Пе́нне (пе́ння) ’пер’е, якое адрастае пасля лінькі птушак’ (рас., Шатал.). Зборны назоўнік ад пень ∼ прасл.*pьnьje з суф. ‑ьje.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
натапы́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.
Падняць тарчма, наставіць (поўсць, шчаціну, пер’е і пад.). Заўважыўшы хлопца, .. [сабака] натапырыў на хрыбце поўсць і, мякка ступаючы, пайшоў яму насустрач.Федасеенка.
•••
Натапырыць вушы — тое, што і наставіць вушы (гл. наставіць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апярэ́нне, ‑я, н.
Пер’евае покрыва ў птушак; пер’е. Як пеўнік першым пасля пуху апярэннем, .. Алесь не мог пацешыцца форменнай вопраткай, шэрай з сярэбранымі галунамі.Брыль.
•••
Хваставое апярэнне самалёта — вертыкальныя і гарызантальныя плоскасці на задняй частцы самалёта.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Галаснікі́ ’доўгае пер’е ў хвасце пеўня’ (Шатал.). Гэтага слова няма ў іншых слав. мовах, невядома яго гісторыя, матывацыя (унутраная форма).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разгачы́ ’галлё’ (іўеў., Сл. ПЗБ), разга́чыкі ’адросткі (пра пер’е)’ (там жа), разга́ціна ’разгалістае дрэва’ (лях., там жа). Ад ро́зга (гл.).
1. Напоўніцца паветрам, газам, зрабіцца пругкім; нацягнуцца ад ветру.
Ветразь надзьмуўся.
2. Пра птушак: натапырыцца, падняўшы пер’е.
3.перан. Пакрыўдзіцца, нахмурыцца, зрабіць нездаволены выраз твару (разм.).
4.перан. Стаць важным, прыняць ганарысты выгляд (разм.).
◊
Надзьмуцца як мыш на крупы (разм.) — пра чалавека, які мае пакрыўджаны, нездаволены выгляд.
|| незак.надзіма́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
павыскуба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Выскубці адно за другім усё, многае. Павыскубаць пер’е. □ Пагнуліся, пакурчыліся бярозы [на шляху].. Многа гадоў ветрам прасвістала па бярэзніку, а кожны гнуў, кожны патузаць хацеў за тонкія зялёныя каснікі. І павыскубалі гэтыя каснікі.Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распушы́цца, ‑пушыцца; зак.
Стаць пушыстым. Вочы.. [Зосіны] палалі, валасы распушыліся.Мехаў.// Натапырыць поўсць, пер’е — пра жывёл, птушак. // Распусціць маладое лісце, кветкі і пад. Берагі возера абраслі асакою і чаротам, на вуліцы закучаравіліся маладыя бярозкі, распушыліся клёны і ліпы.Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тата́рка ’зялёная цыбуля’ (беласт., Ніва, 1977, 3 крас.), татаркі́ ’пер’е цыбулі’ (кам., ЛА, 2). Укр.тата́рка ’цыбуля батун, Allium fistulosum L.’, дыял.татари́н ’тс’, рус.тата́рка ’тс’, польск.tatarka ’пер’е часнаку’. Ад этноніма тата́рын, тата́ры (гл.) з негатыўнай анатацыяй ’з рэзкім пахам’ на базе першаснага ’не свой, чужы’, гл. Беразовіч, Язык и трад. культура, 435; ЕСУМ, 5, 526; Брукнер, 567. Параўн. таксама татарак, татарнік, гл.