vorussetzen

vt браць пад ува́гу як факт, мець за перадумо́ву

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

бясспрэ́чны, ‑ая, ‑ае.

Які не выклікае пярэчанняў, спрэчак; несумненны, відавочны. Бясспрэчная ісціна. Бясспрэчнае палажэнне. Бясспрэчны факт. □ Чалавек без руху і работы нудзіцца, марнее, кажуць філосафы, — гэта ёсць бясспрэчная праўда. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гістары́чны, -ая, -ае.

1. гл. гісторыя.

2. Які рэальна існаваў, не выдуманы.

Г. факт.

3. Які адносіцца да часу, ад якога захаваліся пісьмовыя помнікі (напр., рукапісы); проціл. дагістарычны.

Гістарычная эпоха.

4. Выключна важны, які ўвайшоў у гісторыю.

Гістарычныя рашэнні.

|| наз. гістары́чнасць, -і, ж. (да 1 і 4 знач.).

Г. мастацкага твора.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сюжэ́тнасць, ‑і, ж.

Наяўнасць сюжэта (звычайна займальнага); уласцівасць, якая надаецца сюжэтам. Той факт, што пісьменніка менш за ўсё цікавілі ўзаемаадносіны характараў.., не мог не прывесці да паніжэння сюжэтнасці ў творах. Каваленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фотадакуме́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Фатаграфія, якая адлюстроўвае рэальны факт і мае гістарычнае, юрыдычнае і пад. значэнне. І вось, каторы раз, трапляе мне пад рукі знаёмы фотадакумент, здымак дзён партызанскіх. Кавалёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гістары́чны

1. в разн. знач. истори́ческий;

г. працэ́с — истори́ческий проце́сс;

~ная перамо́га — истори́ческая побе́да;

г. пры́нцып — истори́ческий при́нцип;

г. перы́яд — истори́ческий пери́од;

г. факт — истори́ческий факт;

г. рама́н — истори́ческий рома́н;

~ная да́та — истори́ческая да́та;

2. (исторически точный) истори́чный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ізалява́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад ізаляваць.

2. у знач. прым. Адасоблены, асобны. Ізаляваная група. Ізаляваны факт.

3. у знач. прым. Пакрыты ізаляцыяй (у 3 знач.). Ізаляваныя правады. Ізаляваны дрот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

невытлумача́льны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн. Які не паддаецца тлумачэнню, вытлумачэнню; незразумелы. Невытлумачальны факт. Невытлумачальнае пачуццё. □ З .. пункту погляду [буржуазных эстэтаў] індывідуальнасць — сама сабе мера і закон, яна ўсё тлумачыць у мастацтве, сама ж невытлумачальная. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цырк, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Від тэатральнага мастацтва, які аб’ядноўвае выступленні акрабатаў, гімнастаў, клоўнаў, дрэсіроўшчыкаў і пад.

2. Будынак і ўстанова для паказу такога мастацтва.

3. перан. Пра якую-н. смешную, недарэчную падзею, факт і пад. (разм.).

Не работа, а нейкі ц.!

|| прым. цыркавы́, -а́я, -о́е (у 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гістары́чны histrisch, geschchtlich, Geschchts-;

гістары́чная да́та histrisches Dtum;

факт гістары́чнага значэ́ння ein Fktum von histrischer Trgweite

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)