акумулятарная батарэя, што ўключаецца ў ланцуг паралельнаінш. крыніцы (генератар, выпрамляльнік) пастаяннага току для супольнага сілкавання нагрузкі (у т. л. як рэзервовая крыніца). Прызначана для кампенсацыі змен напружання і сілы току асн. крыніцы сілкавання ў час найб. нагрузак і перапынкаў у рабоце. Выкарыстоўваецца на аўта- і чыг. транспарце, сістэмах сувязі і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
артаа́там
(ад арта + атам)
атам, у якім сума спінаў электронаў дае адзінку, напр. атам гелію ў стане, калі спіны або двух яго электронаў накіраваны паралельна.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
parallel
[ˈpærəlel]1.
adj.
1) парале́льны; Geogr. шыры́нны
2) падо́бны да чаго́-н., аналягі́чны
parallel instance — аналягі́чны вы́падак
2.
n.
1) парале́льная лі́нія або́ паве́рхня, парале́ль f.
2) Geogr. парале́ль f.
3) адпаве́днасьць, аналёгія f.
4) параўна́ньне n.
To draw a parallel between this winter and last winter — Праве́сьці параўна́ньне памі́ж гэ́тай і ле́ташняй зі́мамі
5) Electr. парале́льнае злучэ́ньне
3.
v.
1) быць парале́льным, прахо́дзіць парале́льна да чаго́-н.
The street parallels the railway — Ву́ліца ідзе́парале́льна да чыгу́нкі
2) адпавяда́ць
3) параўно́ўваць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
біпла́н
(фр. biplan, ад лац. bis = двойчы + planum = плоскасць)
самалёт з дзвюма плоскасцямі крылаў, размешчанымі паралельна адна над другой па абодва бакі фюзеляжа (параўн.манаплан, трыплан).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Парале́ль ’паралельная лінія; умоўная лінія, праведзеная па зямной паверхі паралельна экватару, усе пункты якой маюць аднолькавую геаграфічную шырыню’ (ТСБМ). З рус.паралле́ль, якое з франц.parallèle або ням.Parallel. Крыніца слова — лац.parallēlus ад грэч.παράλληλος ’лінія, якая ідзе ўздоўж другой’ (Клюге-Гётце, 432 і наст.; Фасмер, 3, 204).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Крыжава́нка ’парода дзікіх качак’ (З нар. сл.). Параўн. крыжанка (гл.). Паколькі большасць вытворных на ‑ачка паходзяць ад дзеясловаў, паралельна ад крыжанка ўтварылася форма крыжаванка (∼ крыжаваць) (Параўн. Сцяцко, Афікс. наз., 28–29). Да крыж (гл.). Так выглядае гэта птушка ў лёце. Ці, можа, пад уплывам ням.Kreuzente (Kreuz ’крыж’, Ente ’качка’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дублі́раваць
(фр. doubler)
1) выконваць паралельна з кім-н. аднолькавую работу (напр. д. касманаўта);
2) замяняць асноўнага выканаўцу ролі (у тэатры, кіно);
3) замяняць мову кінафільма іншай мовай (напр. д. фільм).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
АЛЬТЭРНАТЫ́ЎНЫЯ ШКО́ЛЫ,
свабодныя школы, няпоўныя і поўныя сярэднія школы ў краінах Зах. Еўропы і ЗША, якія існуюць паралельна ці замест звычайных школ і забяспечваюць альтэрнатыўную адукацыю па змесце або формах і метадах работы з вучнямі. Узніклі ў канцы 1960-х г. як вынік антыаўтарытарных пед. рухаў. Найбольш пашыраны ў ЗША. Мэта альтэрнатыўнай школы — індывідуалізацыя і дыферэнцыяцыя выкладання электыўных прадметаў і курсаў навучання.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ДВАЙНІКІ́ў геалогіі,
заканамерныя зросткі двух (Д. простыя, адзінарныя) ці некалькіх (Д. полісінт. шматразовыя) крышталёў з падобнымі крышт. рашоткамі, якія арыентаваны паралельна двум геаметрычным элементам. Паводле генезісу адрозніваюць Д. першасныя (росту, рэкрышталізацыйныя і камбінаваныя) і Д. другасныя (інверсійныя, дэфармацыйныя, інтэрферэнцыйныя). Паводле спосабу фарміравання вылучаюць Д. кантактавыя, поўныя, няпоўныя, замкнёныя.
Двайнікі: а — двайнік гіпсу («ластаўчын хвост»); б — полісінтэтычны двайнік плагіяклазу; в — каленчаты трайнік рутылу.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
квадратры́са
(лац. quadratrix, -icis = якая дзеліць на чатыры часткі)
геаметрычнае месца пунктаў перасячэння прамой, што паварочваецца вакол фіксаванага пункта, і прамой, якая раўнамерна перамяшчаецца паралельна да самой сябе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
