Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Любі́ж ’месца, дзе знаходзіцца крыніца з пітной вадой’, ’прыгожае з выгодамі месца’ (горац., стол., Яшк.), ст.-польск.lubież ’раскоша, прывабнасць, грацыя’. Суфікс ‑іж з ‑еж, які павінен быў бы быць у прасл.‑ěžь, аднак у прасл. мове гэты суфікс мае форму ‑ežь. Таму для бел.любіж трэба дапусціць існаванне дзеяслова на ‑ěti, з якога дадзеная лексема ўтварылася (⁺любець). Адпаведнікі да яе: рус.амур.любе́ть ’любіць’, мала- і велікапольск.lubieć ’тс’. Аб суфіксе гл. Слаўскі (SP, 1, 69–70), Сцяцко (Афікс. наз., 85).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шык, ‑у, м.
1.Раскоша; форс, элегантнасць. Ого! З шыкам жывеш! Можна пазайздросціць.Шамякін.[Жончына] заўсёднае сціплае і простае ўбранне нібы супярэчыла таму шыку, з якім апранаўся Луцкевіч.Машара.// Асаблівым паводзіны, манеры, разлічаныя на тое, каб паказаць сябе перад кім‑н. Казіная ножка — асаблівы шык і вызначае пераважна тых, хто служыць ва ўзводзе пешай разведкі.Навуменка.З пэўным шыкам, частуючы Косцю «Казбекам»,.. [Грушэўскі] падміргнуў: — Усе мы не без граха.Карпюк.
2.узнач.вык.Разм. Задавальняе ў вышэйшай ступені, з’яўляецца найлепшым. Цяпер па модніц люба глянуць: Уборы — шык, адменны густ!..Бачыла.
[Фр. chic.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
rozkosz
ж.
1. асалода;
z ~ą — з асалодай;
istna rozkosz! — сапраўдная асалода!;
2. ~e мн.раскоша; уцехі;
~e podniebienia — абжорства
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
luxury
[ˈlʌgʒəri]1.
n., pl. -ries
1) раско́ша, пы́шнасьць f.
2) вялі́кая прые́мнасьць, асало́да ці уце́ха f.
the luxury of a good book — асало́да ад до́брае кні́гі
2.
adj.
раско́шны
a luxury hotel — раско́шны гатэ́ль
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Не́га ’догляд, пялегаванне, ласка’, не́жны ’прывучаны да ласкавага абыходжання, далікатны’, параўн.: А ты, Аўдулька, нежная дитятка! / Ти пиринясеш ты матулькину негу / К свёкру на падвору? (чэрык., Рам. 8, 197), рус.не́га ’раскоша, пяшчота, ласка’, не́жный ’пяшчотны, далікатны’, чэш.něha, něžný ’тс’ (з рус., гл. Махэк₂, 394), славен.nega ’догляд, пялегаванне’, nežen ’далікатны, пяшчотны’, серб.-харв.не̏га, не̏жан ’тс’, балг.не́га, не́жен ’тс’, макед.нега, нежен ’тс’. Прасл.*něga, роднаснае лат.naigât ’мець патрэбу, жадаць’, збліжаюць таксама са ст.-інд.sníhyati ’любіць’ (Махэк₂, 394; сумненні ў Фасмера, 3, 56).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абяздо́лены, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад абяздоліць.
2.узнач.прым. Няшчасны, прыгнечаны; пазбаўлены самага неабходнага. Расказваючы гісторыю аднаго з курганоў, Янка Купала малюе вобраз музыкі-гусляра, абаронцы інтарэсаў прыгнечаных і абяздоленых людзей.Шкраба.[Пятрусь:] — Я расказаў табе вельмі не многа з таго, што займала мае думы. Самыя звычайныя рэчы: што ёсць раскоша і беднасць, сіла і бяспраўнасць і што ў той спрадвечная барацьбе класаў ёсць адна найвышэйшая мара: здабыць шчасце для абяздоленага чалавека.Скрыган./узнач.наз.абяздо́лены, ‑ага, м.; абяздо́леная, ‑ай, ж.Усе сустрэчныя, думалася, пазіраюць на яе [Жарынку], як на няшчасную, абяздоленую.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВЕНЕЦЫЯ́НСКАЯ ШКО́ЛА ў музыцы, кірунак у муз. мастацтве Італіі 16 — пач. 18 ст. 1) Поліфанічная школа. Склалася ў Венецыі ў 16—17 ст. Заснавальнік А.Віларт, гал. Прадстаўнікі А. і Дж.Габрыелі, з ёй звязана дзейнасць Дж.Царліна. Майстры Венецыянскай школы аб’ядналі дасягненні нідэрландскай школы і італьян.муз. традыцыі, стварылі манум.-дэкар. стыль вак. поліфаніі, адметны маляўнічасцю, пышнасцю, паўнатой гучання. У іх творчасці набылі дасканаласць жанры мадрыгала і канцоны, мнагахорных канцэртаў і месаў, арганнага рычэркара, такаты і інш. Венецыянская школа ўплывала на фарміраванне мадрыгальнай камедыі і опернай арыі.
2) Оперная школа 17 — пач. 18 ст. Яе традыцыі закладзены ў позніх творах К.Мантэвердзі. Сярод прадстаўнікоў — Ф.Кавалі, А.Чэсці, А.Вівальдзі, Дж.Легрэнцы, Б.Галупі. Надзвычайная раскоша іх оперных пастановак — класічнае выяўленне італьян.муз.барока. У 1637 у Венецыі адкрыты першы публ. оперны т-р «Сан-Касіяна».