БЕЛАРУ́СКАЕ ГЕНЕРА́Л-ГУБЕРНА́ТАРСТВА,
адм.-тэр. адзінка ў Рас. імперыі ў 1772—1856. Узначальвалася ген.-губернатарам (ваен. губернатарам). Цэнтр — г. Магілёў, з 1796 — г. Віцебск. Аб’ядноўвала губерні, утвораныя на землях, далучаных да Расіі ў 1772: Беларускую (1796—1802), Віцебскую (з 1802), Калужскую (1823—31), Магілёўскую (у 1778—96 намесніцтва), Мінскую (студз.—крас. 1831), Полацкую (у 1776—96; з 1778 намесніцтва), Пскоўскую (1772—76), Смаленскую (з 1823). З 2-й пал. 1820-х г. у сувязі са зменамі ў складзе і нац. палітыкай самадзяржаўя тэрмін «беларускае» ў назве паступова замяняўся пералікам асобных губерняў.
т. 2, с. 395
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
генера́л-адтота́нт
(ад генерал + ад’ютант)
1) ад’ютант у генеральскім званні пры імператары або фельдмаршале ў Расіі 18 ст.;
2) ганаровае званне вышэйшых афіцэраў у свіце расійскага імператара ў 1908—1917 гг.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
генера́л-аншэ́ф
(фр. général en chef = галоўнакамандуючы)
генеральскае званне ў рускай арміі 18 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ВІ́ЛЕНСКАЕ ГЕНЕРА́Л-ГУБЕРНА́ТАРСТВА,
адм.-тэр. адзінка ў Рас. імперыі ў 1794—1912. Створана ў час задушэння царызмам паўстання 1794. Цэнтр — г. Вільня (у 1794—96 г. Гродна). Спачатку наз. Літоўскае ген.-губернатарства, у 1800—30 Літоўскае ваен. губернатарства, з 1830 Віленскае ваен. губернатарства, пасля 1843 Віленскае, Гродзенскае і Ковенскае ген.-губернатарства. Ядром яго былі землі ВКЛ, далучаныя да Расіі ў выніку 3-га падзелу Рэчы Паспалітай (1795). У сувязі з адм.-тэр. зменамі і інш. падзеямі (паўстанні 1830—31 і 1863—64) тэр. ген.-губернатарства мянялася. У склад яго ў розны час уваходзілі: Слонімская і Віленская (1795—97), Літоўская (1797—1801), Віленская і Гродзенская (з 1801) губ., Беластоцкая вобл. (1831—42), Ковенская (з 1843), Мінская (1834—56 і 1862—70), Віцебская і Магілёўская (1863—69), Аўгустоўская (1863-564) губ. У 1850—55 ген.-губернатар кіраваў і Віленскай навучальнай акругай на правах папячыцеля. З 1860-х г. віленскага ген.-губернатара наз. «гал. начальнікам Паўн.-Зах. краю». З утварэннем Віленскай ваен. акругі пасада віленскага ген.-губернатара ў 1862—84, а часам і пазней аб’ядноўвалася з пасадай камандуючага войскамі акругі. Пасля 1909 ген.-губернатары не прызначаліся. Упраўленне ген.губернатара існавала да 1.7.1912.
Г.В.Кісялёў.
т. 4, с. 162
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
генера́л-губерна́тар
(ад генерал + губернатар)
1) вышэйшая службовая асоба мясцовай адміністрацыі ў Расіі ў 1703—1917 гг.;
2) кіраўнік каланіяльнай адміністрацыі ў былых калоніях і дамініёнах Вялікабрытаніі, Францыі і іншых каланіяльных дзяржаў;
3) вышэйшы прадстаўнік англійскага караля ў краінах, якія раней былі брытанскімі дамініёнамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Віцебскае, Магілёўскае і Смаленскае генерал-губернатарства 3/114, 423; 6/505; 7/236
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
ВІ́ЛЕНСКАЕ, ГРО́ДЗЕНСКАЕ І КО́ВЕНСКАЕ ГЕНЕРА́Л-ГУБЕРНА́ТАРСТВА,
назва Віленскага генерал-губернатарства ў 1843—1912.
т. 4, с. 162
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
генера́л-бас
(ням. Generalbass, ад іт. basso generale = лічбавы бас)
даўні спосаб лічбавага абазначэння ў нотным пісьме акордаў, калі лічбы ставіліся пад самай нізкай басовай партыяй.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ВІ́ЦЕБСКАЕ, МАГІЛЁЎСКАЕ І СМАЛЕ́НСКАЕ ГЕНЕРА́Л-ГУБЕРНА́ТАРСТВА,
назва Беларускага генерал-губернатарства з 1820-х г. да 1856.
т. 4, с. 214
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Мінскае, Ізяслаўскае і Брацлаўскае генерал-губернатарства
т. 10, с. 412
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)