1. Прызнанне веруючым сваіх грахоў перад свяшчэннікам. Тарасіха раптам загаласіла: — А навошта ж вы яго па-а-слалі-і-і. Загінуў бедны без па-а-каяння-а-а...Асіпенка.
2. Прызнанне сваіх памылак. — Транспарт узяў без дазволу, — з пакаяннем у голасе загаварыў Шыпулька.Кулакоўскі.
•••
Адпусціць душу на пакаяннегл. адпусціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паручы́цельства, ‑а, н.
Парука каго‑н. за выкананне кім‑н. патрабаванняў, абавязкаў, якія ўскладаюцца на яго, прад’яўляюцца да яго. Не было тут толькі тых, хто знаходзіўся да суда на волі пад грашовым залогам або былі пад чыім-небудзь паручыцельствам.Машара.А галаву свідравала адна пакаянная думка: «Навошта я браў паручыцельства ў Пазняка?»Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зяле́пуха, ‑і, ДМ ‑пусе, ж.
Разм.
1. Пра зялёны, недаспелы плод. Яшчэ нядаўна на вішняку, у засені якога мы з Анастассяй Паўлаўнай сядзелі цэлымі днямі, віднеліся вішанькі-зялепухі, а цяпер яны аж чорныя.Сабаленка.— Навошта ж гэта столькі гуркоў матка налаташыла? Яны ж зялепухі яшчэ горкія.Масарэнка.
2.перан. Пра маладога, неспрактыкаванага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спатрэ́біцца, ‑блюся, ‑бішся, ‑біцца; зак.
Стаць патрэбным, неабходным. Як ведаў, што шатровачка на блінцы спатрэбіцца.Грахоўскі.Зяць, відаць, дапытваўся, навошта ён так тэрмінова спатрэбіўся.Шамякін.[Дуся], відаць, чакала, ці не спатрэбіцца ў чым-небудзь яе паслуга.Ракітны.Настойлівасць .. [Тураўца] тут вельмі спатрэбілася.Мележ./убезас.ужыв.Аднойчы ўвосень Антонаваму бацьку спатрэбілася паехаць нечага на станцыю.Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ука́зчык, ‑а, м.
Той, хто ўказвае другім, што і як трэба рабіць. — Зараз жа забірайце коней! — сказаў [стражнік] са злосцю ў голасе. — Не маеце права тут пасвіць!.. [Бежанец:] — А што ты, чалавеча, за ўказчык нам?Якімовіч.[Бабуля:] — Ах, Канстанцін Сцяпанавіч .. Не ўказчык я вам і не нарадчык, але чую я сваім розумам: навошта вам гэтая служба?Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
warúm
adv чаму́, наво́шта, з яко́й прычы́ны
~ nicht gar! — вось яшчэ́!, гэ́тага яшчэ́ не хапа́ла
~ nicht? — чаму́ не?
◊ jédes Warúm hat sein Darúm — ≅ няма́ ды́му без агнр
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
pośpiech, ~u
м. паспешнасць;
bez ~u — не спяшаючыся;
w ~u — у спешцы; спехам;
nie ma ~u — можна не спяшацца;
po co ten pośpiech? — навошта так спяшацца?
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
атру́та, ‑ы, ДМ ‑руце, ж.
1. Ядавітае рэчыва, якое згубна дзейнічае на жывы арганізм; яд. Атрута для мышэй.
2.перан. Тое, што шкодна ўплывае на каго‑, што‑н. [Пан Зяленскі:] — О-о... пан любіць жарты, але старыя жартаў не любяць, навошта яны, яны атрута старому сэрцу.Лынькоў.[Дзядзька:] — Ну ж і балота! Вось атрута, То не работа мне — пакута: Ступіў два крокі і спыняйся.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гавэ́нда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Абл. Гутарка, размова. Гардзіенка з гаспадыняй сардэчна вялі гавэнду і не бачылі нікога.С. Александровіч.Калі купляюць, імя не пытаюць. Навошта тое імя? З рук у рукі — і гавэнды няма.Ермаловіч.Аднойчы зусім яшчэ малады паніч Андрэй Полаз, наслухаўшыся ад гасцей гавэнды пра розныя паляванні, узяў крадком ад бацькі рагач і ўцёк з дому.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
задарма́, прысл.
Разм.
1. Бясплатна, дарма. Адразу кідалася ў вочы, што чалавек, які жыве тут [у шалашы], любіць парадак і не задарма есць панскі хлеб.Колас.// Вельмі танна, за малую плату. Як ні шкада было, прадаў скрыпку, амаль што задарма.Сяргейчык.
2. Без падставы, дарэмна. Ніякавата, відаць, стала [жанчыне], што задарма ўпікнула чалавека.Скрыган.// Дарэмна, без патрэбы. — Пераапраніцеся, таварыш камісар.. Навошта задарма жыццём рызыкаваць?Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)