бу́гель
(ням. Bügel = дуга)
1) жалезнае кольца, надзетае на верхні канец палі для засцярогі яе ад разбурэння пры забіванні;
2) металічнае кольца на мачце карабля для мацавання снасцей;
3) частка токапрыёмніка ў трамваі, тралейбусе, электрапоездзе, якая слізгае па кантактным провадзе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ро́лік, ‑а, м.
1. Памянш. да рол.
2. Невялікае металічнае кольца (на ножках мэблі, раяля для зручнасці перасоўвання). На падлозе стаяла каляска на чатырох роліках. Асіпенка.
3. Фарфоравы ізалятар для замацавання электрычных правадоў на сцяне, столі і пад.
4. толькі мн. (ро́лікі, ‑аў). Канькі на калёсках.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
баскетбо́л
(англ. basket-ball, ад basket = кошык + ball = мяч)
спартыўная камандная гульня з мячом, які закідваюць рукамі ў падвешанае кольца з сеткай.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ГЛІ́НІШЧА,
курганны могільнік крывічоў (канец 9 — пач. 11 ст.) каля в. Глінішча Полацкага р-на Віцебскай вобл. 60 паўсферычных курганоў, з іх даследавана 20. Пахавальны абрад — трупаспаленне пад насыпам, у адным кургане — трупапалажэнне галавой на З. Знойдзены ляпныя гаршкі, характэрныя для доўгіх курганоў Полаччыны і Смаленшчыны, шкляныя пацеркі, бронзавыя пярсцёнкі, скроневае кольца з серпападобнымі канцамі, нажы, серп і інш.
т. 5, с. 296
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
анелі́ды
(ад лац. annelus = кольца + гр. eidos = выгляд)
кольчатыя чэрві, пашыраныя ў грунце, морах і прэсных водах зямнога шара.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
букле́т
(фр. bouclette = кольца)
рэкламнае, даведачнае або дзіцячае выданне, надрукаванае на адным аркушы паперы і складзенае ў выглядзе гармоніка.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кардэналі́ды
(ад гр. cardia = сэрца + эналіды)
група кардыятанічных стэроідных гліказідаў, якія змяшчаюць пяцічленнае лактоннае кольца з адной двайной сувяззю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
карбацыклі́чны
(ад карба- + гр. kyklos = кольца);
к-ыя злучэнні — арганічныя рэчывы, малекулы якіх маюць цыклы (кольцы), пабудаваныя з атамаў вугляроду.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
БУСО́ЛЬ
(франц. boussole),
геадэзічны інструмент для вымярэння гарызантальных вуглоў паміж магнітным мерыдыянам і напрамкам на які-н. прадмет. Асн. часткі бусоля — магнітная вярчальная стрэлка, кольца з градуснымі дзяленнямі, дыёптры або аптычная труба для навядзення на прадмет. Выкарыстоўваюць пры правядзенні тапаграфічных і геадэзічных работ, таксама ў артылерыі (артыл. бусоль) для кіравання агнём, цэлеўказання і інш., пры правядзенні маркшэйдэрскіх здымак, арыенціроўцы горных вырабатак.
т. 3, с. 357
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Га́йка ’гайка’, ’жалезнае кольца, якое набіваецца на што-н. для змацавання’ (БРС, Касп., Нас.). Рус. га́йка, укр. га́йка. Паводле Фасмера (1, 384), цяжкае слова. Шанскі (1, Г, 11–12) мяркуе, што ўкр. і бел. словы запазычаны з рус., дзе гэта слова ўтворана суфіксам ‑ка ад дзеяслова гаить ’закрываць; затрымліваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)