ша́шка¹, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

1. Брусок папярок распілаванага бервяна (спец.).

2. Будаўнічы матэрыял у выглядзе колатых кавалкаў каменю пэўнай формы (спец.).

3. Кубік прасаванага выбуховага рэчыва, якое ўжыв. пры выбуховых работах (спец.).

Тратылавая ш.

4. Вытачаны кружок для гульні ў шашкі.

5. Двухкаляровы ўзор у выглядзе квадрацікаў, што чаргуюцца адзін з адным.

Паркет шашкамі.

Вязанне ў шашку.

○

Дымавая шашка (спец.) — каробка, напоўненая дымавой сумессю для стварэння дымавых завес.

|| прым. ша́шачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

БАЛЯ́КІН Аляксандр Міхайлавіч

(н. 8.4.1961, г. Архангельск, Расія),

бел. спартсмен (міжнар. шашкі). Міжнар. гросмайстар (1982). Скончыў Архангельскі лесатэхнічны ін-т. З 1987 у Мінску. Уладальнік Кубка свету (1985), пераможца 1-й Сусв. шашачнай алімпіяды (1986), чэмпіён свету (1989) — у камандным заліку; сярэбраны (1986) і бронзавы (1992, 1994) прызёр чэмпіянатаў свету ў асабістым першынстве. Неаднаразовы пераможца і прызёр буйных міжнар. турніраў.

т. 2, с. 269

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

цэйтно́т

(ням. Zeitnot, ад Zeit = час + Not = неабходнасць)

1) недахоп часу на абдумванне чарговых хадоў пры гульні ў шахматы, шашкі;

2) перан. востры недахоп часу ў якой-н. справе.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

цэйтно́т

(ням. Zeitnot, ад Zeit = час + Not = патрэба)

1) недахоп часу на абдумванне чарговых хадоў пры гульні ў шашкі, шахматы з гадзіннікам;

2) перан. недахоп часу ў якой-н. справе.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

на́голо и наголо́ нареч.

1. (вынув из ножен) нагало́;

ша́шки наголо́! воен. ша́шкі нагало́!;

2. в др. знач. на́гала, дагала́;

остри́чь на́голо астры́гчы на́гала (дагала́).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

змяша́ць сов., в разн. знач. смеша́ть;

з. глі́ну з пяско́м — смеша́ть гли́ну с песко́м;

з. ша́шкі — смеша́ть ша́шки;

◊ з. з гра́ззю — смеша́ть с гря́зью;

з. ка́рты — смеша́ть ка́рты

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прагуля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.

1. Правесці некаторы час у гулянні (у 1—3, 5 і 7 знач.)

П. гадзіну на свежым паветры.

Паўдня прагулялі ў шашкі.

2. што. З-за гульні прапусціць што-н., пазбавіцца чаго-н. (разм.).

П. вячэру.

3. што і без дап. Не з’явіцца на работу, зрабіць прагул.

П. заняткі.

4. што. Патраціць на гулянне, п’янства (разм.).

П. многа грошай.

5. каго-што. Пацярпець паражэнне ў гульні або прайграць каго-, што-н.

П. шахматную партыю.

|| незак. прагу́льваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

грыф​2

(ням. Grifï)

1) доўгая, вузкая частка струнных музычных інструментаў, да якой у час ігры прыціскаюць струны;

2) дзяржанне шаблі, шашкі і іншай халоднай зброі;

3) стальны прут атлетычнай штангі, на які надзяваюцца шары, дыскі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Dáme

f -, -n

1) да́ма; спада́рыня, па́ні; гаспады́ня

die ~ des Háuses — гаспады́ня до́ма

2) шахм. ферзь; да́мка

~ spíelen — гуля́ць у ша́шкі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

падда́ць

1. (ударыць знізу) éinen Schlag versétzen;

2. (напр. мяч у гульні і г. д.) schléudern vt, wérfen* vt; ánstoßen* vt (штурхнуць); ópfern (пры гульні ў шашкі);

◊

падда́ць па́ры разм. án feuern vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)