улыба́ться несов.

1. усміха́цца;

он ве́село улыба́лся ён ве́села ўсміха́ўся;

2. перен. (благоприятствовать) разг. спрыя́ць;

жизнь, судьба́ ему́ улыба́лись жыццё, до́ля яму́ спрыя́лі;

3. перен., разг. (нравиться) падаба́цца, быць даспадо́бы; (привлекать) ва́біць;

э́то мне улыба́ется гэ́та мне даспадо́бы (падаба́ецца);

ему́ э́то не улыба́ется яго́ гэ́та не ва́біць, яму́ гэ́та не падаба́ецца (не даспадо́бы);

4. перен. (предстоять) ме́цца (мець), быць; (предвидеться) прадба́чыцца; (выпадать) выпада́ць;

сча́стье не ча́сто улыба́лось ему́ шча́сце не ча́ста выпада́ла яму́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ката́ться

1. кача́цца;

мяч ката́ется по́ полу мяч кача́ецца па падло́зе;

2. (совершать прогулку) ката́цца; (на коньках — ещё) ко́ўзацца; (ездить) е́здзіць, вазі́цца;

ката́ться верхо́м ката́цца (е́здзіць) ве́рхам;

ката́ться на ло́дке ката́цца на ло́дцы;

ката́ться на конька́х ката́цца (ко́ўзацца) на канька́х;

3. (много раз, часто ездить куда-л.) разг. е́здзіць;

куда́ э́то он ката́ется? По каки́м дела́м? куды́ гэ́та ён е́здзіць? Па які́х спра́вах?;

4. страд. кача́цца; валі́цца; см. ката́ть 1, 4—7;

ката́ться как сыр в ма́сле пла́ваць як сыр у ма́сле;

ката́ться со́ смеху кача́цца (захо́дзіцца) ад (са) сме́ху.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

раздели́ть сов.

1. раздзялі́ць, падзялі́ць;

раздели́ть кни́гу на гла́вы падзялі́ць кні́гу на раздзе́лы;

расстоя́ние раздели́ло нас адле́гласць раздзялі́ла нас;

раздели́ть на всех раздзялі́ць на ўсіх;

2. перен. падзялі́ць; (присоединиться) далучы́цца; (пережить, испытать) перажы́ць (ра́зам), зазна́ць; часто переводится также оборотом в сочетании с глаг., соответствующим значению сущ.: раздели́ть с ке́м-л. го́ре и ра́дость падзялі́ць (перажы́ць ра́зам) з кім-не́будзь го́ра і ра́дасць;

раздели́ть чьё-л. мне́ние, взгля́ды далучы́цца да чыёй-не́будзь ду́мкі, по́глядаў;

раздели́ть чью́-л. у́часть зазна́ць ту́ю ж до́лю, што і хто-не́будзь;

раздели́ть чью́-л. любо́вь адказа́ць каму́е́будзь узае́мнасцю (каха́ннем); см. разделя́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ходи́ть несов.

1. в разн. знач. хадзі́ць;

ходи́ть по ко́мнате хадзі́ць па пако́і;

ходи́ть в разве́дку хадзі́ць у разве́дку;

ходи́ть в теа́тр хадзі́ць у тэа́тр;

ходи́ть в сапога́х хадзі́ць у бо́тах;

часы́ хо́дят хорошо́ гадзі́ннік хо́дзіць до́бра;

ходи́ть по грибы́ хадзі́ць у грыбы́;

ходи́ть с короля́ (в игре) хадзі́ць каралём;

2. (ездить) хадзі́ць, е́здзіць;

тут ча́сто хо́дят маши́ны тут ча́ста хо́дзяць (е́здзяць) машы́ны;

3. (плавать) хадзі́ць, пла́ваць;

ходи́ть на вёслах хадзі́ць (пла́ваць) на вёслах;

4. (ухаживать) дагляда́ць (каго, што);

ходи́ть за больны́м дагляда́ць хво́рага;

5. (шататься, колебаться) хадзі́ць, хіста́цца;

пол хо́дит под нога́ми падло́га хо́дзіць (хіста́ецца) пад нага́мі;

6. (работать) разг. хадзі́ць, працава́ць, быць; (плавать) пла́ваць;

ходи́ть в пло́тниках працава́ць (быць) цесляро́м;

