Sub nive quod tegitur, dum nix perit, invenietur
Калі растае снег, тое, што пад снегам, выяўляецца.
Когда тает снег,
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Sub nive quod tegitur, dum nix perit, invenietur
Калі растае снег, тое, што пад снегам, выяўляецца.
Когда тает снег,
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
цень,
◊ хадзі́ць як ц. — (за кім) ходи́ть
кі́нуць ц. — (на каго) бро́сить тень (на кого);
у цяні́ — в тени́;
наве́сці ц. на я́сны дзень — навести́ тень на плете́нь (на я́сный день)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сон I (род. сну)
○ летаргі́чны с. — летарги́ческий сон;
◊ прые́мнага сну — прия́тного сна;
засну́ць (спаць) ве́чным сном — засну́ть (спать) ве́чным сном;
як праз с. —
сну ні ў адны́м во́ку — сна ни в одно́м глазу́;
як у сне —
наганя́ць с. — нагоня́ть сон;
вы́біцца са сну — потеря́ть сон;
спаць мёртвым сном — спать мёртвым сном;
і (у сне) не сні́лася — и (во сне) не сни́лось;
с. спра́ўдзіўся — сон в ру́ку;
спаць сном пра́ведніка — спать сном пра́ведника;
спаць непрабу́дным сном — спать непробу́дным сном;
спаць (засну́ць) апо́шнім сном — спать (засну́ть, усну́ть) после́дним сном;
сагна́ць с. — вздремну́ть, прикорну́ть
сон II (
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
знатьI
◊
даёт себя́ знать дае́ сябе́ адчува́ць (адчу́ць), дава́цца (да́цца) у зна́кі;
дать о себе́ знать даць аб сабе́ знаць;
де́лай,
зна́ем мы вас
знай на́ших
знать ме́ру ве́даць ме́ру;
знать не знаю́ (ве́дать не ве́даю) ве́даць не ве́даю;
знать своё ме́сто ве́даць сваё месца́;
знать со́весть мець сумле́нне;
знать толк (в чём) мець густ (разбіра́цца) (у чым);
знать це́ну кому́, чему́ ве́даць, чаго́ хто ва́рты, ве́даць цану́ каму́, чаму́;
кто его зна́ет хто яго́ ве́дае;
на́до (пора́) и честь знать трэ́ба і ме́ру ве́даць;
не знать ве́ку (изно́су, изно́са) не мець зно́су;
не знать поко́я (о́тдыха
не знать сна не спаць;
не могу́ знать
сам зна́ю я гэ́та і сам ве́даю;
знать в лицо́ знаць у твар;
то́лько и зна́ет (зна́ю, зна́ешь
е́сли бы знать, что… (переводится соответствующими личными формами
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нет
1. отрицательная
да и́ли нет? так ці не?;
нет ещё не яшчэ́;
а
ника́к нет
2. (не имеется)
у меня́ нет вре́мени у мяне́ няма́ ча́су;
3.
свести́ (стеса́ть, спили́ть) на нет зве́сці (счаса́ць, спілава́ць) на нішто́;
◊
слов нет што і каза́ць;
нет и нет, нет
нет того́, что́бы няма́ таго́, каб;
нет, нет да и… няма́, няма́ (не, не) ды і…;
на нет и суда́ нет як няма́, дык няма́;
нет ху́да без добра́
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
произойти́
1. адбы́цца; (случиться) зда́рыцца; (сделаться) зрабі́цца, ста́цца; (возникнуть) узні́кнуць;
глубо́кий перело́м произошёл в его́ жи́зни глыбо́кі перало́м адбы́ўся ў яго́ жы́цці;
э́то произошло́ давно́ гэ́та адбыло́ся (зда́рылася) даўно́;
что тут произошло́? што тут зда́рылася (ста́лася, адбыло́ся)?;
с ним что́-
посмо́трим, что произошло́ паглядзі́м, што зда́рылася (адбыло́ся);
от неосторо́жности произошёл пожа́р ад неасцяро́жнасці ўзнік (зда́рыўся) пажа́р;
э́та боле́знь произошла́ от просту́ды гэ́та хваро́ба ўзні́кла (зда́рылася) ад прасту́ды;
2. (взять начало, получить происхождение) узя́ць пача́так, пайсці́;
от него́ произошло́ многочи́сленное пото́мство ад яго́ пайшло́ (узяло́ пача́так) шматлі́кае пато́мства.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
