Verbum

ура́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Вышэйшы выканаўчы і распарадчы орган дзяржаўнай улады, які ажыццяўляе непасрэднае кіраванне краінай. Савецкі ўрад. Буржуазны ўрад. Рэвалюцыйны ўрад. □ Толькі дзякуючы Саветам удалося ў Расіі тое, што не ўдавалася ні ў адной з еўрапейскіх рэвалюцый, народ вылучыў і даў апору сапраўднаму народнаму ўраду. Ленін. // Члены такога органа. Урад пайшоў у адстаўку.

узбро́іцца, узброюся, узброішся, узброіцца; зак., чым.

1. Папасціся зброяй, сродкамі для вядзення бою. Многія пайшлі партызаніць, узброіўшыся тым, што трапілася пад рукі. Колас.

2. Абзавесціся, запасціся прыладамі, прыстасаваннямі, матэрыяламі для якой‑н. дзейнасці. Магутнай тэхнікай узброіўся савецкі хлебароб. Брыль. Дзед .. узброіўся абцугамі і доўга раскручваў дрот. Лынькоў. // перан. Набыць якія‑н. веды, звесткі і пад., неабходныя для якой‑н. дзейнасці. Узброіцца перадавой тэорыяй.

па́шпарт, ‑а, М ‑рце; мн. пашпарты, ‑оў; м.

1. Дакумент устаноўленага ўзору, які сведчыць асобу яго ўладальніка. Савецкі пашпарт. Замежны пашпарт. Атрымаць пашпарт.

2. Пасведчанне з асноўнымі звесткамі пра якое‑н. абсталяванне, машыну, прадмет хатняга ўжытку і пад. Пашпарт станка. // Рэгістрацыйнае пасведчанне на кожную адзінку транспарту. Пашпарт веласіпеда. Тэхнічны пашпарт аўтамабіля. // Спец. Запіс з рэгістрацыяй якіх‑н. фактаў, дакладных звестак.

•••

Воўчы пашпарт — тое, што і воўчы білет (гл. білет).

[Фр. passeport.]

со́кал, ‑а, м.

1. Драпежная птушка сямейства сакаліных з моцнай дзюбай і доўгімі вострымі крыламі. // звычайна мн. (со́калы, ‑аў). Высок. Пра лётчыкаў, касманаўтаў. Чалавек у космасе! Як гэта здорава, сябры! Крылом кранае зоры Наш, савецкі, сокал. А. Александровіч.

2. Пра смелага, прыгожага юнака, мужчыну. — Сын мой? І адкуль ты? Сокал ясны! — Да грудзей прыпала галавой. Астрэйка. І плакала Хрысця, што іх разлучылі, Што сокалу крылы Звязалі, скруцілі. Арочка.

ро́сквіт, ‑у, М ‑віце, м.

1. З’яўленне кветак на раслінах; цвіценне. Росквіт ніў святкуе лета, Час жніва не за гарой. Па астачу мёду ў кветках Прыляцеў пчаліны рой. А. Александровіч. Было іх жыццё, як росквіт каліны, як быць маладосць толькі можа адна. Машара.

2. перан. Найвышэйшая ступень развіцця, уздыму чаго‑н., лепшая пара ў развіцці каго‑, чаго‑н. Росквіт эканомікі краіны. Росквіт таленту. □ Росквіт беларускай мастацкай прозы пачаўся ў савецкі час. Пшыркоў.

чыстата́, ‑ы, ДМ ‑стаце, ж.

Уласцівасць і стан чыстага (у 1, 4, 5, 6, 7, 8 і 9 знач.). Чыстага мовы. □ Першае, што кінулася Пракопу ў вочы, быў узорны парадак і чыстата на дварэ і каля будынкаў. Колас. Маўчала [асака] над чыстатой вады. Чорны. Цвёрда і настойліва ажыццяўляючы ленінскую знешнюю палітыку, Камуністычная партыя і Савецкі ўрад паслядоўна адстойваюць чыстату яе прынцыпаў. «Звязда». «Пранясі праз годы чыстату юнацтва, запал, нязгасную прагу да ведаў». Мыслівец.