Verbum

анлайнавы слоўнік

пралі́ць, ‑лью, ‑льеш, ‑лье; ‑льём, ‑льяце і ‑лію, ‑ліеш, ‑ліе; ‑ліём, ‑ліяце; зак., што.

Разліць. — Каб у бацюшкі ў засеках поўна было, — прыгаворваў Габрусь, калі бацюшка нагінаўся сербануць з чаркі, каб не праліць «жывой вадзіцы»... Чарот. — Не забудзь жа, хлопча, тры карабкі з паловай, — затыкаючы анучкай каністру, заклапочана гаварыла бабка Ганна. — Ды глядзі ж не пралі па дарозе. Аляхновіч. // перан. Выпраменьваць, пашыраць навокал (святло, гукі і пад.).

•••

Праліць кроў чыю — параніць, забіць каго‑н.

Праліць пот — папрацаваць.

Праліць (сваю) кроў за каго-што — ахвяраваць жыццё або быць параненым, змагаючыся за каго‑, што‑н.

Праліць святло на што — растлумачыць што‑н., зрабіць ясным, зразумелым.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

roztaczać

roztacza|ć

незак.

1. распаўсюджваць; пашыраць;

~ć opiekę — клапаціцца; браць пад апеку;

2. распускаць; раскрываць; разгортваць;

paw roztaczać ogon — паўлін распускае хвост

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

scale⁴ [skeɪl] v. fml падыма́цца, узла́зіць (таксама перан.);

scale a mountain узбіра́цца на гару́

scale down [ˌskeɪlˈdaʊn] phr. v. скарача́ць;

scale down imports паступо́ва скарача́ць і́мпарт;

scale down prices зніжа́ць цэ́ны

scale up [ˌskeɪlˈʌp] phr. v. паступо́ва павялі́чваць, падвыша́ць;

scale up production пашыра́ць вытво́рчасць;

scale up taxes падвыша́ць пада́ткі

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ГРО́ДЗЕНСКІ ГУРТО́К БЕЛАРУ́СКАЙ МО́ЛАДЗІ.

Дзейнічаў ў Гродне ў 1909—14. Меў на мэце пашыраць веды пра Беларусь, яе гісторыю, культуру, мову, развіваць нац. свядомасць моладзі. Кіраўнікі: ксёндз Ф.Грынкевіч, да студз. 1912 К.Колышка, з восені 1913 А.Зянюк. У гурток уваходзілі пераважна вучні мясц. школ, гімназій. Працаваў нелегальна. Меў сувязі з газ. «Наша ніва», бел. выдавецкай суполкай «Загляне сонца і ў наша аконца», бел. кнігарняй у Вільні, Беларускім навукова-літаратурным гуртком студэнтаў С.-Пецярбургскага ун-та і інш. Члены гуртка займаліся літ. творчасцю (З.Верас, Я.Лявіцкі, Колышка), збіралі б-ку бел. выданняў, наладжвалі вечарыны, ставілі спектаклі.

А.М.Пяткевіч.

т. 5, с. 431

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пашы́рыць сов.

1. (сделать более широким) расши́рить, уши́рить;

п. даро́гу — расши́рить доро́гу;

2. (увеличить в числе, объёме) расши́рить;

п. се́тку школ — расши́рить сеть школ;

3. распространи́ть; см. пашыра́ць ³;

4. спец. расши́рить, разде́лать, уши́рить;

п. адту́ліну — расши́рить (разде́лать) отве́рстие

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

diffuse

[dɪˈfju:z]

1) пашыра́ць (-ца), расьсява́ць (-ца)

2) Phys. праніка́ць (шля́хам дыфу́зіі)

adj.

1) расьсе́яны, дыфу́зны (сьвятло́, тума́н)

2) шматсло́ўны, які́ шмат расьця́гвае

a diffuse writer — шматсло́ўны пісьме́ньнік

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

разде́лывать несов.

1. (землю) разрабля́ць, урабля́ць;

2. (обрабатывать) вырабля́ць, урабля́ць;

2. (обрабатывать) вырабля́ць; (окрашивать) афарбо́ўваць, размалёўваць;

3. (тушу животного) разбіра́ць;

4. (расширять) спец. разрабля́ць, пашыра́ць;

5. перен., разг. дава́ць ды́хту (чо́су); см. разде́лать;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

vocabulary [vəˈkæbjələri] n.

1. сло́ўнікавы запа́с;

a vocabulary test праве́рка сло́ўнікавага запа́су;

increase/extend/build up/enrich one’s vocabulary павялі́чваць, пашыра́ць сло́ўнікавы запа́с

2. тэрмінало́гія;

scientific vocabulary навуко́вая ле́ксіка

3. сло́ўнікавы запа́с (мовы), ле́ксіка

4. сло́ўнік; алфаві́тны пералі́к слоў з тлумачэ́ннямі або́ перакла́дам;

a vocabulary entry сло́ўнікавы арты́кул

5. ко́давы даве́днік

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

expand

[ɪkˈspænd]

v.t.

1) пашыра́ць

to expand one’s rule — пашы́рыць сваю́ ўла́ду

2) распасьціра́ць (кры́лы); распушча́ць (гальлё, ве́тразь)

3) гавары́ць падрабя́зна

4) Math. раскрыва́ць фо́рмулу, ду́жкі

v.i.

1) пашыра́цца

2) распуска́цца (пра пупы́шкі)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

БЕЛАРУ́СКАЯ АСАЦЫЯ́ЦЫЯ ГІСТО́РЫКАЎ

(БАГ),

грамадская навуковая арг-цыя. Створана 5.2.1993 у Мінску на Усебеларускай канферэнцыі гісторыкаў. Аб’ядноўвае вучоных гісторыкаў, выкладчыкаў і настаўнікаў гіст. дысцыплін, бібліятэчных, музейных, архіўных работнікаў, краязнаўцаў. Мае на мэце садзейнічаць развіццю фундаментальных даследаванняў па гісторыі Беларусі і ўсеаг. гісторыі, пашыраць гіст. адукаванасць грамадства, папулярызаваць і распаўсюджваць гіст. веды, фарміраваць нац. гіст. свядомасць насельніцтва Беларусі. Удзельнічае ў каардынацыі навук. даследаванняў у галіновых навук. установах Беларусі і ВНУ, у рабоце па павышэнні кваліфікацыі кадраў гіст. навукі, садзейнічае публікацыі вынікаў навук. даследаванняў, праводзіць навук. канферэнцыі, супрацоўнічае з органамі дзярж. улады і кіравання. Складаецца з індывід. і калект. членаў. Вышэйшы орган БАГ — з’езд, які склікаецца раз у 3 гады. Кіруючы орган — рада. У перыяд паміж з’ездамі і пасяджэннямі рады дзейнасць БАГ накіроўвае прэзідыум.

т. 2, с. 405

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)