Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
на́пуск, ‑у, м.
1.Дзеяннепаводледзеясл. напусціць (у 2, 4 і 7 знач.).
2. Частка адзення, якая свабодна звісае, выступае над чым‑н. Кофтачка з напускам. □ Выйшлі ў Галіцу завідна, каб да змяркання быць у школе. Бацька — у сінім суконным пінжаку ў палоску, у карычневых штанах з напускам на боты.Паўлаў.// Навіслая частка капелюша, кепкі. Пасыпаны рабаціннем носік Банадзюка зусім гінуў пад напускам капелюша.Пестрак.// Частка прычоскі, што навісае на лоб. Прычоска з напускам. □ У кабінеце, акрамя старшыні, сядзелі два чалавекі. Адзін быў старэйшы, з напускам валасоў на лоб, а другі — маладзейшы.Ермаловіч.// Частка даху, якая звісае. Дах клетак робіцца з напускам.
3.Спец. Спуск сабак з прывязі на звера ў час палявання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
kosa
Iж.
каса;
trafiła kosa na kamień — найшла каса на камень; трапіўся востры на шылаватага (цюк на крук); чорт на нячысціка наскочыў
IIж. каса (прычоска)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
стаўбуно́к, ‑нка, м.
Абл.
1.Памянш.-ласк.да стаўбун (у 1–3 і 5 знач.); маленькі стаўбун.
2. Вадзяная лілія. [Зіна] гаварыла, што там растуць фіялетава-ружовыя стаўбункі, а на ўзгорках — чырвоныя гваздзічкі.Гаўрылкін.
3. Пра што‑н. падобнае на слупок. Ля ларка Лёшка раскашэліўся яшчэ раз: купіў два стаўбункі марожанага.Асіпенка.І плацце сонечнага колеру, і прычоска, чугачку паднятая стаўбунком .. — усё так міла і так хораша .. [Тоні].Скрыган.Над .. паверхняй [ракі] часам у знікалі цёмныя рухомыя стаўбункі — камары таўклі мак.Кірэенка.// Пра высокую шапку. Стройная, не прыгнутая гадамі, пастава, з густам падабраная і падагнаная вопратка — шэры аўчынкавы каўнер і гэткая ж шапка-стаўбунок узімку,.. падкрэсліваюць унутраную сабранасць, тую, што з глыбінь душы, інтэлігентнасць [пісьменніка].Юрэвіч.Беглі на дарогу наперарэз карэце мужыкі... У лапцях, доўгіх, ледзь не па самае калена, белых зрэбных кашулях, шапках-стаўбунках: у руках — тапары.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
tail
[teɪl]1.
n.
1) хвост хваста́m.
2) зад -у m.
3) хво́сьцік -а m. (прычо́ска)
4) Sl. шпік, шпег -а, дэтэкты́ў -ва m.
2.
v.t.
1) быць у хвасьце́
2) Sl. хадзі́ць, сачы́ць за кім
3.
v.i.
заніка́ць, прапада́ць; ме́ншаць
4.
adj.
за́дні, у хвасьце́
•
- a tail wind
- tail light
- tails
- tail off
- turn tail
- at the tail of
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
гла́дків разн. знач. гла́дкий; (о поверхности земли, почвы — ещё) ро́вный; (откормленный — ещё) упи́танный; по́лный, жи́рный, ту́чный;
г. ка́мень — гла́дкий ка́мень;
г. лоб — гла́дкий лоб;
~кая сцяна́ — гла́дкая (ро́вная) стена́;
~кая прычо́ска — гла́дкая причёска;
г. стыль — гла́дкий слог;
~кія шчо́кі — гла́дкие щёки;
г. пан — по́лный (жи́рный, ту́чный) господи́н;
г. конь — упи́танная ло́шадь;
◊ ~кай даро́гі — ска́тертью доро́га
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Капту́р ’дзіцячы ці жаночы галаўны ўбор’ (ТСБМ, Жд. 3, Сцяшк.; маладз.Янк. Мат.; Др.-Падб., Гарэц., Мал.; КЭС, лаг.), ’галаўны ўбор, які старыя кабеты насілі пад хусткай’ (ДАБМ, 331; Сцяшк.; Мат. Гродз.; Зав.; Мат.; дзісн., КЭС), ’абруч, які насілі жанчыны на галаве’ (клец.КЭС), ’высокая прычоска’ (Жд. 3), ’асобым чынам завязаная намітка’ (глус.ДАБМ, 840; Нік. Очерки); ’пірамідальна выцяжны комін над горнам’ (драг., Жыв. сл.; Жд. 3; Бяльк.; міёр., Нар. сл.; Дразд.; нясв., Нар. словатв.; паўн.-усх.КЭС; мядз., міёр., Шатал.); ’абажур’ (Гарэц., Др.-Падб.); ’дзесяты сноп, якім накрываецца бабка’ (карэліц., Шатал.) ’з коптурам, з верхам (накласці)’ (ТСБМ; глух., Янк. Мат.); ’жалезнае колца на канцы калодкі кола’ (Масл.). Ст.-бел.каптуръ, коптуръ ’каўпак, капюшон, клабук’ запазычана са ст.-польск.kaptur, якое, аднак, не мае надзейнай этымалогіі, дакладней, надзейнай крыніцы запазычання. Калі прыняць пад увагу значэнне ’пакрыццё галавы або вачэй жывёлам і птушкам’, то лексема магла б находзіць з лац.captūra ’лоўля’, с.-лац. ’турма’. Бернекер (485–486) дапускае сувязь з раманскім сар‑: с.-лац.capparo, італ.capperone ’плашч ад дажджу’, іншыя с.-лац. пакрыцці галавы — capitra, capiturare… (гл. Слаўскі, 2, 61–62). Устаўное ‑т‑ магло б быць вынікам дысіміляцыі ‑pp‑ > ‑pt‑. ЕСУМ (2, 377) услед за Міклашычам першакрыніцу лексемы выводзіць з цюрк. моў (параўн. чагат.kaptur ’вялікі мех’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Schnitt
m -(e)-s, -e
1) разрэ́з, парэ́з
2) зару́біна, засе́чка (на дрэве)
3) абрэ́з (кнігі)
4) вы́крайка, край, фасо́н
ein Mántel nach dem néuesten ~ — паліто́ па апо́шняй мо́дзе
5) лу́ста
éinen gúten ~ máchen — пажыві́цца чым-н.
6) матэм. сячэ́нне
im ~ — у разрэ́зе (пра чарцёж)
7) стрджка, прычо́ска
8) фо́рма, абры́с, ко́нтур
der ~ des Gesíchts — абры́сы тва́ру
◊ bei etw. (D) éinen gróßen [gúten] ~ máchen — разм. пажыві́цца чым-н.; пагрэ́ць ру́кі на чым-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)