пята́, -ы́, ДМ пяце́, мн. пя́ты і (зліч. 2, 3, 4) пяты́, пят, ж.
1. Задняя частка ступні, а таксама частка панчохі, шкарпэткі, якая закрывае яе.
Пяты ныюць (ад хадзьбы). Наступаць на пяты каму-н. (таксама перан.; даганяць).
2. Апорная частка чаго-н. (спец.).
П. дзвярэй.
◊
Ахілесава пята (кніжн.) — найбольш слабае месца каго-, чаго-н. [са старажытнагрэч. міфа пра Ахілеса, які меў толькі адно слабае месца на целе — пяту].
Да пят (разм.) — пра вельмі доўгае, амаль да зямлі адзенне, касу.
З (ад) галавы да пят (разм.) — тое, што і з галавы да ног.
Пад пятой каго або чыёй (разм.) — пад прыгнётам, пад уладай.
Па пятах за кім (разм.) — следам за кім-н., не адстаючы (хадзіць, гнацца).
|| прым. пя́тачны, -ая, -ае (да 1 знач.), пя́тавы, -ая, -ае (да 2 знач.) і пя́тны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
bolączka
bolączk|a
ж. слабае месца, балячка, праблема;
~ą naszego miasta jest brak wody — праблемай нашага горада з’яўляецца недахоп вады;
usuwać ~i — ліквідаваць (вырашаць) праблемы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ліпе́ць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; незак.
Разм.
1. Ледзь-ледзь трымацца (пра каго‑, што‑н.). У акуратна зрубленай клеці ледзь ліпяць на адной завесе — вось-вось упадуць — перакошаныя дзверы. Лынькоў. Каплічка, здавалася, ледзь ліпела і гатова была кожную мінуту разваліцца. Колас. У той час мы з Андрыянай разам жылі, наймалі маленькі катушок пад самым дахам. То яна якую работу знаходзіла, то я. Так і ліпелі. Хомчанка.
2. перан. Пра вельмі слабае праяўленне якіх‑н. працэсаў, пра стан заняпаду чаго‑н. Ледзь ліпіць аганёк, Смольны корч дагарае. Зарыцкі.
•••
Ліпець на валаску (на павуцінцы) — тое, што і вісець на валаску (гл. вісець).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тлець, тлею, тлееш, тлее; незак.
1. Гніючы, разбурацца; трухлець, парахнець. У роднай зямлі тлеюць косці продкаў, жыццё якіх ішло і канчалася ў пакутах. Чорны.
2. Гарэць без полымя, слаба гарэць. Янка пазіраў на вогнішча, у якім тлела вуголле. С. Александровіч. Рэшткі машын дагаралі на дарозе, дыміліся, тлелі на каменні чорныя мундзіры. Лынькоў. // Вылучаць слабае святло. Цьмяна тлее пад столлю лямпачка. Брыль. // перан. Існаваць скрыта, слаба праяўляцца дзе‑н. (пра жыццё, пачуцці і пад.). І цяпер у .. [Ніны], недзе глыбока, у тумане трывогі, тлела надзея, што ўсё сыдзе неяк. Мележ. Рэшткі веры ў Дзяржаўную думу, якія яшчэ тлелі ў свядомасці настаўніка, цяпер былі разбіты. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ill2 [ɪl] adj.
1. хво́ры;
be ill хварэ́ць;
fall ill захварэ́ць
2. дрэ́нны, ке́пскі, благі́;
ill effects згу́бныя вы́нікі;
ill feeling(s) варо́жасць;
ill fortune няшча́сце;
ill health сла́бае здаро́ўе;
ill humour/temper дрэ́нны настро́й/хара́ктар;
ill luck нешанцава́нне; няўда́ча;
ill will непрыя́знасць, нядобразычлі́васць
♦
ill at ease не па сабе́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
poor2 [pɔ:, pʊə] adj.
