прачарці́ць сов., в разн. знач. прочерти́ть;

п дугу́ — прочерти́ть дугу́;

п. уве́сь дзень — прочерти́ть весь день

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

прагаблява́ць сов., в разн. знач. прострога́ть;

п. до́шку — прострога́ть до́ску;

п. цэ́лы дзень — прострога́ть це́лый день

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

пракасі́ць сов., в разн. знач. прокоси́ть;

п. прахо́д — прокоси́ть прохо́д;

п. уве́сь дзень — прокоси́ть весь день

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

скаро́мны прям., перен. скоро́мный;

с. дзень — скоро́мный день;

~ная е́жа — скоро́мная пи́ща;

с. анекдо́т — скоро́мный анекдо́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

проколо́ть​II сов. (провести какое-л. время, занимаясь колкой) пракало́ць;

весь день проколо́ть дрова́ уве́сь дзень пракало́ць дро́вы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

промарширова́ть сов., в разн. знач. прамаршырава́ць;

промарширова́ть весь день прамаршырава́ць уве́сь дзень;

промарширова́ть сто киломе́тров прамаршырава́ць сто кіламе́траў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

незада́чливый

1. (неудачный) няўда́чны; (несчастливый) нешчаслі́вы;

незада́чливый день няўда́чны (нешчаслі́вы) дзень;

2. (неудачливый) няўда́члівы; (несчастливый) нешчаслі́вы; (неумелый) няўда́лы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

◎ На́ўскі: на́ўскі вялікдзень ’чацвер велікоднага тыдня’ (Інстр. II), наўські: Radaūnica albo Nauśki Wielikdzieri ’вясеннія дзяды’ (Пятк. 2), параўн. наські: наські велікдзень ’тс’, іншая назва мёртвых велікдзень (ТС), укр. навський: навський великдень ’вялікдзень мёртвых, паводле народных вераванняў, у чацвер на апошнім тыдні вялікага посту’, рус. маск. навский: паве кий день ’рэлігійны звычай памінання памерлых на магілах на працягу тыдня пасля вялікадня’, чэш. дыял. navski: navskä kost ’цвёрды нараст’, славен. namški: namška kosi (*navbska kostь) ’тс’. Да прасл. *паиь, параўн. ц.-слав. навь ’мярцвяк’, рус. навь, навье ’тс’, укр. навка, мавка ’душа дзяўчынкі, што памерла да хрышчэння’, ст.-чэш. παν ’магілка, пекла, той свет’, unaviti ’забіваць’, чэш. unaviti ’стаміць’, unava ’стомленасць, знямога’, славац. nava ’прыстанак добрых душ’, славен. navje ’душы няхрышчаных дзяцей’, паи ’душа нябожчыка’, балг. мак. нави ’злыя духі, злыдні’, гл. таксама ўниўя: загоніць унаўя ’на той свет, у магілу’ (Мат. Маг.). Дакладныя адпаведнікі: лат. näve ’смерць’, nävet, nävit ’забіць’, літ. ηδνέ ’цярпенне, смерць’, novis ’мучэнне’, novyti ’душыць, знішчаць’, ст.-прус. noms ’тулава, пень’, гоц. naus ’мярцвяк’, ст.-ісл. nar ’мярцвяк, труп’; звязана чаргаваннем галосных з ныць ’марнець, чахнуць’, уныць, унываць ’траціць жыццёвыя сілы’ (гл.), гл. Фасмер, 3, 35; Махэк₂,/391; Бязлай, 2, 216; робяцца спробы звязаць слав. *navъ з і.-е. пай- ’карабель’, якія грунтуюцца на уяўленнях, што шлих на той свет вядзе па рацэ ці праз мора, а таксама на назвах абрадаў, параўн. рус. навской (номской, навский) день, навьи проводы ’летнія дзяды, памінкі; пахаванне’ (Седакова, Балто- славян. этнокультурные и археологические древности: Погребальный обряд. Тез. докл. конф. М., 1985, 73), а таксама рус. навий день ’дзяды’, навья косточка ’цвёрды нарост’, літ. nam‑ kaulis ’тс’ з лат. vėla kauli ’костачка ў ступні, звязаная з пэўнымі павер’ямі’, Ve(u laiks ’памінанне мёртвых’ (Іванаў–Тапароў, Слав. языкозн., М., 1973, 168). Параўн. таксама Талстой, БСИ, 1977, 87; Іванаў-Тапароў, Иссл., 68–69; Кобилянський, Мовознавство, 1980, 1, 46; Буга, Rinkt., II, 503. Гл. навей,.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Quod hodie non est, cras erit

Чаго няма сёння, будзе заўтра.

Чего нет сегодня, будет завтра.

бел. Не цяпер, дык у чацвер. Будзе кірмаш і на нашай вуліцы. Жывы нажыве. Калі не маю цяпер, дык буду мець у чацвер.

рус. Будет день, будет и пища. Даст Бог день, даст Бог и пищу. Дал Бог роток, даст и кусок. Даст Бог здоровье, даст и счастье. Бог дал живот, даст и здоровье. Будешь жив, будешь и сыт.

фр. Chaque demain apporte pain (Каждое завтра/завтрашний день приносит хлеб/пищу).

англ. Every dog has his day (У каждого пса есть свой день). It’s a long lane that has no turning (Слишком длинна аллея без поворотов).

нем. Neuer Tag, neuer Sinn (Новый день, новый смысл).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

напа́дацца сов., разг.

1. (много раз) упа́сть;

2. набе́гаться, нахлопота́ться;

н. за дзень — набе́гаться (нахлопота́ться) за́ день

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)