Verbum

анлайнавы слоўнік

функцыяна́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да функцыі. Функцыянальная залежнасць. Функцыянальны аналіз.

2. Які належыць да функцый чаго‑н., тлумачыцца функцыяніраваннем чаго‑н., залежыць ад дзейнасці, а не ад структуры чаго‑н. Функцыянальны надзел працы. Функцыянальнае расстройства сардэчнай дзейнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

электрадыягно́стыка

(ад электра- + дыягностыка)

метад даследавання функцый нерваў і мышцаў пры дапамозе электрычнага току.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

крэці́н

(фр. crétin)

фізічна і разумова недаразвіты чалавек у сувязі з парушэннем функцый шчытападобнай залозы.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

АДВАРО́ТНЫЯ ТРЫГАНАМЕТРЫ́ЧНЫЯ ФУ́НКЦЫІ, кругавыя функцыі,

функцыі, якія вызначаюць дугу (лік) па дадзеным значэнні яе трыганаметрычных функцый, што разглядаюцца на пэўных прамежках манатоннасці.

Адрозніваюць $Arcsin x$ («арксінус x») — мноства функцый, адваротных да $\sin x$ ; $Arccos x$ («арккосінус x») — да $\cos x$ ; $Arctg x$ («арктангенс х») — да $tg x$ ; $Arcctg x$ (арккатангенс x») — да $ctg x$ ; $Arcsec x$ («арксеканс x») да $\sec x$ ; $Arccosec x$ («арккасеканс x») — да $cosec x$ . Функцыі $Arcsin x$ і $Arccos x$ вызначаны пры $|x| \leq 1$ , $Arctg x$ і $Arcctg x$ — для ўсіх сапраўдных x, $Arcsec x$ і $Arccosec x$ — $|x| \geq 1$ (2 апошнія выкарыстоўваюцца рэдка). У выніку перыядычнасці трыганаметрычных функцый для кожнай з іх існуе бесканечнае мноства адваротных функцый, гал. значэнні якіх вызначаюцца ўмовамі: -π/2 ≤ arcsin x ≤ π/2; 0 ≤ arccos x ≤ π; -π/2 ≤ arctg x ≤ π/2; 0 ≤ arsec x ≤ π; 0 ≤ arcctg x ≤ π; -π/2 ≤ arccosec x ≤ π/2. Суадносіны паміж трыганаметрычнымі функцыямі можна замяніць суадносінамі паміж адваротнымі трыганаметрычнымі функцыямі, напр., з роўнасці $tg x = \frac{\sin x}{\sqrt{1 - \sin^{2} x}}$ вынікае, што $\arcsin x = arctg \frac{x}{\sqrt{1 - x^{2}}}$ .

Графікі **адваротных трыганаметрычных функцый**: 1 — арксінуса; 2 — арккосінуса; 3 — арктангенса; 4 — арккатангенса.

т. 1, с. 99

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Калі́сь ’некалі, у мінулым, даўней’ (БРС, ТСБМ, Бяльк.; дзярж.; КЭС; Нас.), ’калі-небудзь, у будучым’ (ТСБМ), калісьці ’некалі, у мінулым, даўней’ (БРС, ТСБМ; дзярж., КЭС). У Насовіча ў форме коли‑сь‑то. Сл. паўн.-зах. адзначае формы калісь, колісь, колесь, колысь ’некалі, даўней’, калісьці, калісьця ’тс’. У ТС колісь і коліся ’тс’. Укр. колись, рус. колись (смал., зах.-бран., куйбыш.), колись‑то (курск., смал.). Відавочная бел.-укр. інавацыя, да koli (гл. калі), -сь, відаць, займеннікавага паходжання, параўн. Сразнеўскі, I, 772. Адносна функцый лексемы гл. спецыяльна ESSJ SG, 2, 356–357.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

інтэгры́метр

(ад лац. integer = цэлы + -метр)

механічны аналагавы вылічальны прыбор для матэматычнай апрацоўкі графічна зададзеных функцый.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ко́сінус

(н.-лац. cosinus)

мат. адна з трыганаметрычных функцый, адносіны прылеглага катэта да гіпатэнузы (параўн. сінус).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

палігра́ф

(ад палі- + -граф)

мед. многаканальны асцылограф для адначасовага запісу розных функцый арганізма пры комплексным даследаванні.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шок, ‑у, м.

Агульнае цяжкае парушэнне функцый арганізма ў выніку моцнага фізічнага пашкоджання ці псіхічнага ўзрушэння. Налівайка быў у стане шоку: з перабітай адною нагою і другой лёгка параненай, з акрываўленым тварам, акачанелы, ён нерухома ляжаў на перавязачным пункце. Гурскі. А потым настала другая фаза шоку: паўнейшая абыякавасць да ўсяго на свеце. Шамякін.

[Фр. choc.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гістафізіяло́гія

(ад гіста- + фізіялогія)

раздзел гісталогіі, які вывучае механізмы функцый тканак і іх комплексаў у жывёльным арганізме.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)