Testudo volat

Чарапаха лётае (пра недарэчнае).

Черепаха летает (о нелепом).

бел. Кажуць, што і масла хлебам мажуць. Людзі чаго ні скажуць ‒ і смаленую кабылу змажуць. Усялякае бывае: жук рыкае, а карова лятае. Бывае, што і курыца пеўнем спявае. Бывае, што і ў дзеўкі муж памірае, а ва ўдавы ‒ жывы. Бы­ вае, што і авечка ваўка бадае. Бывае, што і варона спявае.

рус. Бывает, что медведь летает. Бывает, что и курица петухом поёт. Говорят ‒ кур доят, а коровы яйца несут. Бывает, что и у муравья желтуха. Бывает, что и у девки муж умирает. Бывает, что и вошь кашляет. Говорят ‒ хлеб варят, а щи пекут.

фр. Quand les poules auront les dents (Когда y кур вырастут зубы).

англ. When pigs fly (Когда свиньи полетят).

нем. Ameisen haben auch Galle (У муравьёв тоже есть жёлчь).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

тады́

1. нареч., в разн. знач. тогда́;

я тады́ жыў у вёсцы — я тогда́ жил в дере́вне;

я ху́тка вярну́ся, тады́ і пагаво́рым — я ско́ро верну́сь, тогда́ и поговори́м;

2. союз тогда́;

не хо́чаш? Ну, тады́ не трэ́ба — не хо́чешь? Ну, тогда́ не на́до;

калі́ вы́расцеш, тады́ аб усі́м даве́даешсякогда́ вы́растешь, тогда́ обо всём узна́ешь;

тады́ яксоюз тогда́ как

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

даII союз

1. (соединительный) ды;

день да ночь дзень ды ноч;

2. (противительный) ды; (но) але́;

хо́чет, да не мо́жет хо́ча, ды (але́) не мо́жа;

3. (в начале предложения с оттенком заключительности, в середине предложения для усиления следующего слова) ды;

да сде́лайте же ды зрабі́це ж;

он когда́-нибу́дь да вернётся ён калі́е́будзь ды ве́рнецца;

да и то́лько ды і то́лькі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Destitutis ventis remos adhibe

Калі сціх вецер, бярыся за вёслы.

Когда утих ветер, берись за вёсла.

бел. Не вешай галавы/носа. Не апускай рук. Не падай духам.

рус. Не вешай головы/носа. Не опускай рук. Не падай духом.

фр. Ne pas se décourager (Не падать духом, не отчаиваться).

англ. Keep your chin up! (Держи подбородок вверх!).

нем. Den Kopf nicht hängen lassen (Не вешай голову).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Anima esuriens etiam amarum pro dulci sumit

Галодны нават горкае прымае за салодкае.

Голодный даже горькое принимает за сладкое.

бел. Галоднаму ўсё смакуе. Галодны і гнілой бульбіне рад. Сагнешся ў сук, з’ясі і саломы пук. Галоднаму Фядоту і шчаўе ў ахвоту. Галодныя зубы асцюкоў не чуюць. На галодны зуб усё смачна.

рус. Голод проймёт, станешь есть что Бог даёт. Голодному и вода, что с яйца, вкусна. Голодному Федоту и пустые щи/репа в охоту. Ну́жа пьёт и из поганой лужи. Голодному Федоту и редька с квасом за мёд. Голодный рот всё мнёт. Филат и каше рад. Голод ‒ не тётка, научит калачи есть. Голодный волк и завёртки рвёт.

фр. A la faim tout est pain (Когда голоден ‒ всё хлеб). Tout pain est sain à qui a faim (Кто голоден, для того любой хлеб ‒ святой). A bonne faim il n’y a pas de mauvais pain (Когда очень голоден, нет плохого хлеба).

англ. Hunger is the best sauce (Голод ‒ лучший соус).

нем. Hunger macht rohe Bohnen süß (Голод делает сладкими и сырые бобы).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

пре́жде

1. нареч. (когда-то) не́калі; калі́сьці, калі́сь; (раньше) ране́й;

2. нареч. (сначала) спача́тку; (сперва) спярша́, перш;

3. предлог, уст. (до чего) да (чаго); (перед чем) пе́рад (чым);

пре́жде о́тпуска да адпачы́нку, пе́рад адпачы́нкам;

4. предлог (раньше) ране́й, перш;

пришёл пре́жде всех прыйшо́ў ране́й (перш) за ўсіх;

пре́жде всего́ перш за ўсё, перш-на́перш;

пре́жде чем союз ране́й як (чым), перш як (чым);

пре́жде вре́мени ране́й ча́су.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Stultus est, qui cupida cupiens cupienter cupit

Неразумны той, хто заўзята прагне ажыццявіць усе жаданні.

Глуп тот, кто страстно желает осуществить все желания.

бел. Дурному хоць кол на галаве чашы, то ён усё сваё.

рус. Дурак думает, что всё будет так, как ему хочется.

фр. De sot homme sot songe (У глупого человека и мечты глупые).

англ. Fools never know when they are well (Дураки никогда не знают, когда им хорошо).

нем.

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Dulce etiam fugias, quod fieri amarum potest

Пазбягай салодкага, якое можа стань горкім.

Избегай сладкого, которое может стать горьким.

бел. Салодкая яда ‒ жывату бяда. Горкае лечыць, а салодкае калечыць. Дай кішцэ волю — праясі долю. Лішняе — у папа ў рукавах.

рус. Сладкого не досыта, горького не допьяна. Горьким лечат, а сладким калечат.

фр.

англ. Even sugar itself may spoil a good dish (Даже сахар может испортить хорошее блюдо).

нем. Wenn die Maus satt ist, schmeckt das Mehl (Когда мышь сыта, ей мука не вкусна).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Dilatio maximum irae remedium est

Лепшыя лекі ад гневу ‒ адтэрміноўка.

Лучшее лекарство от гнева ‒ отсрочка.

бел. Маўчанка не пушыць, але гнеў патушыць.

рус. Когда сердишься ‒ считай до десяти. Сплеча да сгоряча не добудешь калача.

фр. Dès qu’on se sent en colère il ne faut ni parler ni agir (В гневе не надо ни говорить, ни действовать).

англ. When angry count a hundred (Злишься ‒ считай до ста).

нем. Wer seinen Zorn bezwingt, hat seinen Feind besiegt (Кто обуздает свой гнев, тот победил врага).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Consultatione re peracta nihil opus

Калі справа зроблена, парада не патрэбна.

Когда дело сделано, совет не нужен.

бел. Калі дзела зроблена, парадаю не дапаможаш.

рус. После дела за советом не ходят. После драки кулаками не машут. Коль дело сделано, советом не поможешь.

фр. Après fait ne vaut souhait (Сделав дело, не стоит спрашивать совета).

англ. It is late to seek advice after you have run into danger (Попав в беду, поздно спрашивать совета).

нем. Geschehene Dinge leiden keinen Rat (Сделанные дела не терпят совета).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)