ходи́ть на парохо́де шту́рманом хадзі́ць (пла́ваць, працава́ць) на парахо́дзе шту́рманам;

хо́дят слу́хи хо́дзяць чу́ткі;

ходи́ть вокру́г да о́коло хадзі́ць круго́м ды наўко́ла;

ходи́ть на голове́ хадзі́ць на галаве́;

ходи́ть по́ миру хадзі́ць з то́рбамі, жабрава́ць;

ходи́ть ходуно́м хадзі́ць хо́дырам;

ходи́ть по стру́нке па адно́й до́шчачцы скака́ць;

ходи́ть на за́дних ла́пках на ды́бачках (на па́льчыках) хадзі́ць; па адно́й масні́чыне хадзі́ць;

ходи́ть с протя́нутой руко́й на хлеб спява́ць; з рук глядзе́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

подверга́ться возвр., страд. падвяргацца; однако лучше переводить (и чаще так и переводится) сочетаниями вспомогательного глаг. подвергать и возвратными формами этих соответствий (см. подверга́ть), а также оборотами с другими глаг., в частности, в знач. попадать в какое-л. состояние, положение, становиться предметом какого-л. действия; трапля́ць, папада́ць (у што); падпада́ць (пад што); зазнава́ць (што); зве́дваць (што); перано́сіць (што), цярпе́ць (што, ад чаго); адчува́ць (што);

подверга́ться кри́тике падвярга́цца кры́тыцы (крытыкава́цца);

подверга́ться нападе́нию падвярга́цца напа́ду;

подверга́ться побо́ям быць пабі́тым;

го́род три́жды подверга́лся бомбардиро́вке го́рад тро́йчы быў бамбардзірава́ны (бамбардзірава́ўся);

подверга́ться наказа́нию быць кара́ным, кара́цца;

подверга́ться обсужде́нию абмярко́ўвацца, быць на абмеркава́нні;

подверга́ться обстре́лу абстрэ́львацца, быць пад абстрэ́лам;

подверга́ться опа́сности трапля́ць у небяспе́ку;

подверга́ться влия́нию падпада́ць пад уплы́ў;

больны́е подверга́ются опера́ции хво́рым ро́біцца апера́цыя;

подверга́ться экза́мену экзаменава́цца;

подверга́ться взыска́нию падпада́ць пад спагна́нне, не́сці спагна́нне;

подверга́ться де́йствию луче́й падпада́ць пад дзе́янне прамянёў (праме́няў), адчува́ць на сабе́ дзе́янне прамянёў (праме́няў);

подверга́ться гне́ву падпада́ць пад гнеў, зазнава́ць (зве́дваць, перано́сіць, цярпе́ць) гнеў;

э́та страна́ ча́сто подверга́ется наводне́ниям у гэ́тай краі́не ча́ста быва́юць паво́дкі;

он подверга́ется насме́шкам з яго́ смяю́цца, яго́ бяру́ць на смех;

подверга́ться измене́ниям змяня́цца, быць зме́нным;

подверга́ться сомне́нию бра́цца пад сумне́нне;

подверга́ться штра́фу штрафава́цца;

подверга́ться пы́тке катава́цца;

подверга́ться ри́ску рызыкава́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тоIII част.

1. (для выделения значения слов) якра́з, вось, вунь; (в сочетании с неопр. накл. глагола) дык;

тебя́-то мне и ну́жно ты мне якра́з і патрэ́бен;

э́того-то я и хоте́л гэ́тага якра́з (вось) я і хаце́ў;

в то́м-то и де́ло у тым вось (якра́з) і спра́ва;

смотри́, глаза́-то у них совсе́м слипа́ются глядзі́, во́чы вунь у іх зусі́м зліпа́юцца;

я и смотре́ть-то на него́ не хочу́ я дык і глядзе́ць на яго́ не хачу́;

2. (при выражении фамильярности, интимности) гэ́та (гэ́тага і да т. п.) то́лькі, дык; (часто — без перевода);

что́-то он сейча́с поде́лывает? што гэ́та ён цяпе́р парабля́е?;

высоко́ лета́ет, где́-то ся́дет? погов. высо́ка лята́е, дзе то́лькі ся́дзе?;

вот беда́-то! вось бяда́!;

я его́ хорошо́ знал, старика́-то я яго́ до́бра ве́даў, старо́га гэ́тага;

