флегма́тык, ‑а, м.

Чалавек флегматычнага тэмпераменту. Нарэшце вядомы на ўвесь горад фотакарэспандэнт Пеця Чарнавус, душа хлопец, флегматык у працы і віхор у гульні, адчыніў дзверы. Шамякін.

[Ад грэч. phlegmaticos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

га́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Разм. Аднакр. да гахаць. Нарэшце з усяе сілы мужчыны гахнулі яшчэ раз. І дзверы адчыніліся. Кавалёў. Наўмыснік гахнуў молатам па зубілу. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адшарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.

Адчысціць, адцерці шараваннем. Адшараваць кацёл. □ Прыйшоў, нарэшце, час, калі ўжо можна было густа змазаць і скласці інструменты, адшараваць рукі набела. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазлава́цца, ‑злуйся, ‑злуешся, ‑злуецца; ‑злуёмся, ‑злуяцеся; заг. пазлуйся; зак.

Злавацца некаторы час. Лабановіч яшчэ крыху пазлаваўся, а нарэшце адпусціўся і скаваў: — Калі ісці, дык з музыкаю! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асме́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.

Набрацца рашучасці, адважыцца што‑н. зрабіць, сказаць і пад. Нарэшце ранічкаю, калі не зусім яшчэ развіднелася, Саўка асмеліўся зайсці ў Цімохаў двор. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

піке́тчык, ‑а, м.

Удзельнік пікета ​1. Нарэшце ўперадзе мільгануў доўгачаканы прасвет, а за ім — бераг ракі. Вунь і пікетчык. Шыловіч. Дарогі.. [у Ваўкавыску] былі запоўнены салдатамі і пікетчыкамі Манюкіна. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Алю́дзець ’вырасці, зрабіцца больш развітым’ (Шат.). Магчыма, з гоц. liudan ’расці’, бо ў славянскіх і балтыйскіх мовах і.-е. *leu̯dh‑ нібы не мае значэння ’рост, расці’, толькі ’людзі’. Параўн., аднак, серб.-харв. љӳда, љӳдина ’штосьці вялізнае, волат, гігант’ (бел.-серб. ізалекса?). Нарэшце, не выключана яшчэ адна версія алюдзецьзрабіцца людзьмі (у сэнсе ’зрабіцца дарослымі’) (Мартынаў, БЛ, 1972, 1, 16–17).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

замая́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.

Паказацца, абазначыцца ў далечыні. Глухі пескавы шлях нарэшце вывеў нас з гушчыні лясоў на шырокую паляну, дзе ў мяккай і ціхай цемры замаячылі хаты. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асла́біцца, ‑блюся, ‑бішся, ‑біцца; зак.

Стаць слабейшым, паслабіцца. Вузел, нарэшце, аслабіўся пад яе пальцамі, Ігнаціха расшмаргнула завязку і, глянуўшы ў мяшок, прысела ад радасці — у ім было поўна курэй. Капыловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыягнастава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., што і без дап.

Паставіць (ставіць) дыягназ, вызначыць (вызначаць) хваробу. Дыягнаставаць хваробу. □ Прыкладаў [Смірын] да грудзей фанендаскоп, услухоўваўся ў хрыпы, нарэшце дыягнаставаў — грып. Алешка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)