madman

[ˈmædmən]

n., pl. -men

1) вар’я́т -а m.

2) шалёны -ага m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

шально́й разг. шалёны, ашале́лы, утрапёны;

◊

шальна́я пу́ля шалёная ку́ля;

шальны́е де́ньги шалёныя (дурны́я) гро́шы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

headlong​1 [ˈhedlɒŋ] adj.

1. неабду́маны;

a headlong decision неабду́манае рашэ́нне

2. бу́рны, нястры́мны; шалёны, імклі́вы, імпэ́тны;

a headlong flight пані́чныя ўцёкі

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ускаламу́ціцца, ‑муціцца; зак.

Стаць, зрабіцца каламутным; замуціцца (пра ваду, вадкасць). То дзьме «марапа» — вецер з поўдня, гонячы невысокія пеністыя хвалі, то раптам пачынае лютаваць шалёны «норд» і так расхвалюе мора, што яно ўскаламуціцца аж да дна. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГАДА́Р (Godard) Жан Люк

(н. 3.12.1930, Парыж),

французскі кінарэжысёр. Адзін з вядучых прадстаўнікоў «новай хвалі». Яго творчай манеры ўласцівы своеасаблівы і востры стыль кінаапавядання, выражаны ў рытмічна-імпульсіўным мантажы, частым выкарыстанні ручной камеры, у нетрадыцыйнай лексіцы дыялогаў. Сярод фільмаў: «На апошнім дыханні» (1960), «Жыць сваім жыццём» (1962), «Шалёны П’еро» (1965), «Уікэнд» (1967), «Імя Кармэн» (1983), «Германія, дзевяць нуль» (1991), «Назаўсёды Моцарт» (1996).

т. 4, с. 419

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Апанта́ны, раней апентаны (Федар., 6, 558; з XVI ст., Гіст. лекс., 96). З польск. opętany ’тс’ (Мартынаў–Міхневіч, «Маладосць», 1969, 9, 149; Курс суч., 155). Развіццё значэння праз ’звязаны з д’яблам’, адкуль ’шалёны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Башыбузу́к. Укр. башибузу́к. Запазычанне з рус. башибузу́к (раней ’салдат нерэгулярнага турэцкага войска’) < тур. başibozuk ’атрады нерэгулярнага войска’ (baş ’галава’, bozuk, buzuk ’шалёны, сапсаваны’). Адносна рус. слова гл. Фасмер, 1, 138; Шанскі, 1, Б, 62.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

zawrotny

zawrotn|y

галавакружны; ашаламляльны; шалёны;

~а szybkość — шалёная хуткасць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Пасцяка́ць ’зрабіцца кволым’ (ст.-дар., Сл. ПЗБ; браг., петрык., Шатал.), бяроз. постэка́ты, драг. постікати ’тс’ (Шатал., Выг.; Клімчук, вусн. паведамл.). Укр. валын. сте́клий — пра дрэва ці іншую сцеблаватую расліну, якая расце ў густым зарасніку: тонкую і высокую, бойк. стеклий ’шалёны’. Да па‑с‑цячы́ < цячы́ (гл.). Гэтаксама польск. wściekły, н.-луж. šćakły, в.-луж. sćekły, чэш. vzteklý ’шалёны’ — апошняе, паводле Шмілаўэра (гл. Махэк₂, 706), звязваецца з дзеясловам ст.-чэш. vztéci sě — пра цячэнне, плынь вады, а ў выпадку семантыкі, звязанай з шаленствам, — пра раптоўны прыплыў, як меркавалася, крыві ў галаву.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ungovernable

[ʌnˈgʌvərnəbəl]

adj.

неўтаймо́ўны, непаслухмя́ны (пра дзяце́й); нястры́мны, няўпы́нны; шалёны

an ungovernable temper — шалёная злосьць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)