о́бразI
1. во́браз, -за
худо́жественный о́браз маста́цкі во́браз;
о́бразы бу́дущего во́бразы бу́дучага;
2. (облик) аблі́чча, -чча
3. (порядок, способ) хара́ктар, -ру
о́браз жи́зни спо́саб жыцця́;
о́браз правле́ния спо́саб (лад) праўле́ння;
о́браз мы́слей склад ду́мак;
обстоя́тельство о́браза де́йствия
◊
каки́м о́бразом? які́м чы́нам?;
нико́им о́бразом нія́кім чы́нам;
таки́м о́бразом такі́м чы́нам;
гла́вным о́бразом гало́ўным чы́нам;
надлежа́щим, до́лжным о́бразом нале́жным чы́нам;
бессо́вестным о́бразом бессаро́мна;
вы́годным о́бразом вы́гадна;
наилу́чшим о́бразом як найле́пш;
не́которым о́бразом не́йкім чы́нам; (в известной степени) у пэ́ўнай ступе́ні; (
ра́вным о́бразом такса́ма;
сле́дующим о́бразом такі́м чы́нам;
ры́царь печа́льного о́браза ры́цар журбо́тнага во́браза.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адзі́н (
◊ аднаго́ ра́зу — одна́жды,
аднаго́ дня — в оди́н прекра́сный день;
адны́м за́хадам — а) заодно́, попу́тно; б) в оди́н приём;
а. адны́м — оди́н-одинёшенек; оди́н,
а.-адзіню́ткі — а) (совершенно одинокий) оди́н-одинёшенек; оди́н,
а. душо́ю — оди́н-одинёшенек;
а. кане́ц — оди́н коне́ц;
а. крок — оди́н шаг;
а. пад а. (адна́ пад адну́, адно́ пад адно́) — оди́н к одному́ (одна́ к одно́й, одно́ к одному́;
а. пад адны́м — оди́н друго́го ме́ньше; мал мала́ ме́ньше;
хава́цца а. за аднаго́ — пря́таться оди́н за одного́;
а. за адны́м; а. за другі́м — друг за дру́гом, оди́н за други́м, гусько́м;
а. пры адны́м (адна́ пры адно́й, адно́ пры адны́м) — о́чень бли́зко, вплотну́ю, ря́дышком;
а. у а. (адна́ ў адну́, адно́ ў адно́) —
а. час — одно́ вре́мя;
а. чорт (адна́ тра́сца) — оди́н чёрт;
а. як кол (па́лец) — оди́н,
адна́ нага́ тут, друга́я там — одна́ нога́ здесь, друга́я там;
адна́ (то́лькі) на́зва — одно́ (то́лько) назва́ние;
адна́, як былі́нка ў по́лі — одна́,
аднаго́ по́ля я́гады — одного́ по́ля я́годы;
адно́ за адны́м — одно́ за други́м;
адно́ што —
(усе́) як а. — (все)
у адно́ сло́ва — в одно́ сло́во;
у а. го́лас — в оди́н го́лос;
у а. міг (мо́мант) — в оди́н миг, в мгнове́ние о́ка;
а. на а. — а) (друг против друга) оди́н на оди́н; б) оди́н на оди́н, с гла́зу на глаз;
усе́ да аднаго́ — все до одного́, все до еди́ного;
адно́ з двух — одно́ из двух;
адзі́н з адны́м — друг с дру́гом;
адзі́н з другі́м — оди́н с други́м;
адно́ і то́е — одно́ и
усё адно́ — всё равно́, всё одно́, всё еди́но;
адно́й наго́й у магі́ле стая́ць — одно́й ного́й в моги́ле стоя́ть;
адны́ гады́; у адны́х гада́х — в одно́м во́зрасте, в одни́х лета́х;
адны́м во́кам — одни́м гла́зом;
адны́м ву́хам чуць — кра́ем у́ха слы́шать;
адны́м ды́хам (ду́хам) — одни́м ду́хом;
адны́м уда́рам — одни́м уда́ром;
адны́м ма́хам — одни́м ма́хом;
за адны́м ма́хам — заодно́, в оди́н приём;
адны́м мі́рам ма́заны — одни́м ми́ром ма́заны;
адны́м сло́вам — одни́м сло́вом;
а. аднаго́ ва́рты — два сапога́ па́ра, друг дру́га сто́ят;
за адны́м скры́пам — одни́м ма́хом;
за а. прысе́ст — в оди́н присе́ст;
ігра́ць у адну́ ду́дку — дуде́ть в одну́ дуду́;
на а. зуб — на оди́н зуб;
на а. капы́л — на оди́н покро́й;
на а. лад — на оди́н лад;
на а. мане́р — на оди́н мане́р; одина́ково;
на а. твар — на одно́ лицо́;
на адно́й назе́ — на одно́й ноге́;
па адны́м — по одному́;
пад адны́м да́хам — под одно́й кры́шей;
ста́віць на адну́ до́шку — ста́вить на одну́ до́ску;
