроні спіртам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

экзака́рпій

(ад экза- + гр. karpos = плод)

знешні слой каляплодніка раслін (напр. скурка ягады вінаграду); параўн. эндакарпій.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

падушы́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -у́шыцца; -у́шымся, -у́шыцеся, -у́шацца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць падушаным, памятым.

Ягады ў кошыку падушыліся.

2. Задыхнуцца — пра ўсіх, многіх (разм.).

Мы там ледзь не падушыліся ад дыму.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

заду́мацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

1. Аддацца думкам, пачаць думаць, разважаць над чым-н.

Ёсць над чым з.

З. на момант.

2. безас., каму з інф. Прыйсці ў галаву, захацецца (разм.).

Задумалася мне схадзіць у ягады.

|| незак. заду́мвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

сме́цце, -я, н.

1. Адкіды, рэшткі чаго-н.

Згарнуць с. ў кучу.

2. Што-н. дробнае, драбяза.

Не ягады, а адно с.

◊

Выносіць смецце з дому (хаты) (разм.) — рабіць вядомым тое, чаго не павінны ведаць іншыя.

|| прым. сме́ццевы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)