кана́т, ‑а, М ‑наце, м.
Тоўстая моцная вяроўка з валакна або дроту. Сталёвы канат. Якарны канат. □ Вецер гудзеў, бы шалёны, нацягваючы струнамі канаты абедзвюх мачтаў. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
linka
ж. вяроўка; канат;
linka holownicza — буксірны трос
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
надарва́цца, -рву́ся, -рве́шся, -рве́цца; -рвёмся, -рвяце́ся, -рву́цца; -рві́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Крыху, не да канца парвацца.
Вяроўка надарвалася.
2. Пашкодзіць сваё здароўе ад празмерных намаганняў.
Н. на будоўлі.
|| незак. надрыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. надрыва́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абцягну́цца сов.
1. обтяну́ться, обви́снуть;
вяро́ўка ~гну́лася — верёвка обтяну́лась (обви́сла);
2. опра́виться, одёрнуться, обдёрнуться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
за́варацень, ‑ратня і за́верцень, ‑ртня, м.
Вяроўка, дрот і пад., якімі прымацоўваецца да саней аглобля. Калі закручваў [Васіль] аглоблі, завертні так трашчалі, што здавалася — вось-вось лопнуць. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абцягну́цца, ‑цягнецца; зак.
1. Апусціцца, абвіснуць пад цяжарам чаго‑н. Вяроўка абцягнулася.
2. Паправіць на сабе адзенне. Шэмет моўчкі ўстаў, абцягнуўся, абтрапаўся і зрабіў крок наперад. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кана́т
(рус. канат, ад н.-гр. kanati)
тоўстая моцная вяроўка з валакна або дроту.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
stryczek
м.
1. вяроўка з пятлёю (на шыбеніцы);
zarobić na stryczek — заслужыць пятлю (шыбеніцу);
2. перан. вяроўка, пятля, шыбеніца;
czeka go stryczek — яго чакае пятля (вяроўка, шыбеніца); шыбеніца па ім плача
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Вужышча (БРС, Янк., Бір. Дзярж., Сцяшк., Хрэст. дыял., 233). Рус. у́же н. р. ’вяроўка’, ужище, ужища ’тс’, ст.-рус. уже ’вяроўка, ланцуг’, ст.-слав. ѫже ’вяроўка’, балг. въже ’вяроўка’, серб.-харв. у́же, род. скл. у́жета, у́жа ’тс’, славен. vọ̑že н. р. ’канат’, палаб. vǫže ’вяроўка’. Прасл. *vǫže з *vǫzi̯o, роднаснае вузел, вязаць (гл.) (Фасмер, 4, 152; Скок, 3, 583).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пу́та, -а, М пу́це, мн. -ы, пут, н.
1. Вяроўка, якой перавязваюць пярэднія ногі каню ў час пасьбы.
2. мн. Вяроўкі, рамяні і пад., якімі звязваюць рукі і ногі для пазбаўлення свабоды рухаў (уст.).
3. мн., перан. Тое, што пазбаўляе волі, прыгнятае.
Путы рабства.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)