ачарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго.
Тое, што і зачараваць. У апошнія гады ёй не столькі хацелася ачараваць яго, закахаць, колькі проста ўзяць — націскам, прыступам. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
...капеечны, ‑ая, ‑ае.
Другая састаўная частка складаных прыметнікаў, якая ў спалучэнні з лічэбнікам абазначае: вартасцю ў столькі капеек, колькі паказана ў першай частцы, напрыклад: трохкапеечны, пяцікапеечны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
больш, прысл.
1.
Выш. ст. да прыслоўя многа. Трэба шмат чытаць, каб б. ведаць.
2. З колькаснымі назоўнікамі абазначае перавышэнне ўказанай колькасці.
Б. за гадзіну.
Б. за кіламетр.
3. У спалучэнні з прыметнікам або прыслоўем служыць для ўтварэння выш. ст.
Б. рашучы хлопец.
4. Далей, у далейшым.
Б. не буду.
5. Пераважна, галоўным чынам.
Ехаць давялося б. лесам.
◊
Ні больш ні менш (як) (разм.) — роўна столькі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
упячы́, упяку́, упячэ́ш, упячэ́; упячо́м, упечаце́, упяку́ць; упёк, упякла́, -ло́; упячы́; упе́чаны; зак.
1. што. Спячы, добра прапячы.
У. хлеб.
2. каго (што). Адправіць куды-н. супраць волі; зняволіць (разм.).
У. ў глуш.
У. ў турму.
3. каго. Папракнуць, з’едліва сказаць што-н. каму-н. (разм.).
У. каго-н. на сходзе.
4. што. Марна патраціць (разм.).
Упяклі столькі грошай.
|| незак. упяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
бра́га ж.
1. (отходы винокурения) барда́;
2. (сусло) бра́жка;
3. (напиток) бра́га;
◊ не сто́лькі той ~гі, ко́лькі звя́гі — погов. не сто́лько ше́рсти, ско́лько ви́згу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
адквіта́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разлічыцца з кім‑н., адплаціўшы тым жа самым. // У спорце — выйграць у праціўніка столькі ж, колькі выйграў ён; адгуляць. Адквітаць гол.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
навыскуба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Выскубаючы, нарваць вялікую колькасць чаго‑н. Навыскубаць пуху. □ — Дзе ты навыскубала столькі мурагу? — накінуўся Моніч на Ярыну, пнуўшы нагою ў сяннік. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тыке́ля ‘толькі’ (Ласт., Гарэц., Сцяшк.), ‘столькі’ (воран., Сл. рэг. лекс.), таке́ля ‘так, гэтак’: каб ты такеля жыў, як гэто праўды (Васільковая сп.), тыкеле ‘толькі, аднак’ (Ф. Багушэвіч), сюды ж, відаць, тыке́ль ‘цяпер’ (Сцяшк.). Няясна. Ластоўскі (Ласт., 706) падае разам з ткале ‘толькі, адно’ (Сержп.), гл. Гутшміт (ZfSl, 19, 2, 270) адносіць да балтызмаў разам з тыкі ‘толькі’, параўноўваючы з літ. tik ‘тс’; аналагічна Санько, Kryu̯ja, 1966, 1, 93. Літоўскае слова разглядаецца як скарочаная форма літ. tíek ‘столькі’, што адпавядае пытальнаму kíek ‘колькі’ (Смачынскі, 675). Канец слова можа ўзыходзіць да часціцы *‑lě/*‑le (параўн. ЭССЯ, 14, 171–173).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ты́ле, ты́ля ‘столькі’, ‘многа, вельмі шмат’ (Сцяшк., Скарбы; беласт., гродз., вільн., трок., Сл. ПЗБ; іўеў., валож., бераст., ЛА, 5), ст.-бел. тыле ‘столькі’ (1557 г.), ‘толькі’ (1501 г., ГСБМ). Лічыцца запазычаннем са ст.-польск. tyle ‘тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 201), якое з XIV ст. ужывалася побач з tele, teli, telico і інш. (Мацкевіч, Сл. ПЗБ, 5, 153). Узыходзіць да ўказальнага займенніка *to і часціцы *li > прасл. *toli ‘так многа’ (ESSJ SG, 2, 673). Гл. толезны, толесь. Пытанне пра запазычанне з польскай мовы застаецца спрэчным, улічыўшы варыянтнасць адлюстравання рэфлексаў прасл. *tъ ў розных спалучэннях, параўн. той, тый, тэй (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падхалі́мнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Паводзіць сябе як падхалім. [Сабалеўскі] не столькі распытваў пацярпеўшых для высвятлення справы, колькі падхалімнічаў і выслужваўся перад сваімі, як ён называў іх, «калегамі». Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)