стры́гчы (усі́х) пад адзі́н грэ́бень — стричь (всех) под одну́ гребёнку;
у адно́й ме́ры — без измене́ния;
у адну́ даро́гу — (каму з кім) по пути́ (кому с кем);
як адну́ капе́йку —
адну́ хвілі́ну — одну́ мину́ту, оди́н моме́нт;
адны́ ко́сці (рэ́бры) — одни́ ко́сти; ко́жа да ко́сти;
адна́ хвала́ — одна́ хвала́;
з аднаго́ це́ста — из одного́ те́ста;
адна́ хе́ўра — одна́ ла́вочка;
ме́раць усі́х адно́й ме́ркай — ме́рить всех одно́й ме́ркой;
адно́й ма́сці — одно́й ма́сти;
аднаму́ бо́гу (ала́ху, чо́рту і пад.) вядо́ма — одному́ бо́гу (алла́ху, чёрту и т.п.) изве́стно;
дзяўбці́ адно́ і то́е ж — долби́ть одно́ и
адны́м ро́счыркам пяра́ — одни́м ро́счерком пера́;
а. у по́лі не во́ін — оди́н в по́ле не во́ин;
у адны́ ру́кі — в одни́ ру́ки;
а. смех — смех да и то́лько;
з аднаго́ бо́ку — с одно́й стороны́;
сну ні ў адны́м во́ку — сна ни в одно́м (ни в еди́ном) глазу́;
спаць адны́м во́кам — спать вполгла́за;
гля́нуць хоць адны́м во́кам — взгляну́ть одни́м глазко́м;
ме́раць на а. (свой) аршы́н — ме́рить на оди́н (свой) арши́н;
аста́цца (пакі́нуць) у адно́й кашу́лі — оста́ться (оста́вить) в одно́й руба́шке;
пад а. ранжы́р падве́сці — под оди́н ранжи́р подвести́;
з аднаго́ вала́ дзвюх шкур не дзяру́ць —
дзвю́м смярця́м не быць, а адно́й не міну́ць —
адна́ галава́ до́бра, а дзве лепш —
сямёра аднаго́ не чака́юць —
адзі́н з со́шкай, а сямёра з ло́жкай —
у адно́ ву́ха ўвайшло́, а ў друго́е вы́йшла —
зімо́й і ле́там адны́м цве́там —
а. хоць з’еш вала́ дык адна́ хвала́ —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сказа́ть
◊
к приме́ру сказа́ть напры́клад;
кста́ти сказа́ть дарэ́чы ка́жучы;
к сло́ву сказа́ть дарэ́чы ка́жучы;
шу́тка сказа́ть гэта не жа́рты, лёгка ска́заць;
кто бы мог сказа́ть хто б мог сказа́ць;
скажи́те, како́й молоде́ц! гля́ньце, які маладзе́ц!;
(да) и
мо́жно сказа́ть мо́жна сказа́ць;
не́чего сказа́ть! што і каза́ць!; няма́ што і каза́ць;
по пра́вде сказа́ть па пра́ўдзе ка́жучы;
скажи́те на ми́лость, скажи́те, пожа́луйста скажы́це, калі ла́ска;
по со́вести сказа́ть шчы́ра ка́жучы;
с позволе́ния сказа́ть не пры вас ка́жучы;
сказа́ть своё сло́во сказа́ць сваё сло́ва;
сказа́ть по че́сти пра́ўду ка́жучы;
ба́бушка на́двое сказа́ла
ни в ска́зке сказа́ть ни перо́м описа́ть
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
той,
◊ між тым як — ме́жду тем
між тым — ме́жду тем;
ра́зам з тым — вме́сте с тем;
пе́рад тым — пе́ред тем;
як на то́е —
пасля́ таго́ — по́сле того́;
тым больш — тем бо́лее, тем па́че;
больш за то́е — бо́лее того́;
тым лепш — тем лу́чше;
тым ча́сам — тем вре́менем;
да таго́ ча́су — до того́ вре́мени;
і без таго́ — и без того́;
не без таго́ — не без того́;
да таго́, што... — до того́, что...;
тым не менш — тем не ме́нее;
спра́ва ў тым... — де́ло в том...;
т. ці і́ншы — тот или ино́й;
як т. каза́ў —
па т. раз — по тот раз;
няма́ таго́, каб... — нет того́, что́бы...;
і да таго́ падо́бнае — и тому́ подо́бное;
у тым вось і шту́ка — в том-
адпра́віць (адпра́віцца) на той свет — отпра́вить (отпра́виться) на тот свет, отпра́вить (отпра́виться) к пра́отцам;
ні з таго́ ні з сяго́ — за здоро́во живёшь; ни с того́ ни с сего́;
не быва́ць таму́ — не быва́ть тому́;
то́лькі тае́ бяды́! — что за беда́!, бо́льше бы беды́ не́ было!;
не на таго́ нарва́ўся — не на того́ напа́л;
т., ды не т. —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)