самаўпра́ўства, ‑а, н.
Парушэнне кім‑н. законнага парадку пры вырашэнні якіх‑н. спраў; самачыннае, незаконнае ажыццяўленне чаго‑н. [Буцкевіч Стрыжаку:] — Гэта нечуванае самаўпраўства! Вашы падначаленыя парушаюць самыя элементарныя дыпламатычныя нормы. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
беспрасве́цце, ‑я, н.
Адсутнасць надзеі на лепшую будучыню; цемра, галеча. А калі над краем Легла згубай Ноч Глухога беспрасвецця, Скрозь пачулі — Хлопчык трубіць На дружынны збор У школу Дзецям. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Клі́віна ’тое, што і вітка’ (З нар. сл.). Да калівіна. Гл. калівах. Словаўтварэнне ўказвае на зборнасць (Сцяцко, Афікс. наз., 107). Улічваючы, што каліва можа азначаць ’асобна ўзятую сцябліну, саломіну’, вытворнае на ‑іна — ’скрутак, пучок’, чаму семантычна адпавядае клівіна. Некаторая няпэўнасць гэтай версіі заключаецца ў тым, што разгледжаная мадэль адпавядае адпрыметнікавым вытворным, а ў даным выпадку мы маем справу з лексемай, утворанай ад назоўніка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ашаламані́ць, ‑маню, ‑моніш, ‑моніць; зак., каго.
Абл. Тое, што і ашаламіць. Трапятун са скуры лузаецца, каб ашаламаніць вас патокам слоў і ў той жа час не выказаць ніводнай свае думкі. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наця́ты, ‑ая, ‑ае.
Абл.
1. Нацягнуты. Жыццё — нацятая струна, Крані яе — і адгукнецца. Хведаровіч.
2. перан. Напружаны. І раптам.. у нацятую цішыню пачынае ўпарта прабівацца тонкі, працяжны, знаёмы нам гул. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
развя́знасць, ‑і, ж.
Уласцівасць развязнага; празмерная свабода, бесцырымоннасць у паводзінах, абыходжанні. Развязнасць манер. Развязнасць позы. □ Кожная новая чарка дадавала больш руху, ажыўлення, развязнасці. Колас. З вясёлай развязнасцю паўтарыў .. [Саш] стары жарт. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сыска́цца, сышчуся, сышчашся, сышчацца; зак.
Разм. Знайсціся; адшукацца. [Ціток:] — Хто гэта к нам прыйшоў? — Прымак Марылін сыскаўся, — адказала цешча. Лобан. Толькі пасля вайны сыскаўся .. [Пракоп Сыс]. Але ж у калгасе не захацеў быць. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кра́дзены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад красці.
2. у знач. прым. Здабыты крадзяжом, украдзены. Крадзеная рэч. Крадзены лес. / у знач. наз. кра́дзенае, ‑ага, н. Цераз крадзенае і сваё страцілі. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пяле́гаваць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; незак., каго-што.
Абл. Аддаваць шмат увагі каму‑, чаму‑н., любоўна даглядаць; песціць. Густыя светла-каштанавыя валасы, якіх.. [Чорны] ніколі не песціў і не пялегаваў, кучаравіліся самі сабой. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скругле́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Патаўсцець, паправіцца; набыць круглявую форму. На выгодзе жывучы,.. [Сыс] паправіўся і скруглеў. Вітка. Таму й Сычыха сытая, Скруглела, як пірог. Сукепкай аксамітавай змятае пыл з дарог! Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)