1. бе́дны;
a poor man бядня́к;
2. дрэ́нны, ке́пскі;
of poor quality дрэ́ннай я́касці;
poor health сла́бае здаро́ўе;
poor harvest/crop ні́зкі ўраджа́й;
be poor at smth. быць сла́бым у чым-н.;
He’s poor at maths. Ён слабы ў матэматыцы.
3. бе́дны, няшча́сны;
Poor you! (Ах ты) небара́ка/бедала́га!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
БАС
(італьян. basso літар. нізкі),
1) самы нізкі мужчынскі голас. Вылучаюць высокі, або пявучы, і нізкі, або глыбокі, у оперы таксама характарны, камічны буфонны бас. Высокі бас бывае лірычны, больш мяккі, з дыяпазонам G—f1, і драматычны, больш моцны, з дыяпазонам F—e1. Для высокага баса характэрныя сіла і моц на верхніх гуках і больш слабае гучанне нізкіх гукаў. Нізкі (цэнтральны) бас вылучаецца глыбокім, поўным гучаннем у нізкім рэгістры і напружаным — у верхнім, дыяпазон (C, D) E — d1 (e1). Самы нізкі від баса — т.зв. бас-актавіст, дыяпазон (A1) B1 — a (c1).
2) Муз. інструменты нізкага (басовага) рэгістра (туба, кантрабас, саксафон-бас, домбра-бас, бас-кларнет).
3) Самая нізкая партыя шматгалосага муз. Твора.
т. 2, с. 337
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
расплю́шчыць 1, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак., што.
Раскрыць, адкрыць (пра вочы). Срэтун-Сурчык расплюшчыў свае заспаныя вочы, са здзіўленнем паглядзеў на Лабановіча і, пазнаўшы яго, вінавата пасміхнуўся. Колас. Колькі ляцеў я — не памятаю, А калі ачухаўся і расплюшчыў вочы, убачыў я, што ляжу на броўцы. Лынькоў. // Разамкнуць (пра павекі). [Кот] нехаця расплюшчыў павекі і ўбачыў перад сабой Мышку. Шуцько. Апанаска расплюшчыў павекі: адчуў — нехта тармошыць яго, катурхае, штосьці незразумелае гаворыць. Даніленка.
расплю́шчыць 2, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак., каго-што.
Моцна націснуўшы, ударыўшы чым‑н., зрабіць плоскім. Расплюшчыць манету. // Расціснуць, раструшчыць сваім цяжарам, ударам. Ні на шлюпцы не выратуешся, ні з коркавым поясам. Расплюшчыць аб гэту каменную сцяну. Б. Стральцоў. Пакуль снарад намацае на целе волата слабае месца, колькі фашыстаў змяце танк знішчальным агнём, расплюшчыць сваім шматтонным цяжарам. Беразняк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
delicate [ˈdelɪkət] adj.
1. вы́танчаны, даліка́тны;
a delicate complexion даліка́тная ску́ра (пра твар)
2. то́нкі, даліка́тны;
a delicate perfume то́нкі пах духо́ў;
a delicate shade of pink бледна-ружо́вае адце́нне
3. сла́бы, кво́лы;
a delicate child кво́лае дзіця́;
delicate health сла́бае здаро́ўе
4. даліка́тны;
a delicate question даліка́тнае пыта́нне
5. склада́ны, майстэ́рскі;
a delicate operation склада́ная апера́цыя;
delicate workmanship то́нкае майстэ́рства
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
soft [sɒft]adj.
1. мя́ккі;
soft muscles сла́быя му́скулы;
boil an egg soft вары́ць я́йка ўсмя́тку;
go soft мякчэ́ць, змякча́цца
2. гла́дкі; даліка́тны на до́тык;
as soft as velvet гла́дкі як аксамі́т
3. няя́ркі, спако́йны (колер)
4. прые́мны; спако́йны; даліка́тны;
a soft voice ці́хі го́лас;
a soft wind цёплы ве́цер;
soft words пяшчо́тныя сло́вы
5. безалкаго́льны (пра напоі)
♦
a soft spot/place сла́бая стру́нка, сла́бае ме́сца, слабіна́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)