у все́х-то он был, все́х-то он ви́дел ва ўсіх ён быў, усі́х ён ба́чыў;

3. неопределённая -сьці, -сь (пишется с соответствующими мест. и нареч. слитно, без дефиса);

кто́-то, что́-то, где́-то, куда́-то хто́сьці (хтось), што́сьці (штось), дзе́сьці (дзесь), куды́сьці (кудысь); чаще неопределённые мест. и нареч. данного типа переводятся не́хта, не́шта, не́дзе, не́куды;

кто́-то пришёл не́хта (хто́сьці) прыйшо́ў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уго́дно

1. безл., в знач. сказ. (нужно) трэ́ба; (желательно) пажада́на; часто переводится личными формами глаг. хаце́ць, жада́ць; захаце́ць, пажада́ць, зажада́ць; а также безличными глаг. хаце́цца, захаце́цца; при выражении вежливости, иронии, неудовольствия и т. п. переводится оборотами мець ла́ску, зрабі́ць ла́ску;

что вам уго́дно? што вам трэ́ба?, чаго́ вы хо́чаце?;

ви́дно, так ему́ бы́ло уго́дно віда́ць, так яму́ было́ пажада́на (так яму́ хаце́лася);

не уго́дно ли вам молока́? ці не хо́чаце (не жада́еце) вы малака́?;

как вам уго́дно як (вы сабе́) хо́чаце, як ва́ша ла́ска;

я сде́лаю всё, что вам бу́дет уго́дно я зраблю́ ўсё, што вы захо́чаце (пажада́еце);

кому́ уго́дно вы́сказаться? хто хо́ча вы́казацца?;

2. част. како́й уго́дно які́ хо́чаш, які́ хо́чаце, (всё равно какой) абы-які́, (всякий) уся́кі;

кто уго́дно хто хо́чаш, хто хо́чаце, (всё равно кто) абы-хто́;

что уго́дно што хо́чаш, што хо́чаце, (всё равно что) абы-што́;

где уго́дно дзе хо́чаш, дзе хо́чаце, (всё равно где) абы-дзе́, (везде) усю́ды;

когда́ уго́дно калі́ хо́чаш, калі́ хо́чаце, (всё равно когда) абы-калі́, (всегда) заўсёды;

как уго́дно як хо́чаш, як хо́чаце, (всё равно как) абы-я́к;

куда́ уго́дно куды́ хо́чаш, куды́ хо́чаце, (всё равно куда) абы-куды́;

отку́да уго́дно адку́ль хо́чаш, адку́ль хо́чаце, (всё равно откуда) абы-адку́ль, (отовсюду) адусю́ль;

ско́лько уго́дно ко́лькі хо́чаш, ко́лькі хо́чаце, (всё равно сколько) абы-ко́лькі;

не уго́дно ли ці не ма́еце (не бу́дзеце мець) ла́ску, ці не жада́еце;

ско́лько душе́ уго́дно ко́лькі душа́ хо́ча (жада́е);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хоць

1. союз уступ. хоть;

х. забі́ яго́, нічо́га не по́мніць — хоть убе́й его́, ничего́ не по́мнит;

2. союз уступ. хоть, хотя́; (с оттенком ограничения — ещё) пусть, пуска́й;

х. і стары́, але бадзёры — хоть (хотя́) и стар, но бодр;

х. ён і не асаблі́ва ду́жы, але́ зато́е спры́тны — хоть (хотя́, пуска́й, пусть) он и не осо́бенно силён, но зато́ ло́вок;

ён вучы́ўся до́бра, х. ча́ста хварэ́ў — он учи́лся хорошо́, хотя́ ча́сто боле́л;

3. союз уступ. хоть;

х. так, х. гэ́так — ім усё ро́ўна — хоть так, хоть э́так — им всё равно́;

4. союз противит. хоть, хотя́;

ве́дае, х. і не прызнае́цца — зна́ет, хоть (хотя́) и не признаётся;

5. частица усил. (даже) хоть;

пайду́ х. за́раз — пойду́ хоть сейча́с;

6. частица выделительная (к примеру, например) хоть;

узя́ць х. гэ́ты вы́падак — взять хоть э́тот слу́чай;

7. частица усил. (с относ. мест.) хоть;

х. які́е́будзь — хоть како́й-нибудь;

х. што-не́будзь — хоть что́-нибудь;

