кручи́на ж., фольк. журба́, -бы́ ж.; (печаль) сму́так, -тку м., марко́та, -ты ж.; (тоска) туга́, -гі́ ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Léidwesen
n -s сму́так, жаль
zu méinem ~ — на (мой) жаль
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Mühsal
f -, -e ця́жкая рабо́та; кло́пат; сму́так
~ des Lébens — жыццёвыя няго́ды
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Trübsal
f -, -e сму́так, марко́та, жаль
~ blásen* — хандры́ць, марко́ціцца, тужы́ць, сумава́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
непадзе́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Які не раздзелены на часткі. Непадзеленая маёмасць.
2. Які не мае водгуку, не сустракае спачування, падтрымкі, належнага разумення. Галя носіць сваю таямніцу, як незвычайны цяжар, як нявыказаную радасць і як непадзелены смутак. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сокруше́ниеII ср. (печаль) скру́ха, -хі ж.; (скорбь) сму́так, -тку м.; (сожаление) жаль, род. жа́лю м.; см. сокруша́тьII.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Тускно́та ‘маркота, смутак, сум’ (Байк. і Некр., Адм.). Ранняе запазычанне з польск. tęsknota ‘туга, смутак, журба’, пра што сведчыць замена другаснага насавога на у (Булыка, Выбр. пр., 122) < *tъskn‑ota < *tъsknъ ‘смутны, журботны, тужлівы’, ‘варты жалю, мізэрны’ (гл. папярэдняе слова), што дало натуральным шляхам прыметнік ckny ‘тс’. Ст.-польск. tesknić sobie ‘быць у роспачы, засмучаным’, дзе пазней пад уздзеяннем ‑n‑ галосны гук ‑e‑ стаў насавым гукам > tęsknić (Борысь, 632), магчыма, было крыніцай ст.-бел. тескнети ‘тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Gram
m -(е)s сму́так, журба́, сум, го́ра
vom ~ gebéugt — прыці́снуты сму́ткам [бядо́ю]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
мирово́йI (всемирный) сусве́тны;
в мирово́м масшта́бе у сусве́тным машта́бе;
мирова́я скорбь лит., ист. сусве́тны сму́так;
2. (замечательный) цудо́ўны, сла́ўны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Прыту́га 1 ’жэрдка, лата (у саламянай страсе)’ (чач., Мат. Гом.). Рус. дыял. приту́га ’жэрдка, дубец, вяроўка, якімі прыціскаюць, змацоўваюць салому, чарот на страсе’, укр. приту́жина ’тс’. Да тугі (гл.).
Прыт́уга 2 ’смутак, жаль, маркота; змярцвенне’; ’цяжкае становішча; нястача; бяда’ (Нас., Шн., Песні, Кос., Гарэц., Др.-Падб., Касп., Бяльк.; карм., Мат. Гом.; Ян.; калінк., Сл. ПЗБ), пріту́га ’туга; нудны настрой’ (Бяльк.), прыту́жэны ’тужлівы’ (ТС). Параўн. укр. приту́га ’гора, бяда; смутак, туга’, серб.-харв. при̏туга ’бяда, няшчасце’, ст.-слав. приту́жати ’засмучаць, маркоціцца, трывожыць’. Прасл. *pritǫga ’гора, бяда’ (ЕСУМ, 4, 581). Да туга́, тужы́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)