баласці́раваць
‘загружаць судна для надання яму ўстойлівасці (баласціраваць судна); накладаць верхні слой чыгуначнага палатна для яго роўнасці і трываласці (баласціраваць чыгунку)’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
баласці́рую |
баласці́руем |
| 2-я ас. |
баласці́руеш |
баласці́руеце |
| 3-я ас. |
баласці́руе |
баласці́руюць |
| Прошлы час |
| м. |
баласці́раваў |
баласці́равалі |
| ж. |
баласці́равала |
| н. |
баласці́равала |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
баласці́руй |
баласці́руйце |
| Дзеепрыслоўе |
| цяп. час |
баласці́руючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
перламу́тр, -у, м.
Каштоўнае рэчыва з пералівістай афарбоўкай, якое складае цвёрды ўнутраны слой некаторых ракавін.
|| прым. перламу́травы, -ая, -ае.
П. гузік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зака́лец, -льцу, м.
Сыры, недапечаны слой у хлебе каля ніжняй скарынкі.
◊
Мець закалец на каго (разм.) — затаіць злосць на каго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кара́, -ы́, ж.
1. Паверхневая частка ствала, галін і кораня дрэвавых раслін.
К. бярозы.
2. чаго або якая. Верхні цвёрды слой на чым-н.
Ледзяная к.
○
Зямная кара — верхняя цвёрдая абалонка Зямлі.
Кара вялікіх паўшар’яў галаўнога мозга; кара галаўнога мозга — паверхневы слой галаўнога мозга ў вышэйшых пазваночных і чалавека.
|| прым. каравы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
приката́ть сов., спец. (уплотнить катками поверхностный слой почвы) прыкача́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
склюдава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; -дава́ны; незак., што.
Секучы ўдоўж, знімаць паверхневы слой (з дрэва).
С. сцены.
С. дрэва.
|| наз. склюдава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
культу́рны, -ая, -ае.
1. гл. культура.
2. Які знаходзіцца на высокім узроўні культуры.
Культурнае грамадства.
Культурная гаспадарка.
3. Які звязаны з пашырэннем культуры, асветы.
Весці культурную работу.
4. Вырашчаны чалавекам, не дзікарослы.
Культурныя расліны.
○
Культурны слой зямлі — слой зямлі, які ўтвараецца з арганічных і іншых рэшткаў на месцах пасяленняў чалавека.
|| наз. культу́рнасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скало́цца¹, 1 і 2 ас. не ўжыв., ско́лецца; зак.
Аддзяліцца, адпасці пры ўдары (пра слой, кавалак чаго-н.).
Лёд лёгка скалоўся.
|| незак. ско́лвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
смята́нка, -і, ДМ -нцы, ж.
1. гл. смятана.
2. Верхні густы і тлусты слой салодкага малака; вяршкі.
|| прым. сметанко́вы, -ая, -ае.
Сметанковае масла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нацёк, -у, мн. -і, -аў, м.
Слой рэчыва, якое нацякло на паверхню чаго-н., расцяклося па чым-н.
Нацёкі на сцяне.
|| прым. нацёчны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)