8. частица усил. (с частицей бы) хоть, хотя́;

х. бы дождж прайшо́ў — хоть бы (хотя́ бы) дождь прошёл;

х. бы і так — хоть (хотя́) бы и так;

х. калі́ — в любо́е вре́мя; всегда́; когда́ уго́дно;

х. куды́в знач. сказ. хоть куда́;

х. бы што — а) хоть бы что́; б) в знач. сказ. нипочём;

х. шаро́м пакаці́ — хоть шаро́м покати́;

х. завалі́ся — хоть завали́сь;

х. памры́ — хоть умри́;

х. ваўко́ў ганя́й — соба́чий хо́лод;

х. во́ўкам вый — хоть во́лком вой;

х. кол на галаве́ чашы́ — хоть кол на голове́ теши́;

х. гвалт крычы́ — хоть карау́л кричи́;

(цёмна) х. во́ка (во́чы) вы́калі — (темно́) хоть глаза́ вы́коли;

х. іго́лкі збіра́й — хоть иго́лки собира́й;

х. касо́ю касі́ — хоть косо́й коси́;

х. гаць гаці́ — хоть пруд пруди́;

х. у дамаві́ну кладзі́ — хоть в гроб клади́;

х. ба́чыць во́ка, ды даста́ць далёкапогов. хоть ви́дит о́ко, да зуб неймёт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хадзі́ць несов.

1. в разн. знач. ходи́ть; (прогуливаться — ещё) проха́живаться; (многократно — ещё) ха́живать;

дзіця́ пачало́ х. — ребёнок на́чал ходи́ть;

х. па але́і — ходи́ть (проха́живаться) по алле́е;

х. ле́сам — ходи́ть ле́сом;

х. да сусе́да — ходи́ть (ха́живать) к сосе́ду;

х. на мядзве́дзя — ходи́ть на медве́дя;

х. у грыбы́ — ходи́ть по грибы́;

х. у бо́тах — ходи́ть в сапога́х;

х. на вёслах — ходи́ть на вёслах;

тут ча́ста хо́дзяць машы́ны — здесь ча́сто хо́дят маши́ны;

х. у ата́ку — ходи́ть в ата́ку;

х. пе́шкайшахм. ходи́ть пе́шкой;

х. пад сядло́м — ходи́ть под седло́м;

ве́цер хо́дзіць па ха́це — ве́тер хо́дит по ко́мнате;

падло́га хо́дзіць пад нага́мі — пол хо́дит под нога́ми;

гру́дзі хо́дзяць ад ка́шлю — грудь хо́дит от ка́шля;

у го́радзе хо́дзіць грып — в го́роде хо́дит грипп;

2. ходи́ть, дви́гаться;

чаўно́к хо́дзіць туды́ і сюды́ — челно́к хо́дит (дви́гается) взад и вперёд;

3. пасти́сь;

каро́вы хо́дзяць — коро́вы пасу́тся;

хо́дзяць чу́ткі — хо́дят слу́хи;

язы́к гла́дка хо́дзіць — язы́к хорошо́ подве́шен (приве́шен);

х. фе́ртам — ходи́ть фе́ртом;

х. як цень — (за кім) ходи́ть как тень (за кем);

х. хо́дырам — ходи́ть ходуно́м;

х. на галаве́ — ходи́ть на голове́;

х. го́галем — ходи́ть го́голем;

х. ко́зырам — ходи́ть ко́зырем;

х. па стру́нцы — ходи́ть по стру́нке;

х. у агло́блях — ходи́ть в корню́ (кореннико́м);

пад стол пяшко́м х. — под стол пешко́м ходи́ть;

далёка х. не трэ́ба — далеко́ ходи́ть не ну́жно;

х. як пад зямлёй — ходи́ть как под землёй;

х. на па́льчыках — ходи́ть на цы́почках;

х. на часа́х (на пары́) — быть на сно́сях;

па рука́х х. — по рука́м ходи́ть;

х. у запрэ́жцы — ходи́ть в упря́жке;

х. па зямлі́ — ходи́ть по земле́;

х. у пазы́чкі — одолжа́ться;

у зо́лаце х. — в зо́лоте ходи́ть;

х. з то́рбай — ходи́ть по́ миру;

хадзі́ць на за́дніх ла́пках — ходи́ть на за́дних ла́пках;

