Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
басты́лія
(фр. Bastille, ад ст.фр. bastir = будаваць)
1) умацаваны замак у перыяд сярэдневякоўя;
2) крэпасць і адначасова турма ў Парыжы 14—18 ст.; як сімвал абсалютызму была 14 ліпеня 1789 г. ўзята штурмам народам, што з’явілася пачаткам Французскай рэвалюцыі 1789—1794 гг.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ка́таржны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да катаргі (у 1 знач.). Катаржныя работы.. Катаржная турма. Катаржныя лагеры.
2.перан. Невыносна цяжкі, пакутлівы (пра жыццё, працу). Мільёны людзей жылі ў краіне. Але не было ніводнага кутка ў ёй, дзе б ад катаржнай працы не стагнаў, не плакаў, не спяваў сумных песень паднявольны чалавек.Каваль.Штогадовыя дзяржаўныя падаткі, паборы і павіннасці ў карысць мясцовай адміністрацыі рабілі жыццё [селяніна] катаржным.Алексютовіч.
3.узнач.наз.ка́таржны, ‑ага, м.; ка́таржная, ‑ай, ж.Уст. Тое, што і катаржанін, катаржанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цытадэ́ль, ‑і, ж.
1. Гарадская крэпасць. Камуністычная партыя і Савецкі ўрад, Радзіма-маці высока ацанілі стойкасць абаронцаў Брэсцкай цытадэлі, прысвоіўшы ёй ганаровае званне «Крэпасць-герой».«Помнікі».// Пра крэпасць наогул. Быў час, Калісьці ў суседзяў, ды і ў нас, Усюды будавалі цытадэлі.Корбан.На беразе Рыёна — спавітыя дзікім вінаградам руіны старажытнай турэцкай цытадэлі.Самуйлёнак.
3.перан. Астрог, турма. [Леановіч:] — У ваенны час за такую справу, якой мы хочам заняцца, пагражае цытадэль.Караткевіч.
[Ад іт. citadella — гарадок.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тюрьма́ж.турма́, -мы́ж., астро́г, -га м.;
заключи́ть в тюрьму́ пасадзі́ць у турму́ (астро́г);
◊
от тюрьмы́ да от сумы́ не зарека́йсяпосл. ад астро́гу няма́ перасцяро́гу; хваро́бы бо́йся, астро́гу сцеражы́ся, а то́рбы не цура́йся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
coop
I[ku:p]1.
n.
1) кле́тка для курэ́й, трусо́ў
2) Sl.турма́f.
2.
v.t.
1) трыма́ць у кле́тцы
2) трыма́ць у ха́це (дзяце́й)
•
- fly the coop
II[ˈkoʊɑ:p]
n., informal
каапэраты́ўная кра́ма, каапэраты́ўны буды́нак
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
penitentiary
[,penɪˈtenʃəri]1.
n., pl. -ries
астро́г -у m. (для пава́жных злачы́нцаў), турма́ для адбыва́ньня ка́таргі
2.
adj.
1) кара́ны астро́гам
a penitentiary offence — злачы́нства, кара́нае астро́гам
2) папра́ўчы
penitentiary measures — папра́ўчыя за́хады
3) пакая́льны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Башта ’гаўптвахта, турма; вежа’ (Нас.); у ст.-бел. з XV ст. (Булыка, Запазыч.; Нас. гіст.; Гіст. лекс., 115). Рус. (XVI ст.) башта, укр.ба́шта (з XVI ст.). Запазычанне з зах.-слав. моў: польск.baszta, чэш.bašta < італ.bastia. Бернекер, 45; Брукнер, 18; Фасмер, 1, 139; Шанскі, 1, Б, 64; Махэк₂, 47–48; Рыхардт, Poln., 33; Рудніцкі, 92. Да еўрапейскіх форм гл. яшчэ MESz, 1, 256 (венг.bástya, там і літ-pa); Клюге, 55. Гіст. лекс., 115, і Булыка, Запазыч., 39, тлумачаць гэта слова як германскае па паходжанню. Першакрыніцай запазычання ням.Bastéi (!) з фанетычных меркаванняў ва ўсякім выпадку быць не можа.