гаратэлі́я

(ад гр. hora = час + telos = ажыццяўленне)

звычайны сярэдні тэмп эвалюцыі, уласцівы многім групам арганізмаў, напр. бруханогім малюскам (параўн. брадытэлія, тахітэлія).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ле́нта

(іт. lento)

1) муз. павольны тэмп, крыху хутчэйшы, чым ларга;

2) музычны твор або яго частка, напісаныя ў такім тэмпе.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пульс

(лац. pulsus = штуршок)

1) рытмічны рух сценак артэрый, які выклікаецца біццём сэрца;

2) перан. рытм, тэмп чаго-н. (жыцця, дзейнасці).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

pace

[peɪs]

1.

n.

1) хада́ f.; ху́ткасьць f., тэмп -у m.

2) крок -у m., даўжыня́ кро́ку

3) спо́саб хады́ або́ бе́гу каня́ (рысь, галёп), алю́р -у m

4) і́нахадзь f. (ко́нскі бег)

keep pace with — не адстава́ць ад каго́, ісьці́ наро́ўні з кім

set the pace —

а) задава́ць тэмп

б) быць пры́кладам для і́ншых

2.

v.

1) задава́ць тэмп або́ ху́ткасьць (у спабо́рніцтвах)

2) кро́чыць, хадзі́ць

pace the floor — хадзі́ць сюды́ -туды́ па пако́і, ме́раць кро́камі пако́й

3) ісьці́ звыча́йным кро́кам

4) ме́раць, вымяра́ць кро́кам

5) практыкава́ць (каня́)

6) ісьці́ і́нахадзьдзю (пра каня́)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

verschärfen

1.

vt завастра́ць, узмацня́ць (напружанне, пакаранне); паскара́ць (тэмп)

2.

(sich) абвастра́цца

(аб супярэчнасцях), узмацня́цца, паскара́цца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

«ГАЛУБЕ́Ц»,

«Голуб», бел. народны танец. Блізкі да рус. і ўкр. узораў з такой самай назвай. Муз. памер 24. Тэмп жвавы. Выконваецца парамі, з характэрным рухам «галубец» (удар абцаса аб абцас з падскокам). У старадаўнім варыянце танца хлопец і дзяўчына імправізавалі ўзаемаадносіны галубоў: партнёрка плыла павай, партнёр увіваўся каля яе.

т. 4, с. 471

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

«ГУСАЧО́К»,

бел. нар. танец. Блізкі да карагода. Муз. памер 24. Тэмп павольны. Танцоры імітуюць рухі гусей за важаком: нетаропкі, з боку ў бок крок, звілістыя лініі, спіралі ў малюнку. Часта суправаджаецца прыпеўкамі: «Гэй, гэй, гусачок, // Ці харошы касначок? //Гэр, гэр, гуска, // Ці хароша хустка?». Зафіксаваны ў Гомельскай і Магілёўскай абласцях.

т. 5, с. 542

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

перакрыжава́ць, ‑жую, ‑жуеш, ‑жуе; зак., што.

1. Пакласці, правесці, перавязаць што‑н. накрыж. Гімнасцёрку на плячах перакрыжавалі дзве вільготныя паласы ад лямак парашута. Алешка.

2. перан. Сутыкнуць, пераплесці. А мы ж, брат, сустрэліся з ёй, пад Ржэвам. Вайна перакрыжавала нашы шляхі. Ракітны. // Скасаваць, перакрэсліць. Аўтаматызацыя і механізацыя, атамныя электрастанцыі, палёты на ракетах вакол зямлі нашчэнт перакрыжавалі ранейшы павольны тэмп жыцця. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эмацыяна́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які выражае эмоцыі; выкліканы эмоцыямі, напоўнены эмоцыямі. Эмацыянальная прамова. Эмацыянальная гульня. □ А па вачах было відаць, што жанчына кожную хвіліну жыве багатым эмацыянальным жыццём. Арабей. І ўсё ж ад эпізода да эпізода фільм набірае тэмп і пругкасць, расце эмацыянальны напал падзей. «ЛіМ».

2. Здольны жыва рэагаваць на што‑н.; не разважны, нястрыманы. Эмацыянальны характар. Эмацыянальны чалавек.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

брадытэлі́я

(ад гр. bradys = павольны + telos = завяршэнне, вынік)

павольны тэмп эвалюцыйнага працэсу, уласцівы некаторым групам арганізмаў, напр. пласціністажабравым малюскам (параўн. гартэлія, тахітэлія).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)