х. па ні́тачцы — ходи́ть по ни́точке;

галава́ хо́дзіць (ідзе́) кру́гам — голова́ хо́дит (идёт) кру́гом;

ваўко́ў бая́цца — у лес не х.посл. волко́в боя́ться — в лес не ходи́ть;

хо́дзіць ці́ха, а ду́мае лі́хапогов. реча́ми тих, да се́рдцем лих;

хто по́зна хо́дзіць, той сам сабе́ шко́дзіцьпосл. по́зднему го́стю — ко́сти;

хадзі́ў бы ў зло́це, каб не дзі́рка ў ро́цепосл. кабы не дыра́ во рту — жил бы, жил, ни о чём не тужи́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

поI предлог;

1. с дат. (на поверхности, вдоль поверхности — переводится конструкциями с предл.) па (кім, чым);

плыть по́ морю плыць па мо́ры;

идти́ по доро́ге ісці́ па даро́зе;

ла́зить по гора́м ла́зіць па гара́х;

кни́ги разло́жены по всему́ столу́ кні́гі раскла́дзены па ўсім стале́;

по гла́дкому дну па гла́дкім дне;

по го́лому те́лу па го́лым це́ле;

уда́рить по спине́ уда́рыць па спі́не; наряду с этим иногда переводится также иными предлогами или конструкциями без предлогов, в частности: а) (в знач.: вдоль, около чего-л.) уздо́ўж (чаго), каля́ (чаго);

идти́ по са́мому бе́регу ісці́ ўздо́ўж (каля́) са́мага бе́рага; б) (для обозначения направления действия, пути следования — часто без предлога);

идти́ по у́лице ісці́ ву́ліцай (па ву́ліцы);

доро́га пролега́ла по боло́ту даро́га ішла́ бало́там (па бало́це);

2. с дат. (в пределах чего-л., в чём-л. — переводится конструкциями с предл.) па (чым);

по Се́верному Кавка́зу па Паўно́чным Каўка́зе;

ходи́ть по ко́мнате хадзі́ць па пако́і;

лета́ть по во́здуху лята́ць па паве́тры;

прика́з по второ́му полку́ зага́д па другі́м палку́;

тепло́ расхо́дится по всему́ органи́зму цяпло́ разыхо́дзіцца па ўсім аргані́зме;

рассади́ть всех по места́м рассадзі́ць усі́х па ме́сцах;

3. с дат. (в направлении, следуя направлению чего-л. — переводится конструкциями с предл.) па (чым) идти́ по сле́ду зве́ря ісці́ па сле́дзе зве́ра;

плыть по тече́нию плыць па цячэ́нні;

идти́ по со́лнцу ісці́ па со́нцы;

по следа́м проти́вника па сляда́х праці́ўніка; кроме того, иногда переводится также предлогами: з (чым), у, ва (чым);

кора́бль шёл по ве́тру карабе́ль ішо́ў з ве́трам;

по направле́нию к го́роду у кі́рунку (напра́мку) да го́рада;

по всем направле́ниям ва ўсіх кіру́нках (напра́мках);

4. с дат. (в области чего-л., в сфере какой-л. деятельности — переводится конструкциями с предл.) па (чым);

рабо́тать по профсою́зной ли́нии працава́ць па прафсаю́знай лі́ніі;

деба́ты по законопрое́кту дэба́ты па законапрае́кце;

коми́ссия по составле́нию резолю́ции камі́сія па склада́нні рэзалю́цыі;

он врач по профе́ссии ён до́ктар па прафе́сіі;

соревнова́ния по футбо́лу, по лы́жам, по ша́хматам спабо́рніцтвы па футбо́ле, па лы́жах, па ша́хматах;

5. с дат. (согласно, следуя чему-л., в соответствии, соразмерно — переводится конструкциями с предл.) па (чым);

по расписа́нию па раскла́дзе;

по прика́зу команди́ра па зага́дзе камандзі́ра;

рабо́тать по пла́ну працава́ць па пла́не;

начина́ть рабо́ту по гудку́ пачына́ць пра́цу па гудку́;

э́то нам принадлежи́т по пра́ву гэ́та нам нале́жыць па пра́ве;

по вы́бору па вы́бары;

по жела́нию па жада́нні;

узна́ть по го́лосу, по глаза́м пазна́ць па го́ласе, па вача́х;

