бернардзі́нцы

(с.-лац. bernardini)

манахі каталіцкага ордэна, заснаванага ў 15 ст. пры касцёле святога Бернардзіна ў Кракаве; мелі больш строгі статут, чым францысканцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Рэ́гула ’правіла’ (Нас.), рэгул ’канец’ (відаць, больш дакладна ’мера’) (Жд. 3). Ст.-бел. рекгула (регула) ’правіла; каталіцкі манастырскі статут’ < ст.-польск. reguła ’тс’ < лац. rēgŭla ’норма, правіла’ (Булыка, Лекс. запазыч., 180).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

statute

[ˈstætʃu:t]

n.

1) зако́н -у m. (прыня́ты парля́мэнтам)

2) дэкрэ́т -у m., ура́давая пастано́ва

3) стату́т -у m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

statute [ˈstætʃu:t] n.

1. стату́т, заканада́ўчы акт; дэкрэ́т;

statutes at large збор зако́наў;

a statute of limitations зако́н аб тэ́рмінах да́ўнасці

2. уста́ў;

the statute of a school шко́льны ўстаў

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Sátzung

f -, -en

1) стату́т, інстру́кцыя

2) калектыўны дагаво́р, калектыўная дамо́ва

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

дысцыпліна́рны disziplinárisch, Disziplinár-;

дысцыпліна́рнае спагна́нне Disziplinárstrafe f -, -n;

дысцыпліна́рны батальён вайск Stráfbataillon n -s [-tal´jo:n];

дысцыпліна́рны стату́т вайск Disziplinárordnung f -;

у дысцыпліна́рным пара́дку disziplinárisch

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

уста́в​I

1. (свод правил) стату́т, -та м.;

де́йствовать по уста́ву дзе́йнічаць па стату́це (паво́дле стату́та);

2. уст. (правила поведения, распорядок жизни) звы́чай, -чаю м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

АРША́НСКАЕ ПРА́ВА,

своеасаблівы юрыдычны статут гар. саслоўя, які ў адпаведнасці з нормамі магдэбургскага права сфарміраваўся ў г. Орша на працягу 14—17 ст. Органы самакіравання Оршы зацверджаны вял. князем у 16 ст. У 1620 горад атрымаў прывілей на поўнае магдэбургскае права, на падставе якога аршанцы ў сак. 1621 склалі ўласны статут з 23 раздзелаў. Статут рэгуляваў дзейнасць гар. рады, яе судовыя функцыі, маёмасныя і асабістыя адносіны жыхароў горада. Аршанскае права аспрэчвала юрыд. аўтарытэт магдэбургскага права, адхіляла тыя яго нормы, якія не адпавядалі ўмовам жыцця бел. горада 17 ст., а таксама ўстарэлыя нормы вечавога права. Патрэбныя нормы былі ўзяты са Статута ВКЛ 1588, статутаў Вільні і Кракава, пастаноў соймаў і вопыту тагачаснага гар. жыцця.

З.Ю.Капыскі.

т. 1, с. 536

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

regulation​1 [ˌregjuˈleɪʃn] n.

1. пра́віла, стату́т;

There are too many rules and regulations governing small business. Існуе занадта многа розных норм і правіл для кіравання малым бізнесам.

2. рэгулява́нне, упарадко́ўванне;

government regulation дзяржа́ўнае ўпара́дкаванне

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Сціць ’шанаваць, паважаць’ (Стан.), ст.-бел. учсты ’выказаць пашану, павагу’ (Статут 1529, 1588). Рэканструяваны Станкевічам на падставе старабеларускіх форм дзеяслоў, гл. чціць ’шанаваць’ (Некр. і Байк.); паводле Карскага (1, 201), аналагічна стараж.-рус. чьсти з пропускам цяжкавымаўляльнага с дае ў ст.-бел. чсты, цти, чти. Гл. чэсць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)