вызыва́ть по фами́лии выкліка́ць па про́звішчы;

по пра́вилам игры́ па пра́вілах гульні́; кроме того, иногда переводится также иными предлогами и конструкциями без предлогов, в частности: а) (в знач. согласно с чьим-л. мнением, взглядами, какими-л. положениями) паво́дле (каго, чаго); на ду́мку, па ду́мцы (каго);

по сообще́ниям газе́т паво́дле паведамле́нняў газе́т;

по моему́ мне́нию на маю ду́мку, на мой по́гляд; б) (при словах, означающих «взять», «вызывать», «зов» и т. п.) па (чым), на (што);

по его́ зо́ву все яви́лись па яго́ за́кліку (на яго́ за́клік) усе́ з’яві́ліся;

6. с дат. (посредством чего-л.) па (чым); а также переводится конструкциями без предлога;

е́хать парохо́дом и по желе́зной доро́ге е́хаць парахо́дам і па чыгу́нцы (і чыгу́нкай);

посла́ть по по́чте пасла́ць па по́шце (по́штай);

сообщи́ть по телегра́фу паве́даміць па тэлегра́фе (тэлегра́фам);

говори́ть по телефо́ну гавары́ць па тэлефо́не;

7. с дат. (вследствие чего-л. — переводится конструкциями с предл.) па (чым), з прычы́ны (чаго);

сде́лать что́-л. по оши́бке зрабі́ць што-не́будзь па памы́лцы;

по знако́мству па знаёмстве;

не яви́ться на рабо́ту по боле́зни не з’яві́цца на пра́цу па хваро́бе (з прычы́ны хваро́бы);

по ра́зным причи́нам па ро́зных прычы́нах;

8. с дат. (на основании каких-л. признаков — переводится конструкциями с предл.) па (чым; переводится также конструкциями без предлогов);

ста́рший по во́зрасту старэ́йшы па ўзро́сце;

ра́нний по вре́мени ра́нні па ча́се;

до́брый по хара́ктеру до́бры па хара́ктары (хара́ктарам);

узна́ть по глаза́м пазна́ць па вача́х;

9. с дат. (при указании близости, родства — переводится конструкциями с предл.) па (кім, чым);

това́рищ по университе́ту тава́рыш па ўніверсітэ́це;

брат по отцу́ брат па ба́цьку;

ро́дственники по жёнам сваякі́ па жо́нках;

10. с дат. (для обозначения времени) па (чаму, чым, т.е. в ед. с дат., а во мн. с предл.);

занима́ться по ча́су в день займа́цца па гадзі́не на дзень;

по го́ду не писа́л пи́сем па го́ду не піса́ў лісто́ў; с дат. мн., а также в знач.: в такую-то пору, в такое-то время, возрастом в столько-то лет — чаще переводится предлогами у, ва (што) или конструкциями без предлогов;

по выходны́м дням у выхадны́я (выхо́дныя) дні (выхадны́мі, выхо́днымі дня́мі);

по пра́здникам у свя́ты (свя́тамі);

по утра́м ра́ніцамі;

я не ви́дел его́ по це́лым неде́лям я не ба́чыў яго́ цэ́лымі ты́днямі;

собира́ться по четверга́м збіра́цца па чацвярга́х (чацвярга́мі);

по весне́ вясно́й, уве́сну;

по о́сени уво́сень, во́сенню;

11. с дат. (в разделительном значении) па (кім, чым);

по рублю́ шту́ка па рублі́ шту́ка;

дать де́тям по я́блоку даць дзе́цям па я́блыку;

по ра́зу па ра́зе;

12. с дат. (для обозначения действия, направленного на какой-л. объект) (по кому, чему) па (кім, чым); (в кого, что) у (каго, што); (на кого, что) на (каго, што);

стреля́ть по проти́внику страля́ць па праці́ўніку (у праці́ўніка);

стреля́ть по око́пу, по блиндажа́м страля́ць па ако́пе, па бліндажа́х;

стуча́ть по столу́ сту́каць па стале́;

13. с дат. (со словами «скучать», «тосковать», «тоска» и т. п. — в ед. переводится конструкциями с дат., а во мн. с предл.) па (кім, чым), аб (кім, чым);

пла́кать по му́жу пла́каць па му́жу;

скуча́ть по де́тям сумава́ць па дзе́цях (аб дзе́цях).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)