Verbum

анлайнавы слоўнік

каро́на, -ы, мн. -ы, -ро́н, ж.

1. Галаўны ўбор манарха з каштоўнымі ўпрыгожаннямі, які з’яўляецца сімвалам улады манарха.

Царская к.

2. перан. Улада, першынство ў чым-н.

Барацьба за карону.

Барацьба за шахматную карону.

3. Тое, што і крона¹.

4. Светлы арэол вакол Сонца, бачны ў час сонечнага зацьмення (спец.).

Сонечная к.

5. у знач. прысл. каро́най. Вакол галавы (пра жаночую прычоску).

Улажыць касу каронай.

◊

Карона з галавы не зваліцца (не спадзе) (разм.) — гонар не будзе закрануты, аўтарытэт не пацерпіць.

|| прым. каро́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ВУГЛАВА́Я СКО́РАСЦЬ,

вектарная велічыня $\vec{ω}$ , якая характарызуе скорасць вярчэння цвёрдага цела. Модуль вуглавой скорасці $ω = {lim}_{Δ t \to 0}^{} \frac{Δ φ}{Δ t} = \frac{d φ}{d t'}$ , дзе $Δ φ$ — прырашчэнне вугла павароту за прамежак часу $Δ t$ . Вектар $\vec{ω}$ накіраваны ўздоўж восі вярчэння ў той бок, адкуль паварот цела бачны супраць ходу гадзіннікавай стрэлкі (правіла правага вінта). Адзінка вуглавой скорасці ў СІ — радыян за секунду (рад/с).

т. 4, с. 285

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

гнотабіяло́гія

(ад гр. gnotos = бачны + біялогія)

галіна эксперыментальнай біялогіі, якая займаецца атрыманнем і вырошчваннем лабараторных жывёл, у арганізме якіх зусім адсутнічаюць мікраарганізмы, гельмінты, членістаногія.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эклі́птыка

(гр. ekleiptike = зацьменне)

1) астр. вялікі круг нябеснай сферы, па якім адбываецца бачны гадавы рух Сонца;

2) плоскасць, у якой рухаецца Зямля вакол Сонца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

apparent

[əˈpærənt]

adj.

1) я́ўны, відаво́чны, бясспрэ́чны; зразуме́лы

it is apparent that — Відаво́чна, што

2) ба́чны, прыкме́тны

to become apparent — станаві́цца ба́чным

3) уя́ўны, несапра́ўдны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

visual

[ˈvɪʒuəl]

adj.

1) зро́кавы

a visual test — праве́рка зро́ку

2) ба́чны, які́ мо́жна ба́чыць

3) апты́чны

visual angle — апты́чны кут, кут ба́чаньня

4) нагля́дны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

сферы́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да сферы (у 1, 2 знач.), які мае форму сферы, шара. Сферычная паверхня. □ [Акно] было шырокае, амаль на ўсю сцяну кабінета, і мела сферычную форму. Шыцік.

2. У геаметрыі — размешчаны на сферы; характэрны для яе паверхні. Сферычны трохвугольнік. // Які вывучае ўласцівасці геаметрычных фігур, размешчаных на сферы. Сферычная геаметрыя.

•••

Сферычная астраномія — аддзел астраноміі, які вывучае бачны рух свяціл па нябеснай сферы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

храніка́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да хронікі (у 1, 2 знач.). У паэме [«Грозная пушча» Куляшова] пераважаюць гутарковыя апавядальныя інтанацыі: яны адпавядаюць хранікальнай паслядоўнасці падзей. Гіст. бел. сав. літ.

2. Які змяшчае ў сабе хроніку (у 3, 4 знач.); з’яўляецца хронікай. Джані Пучыні ў мінулым дакументаліст. Таму ў яго фільме так яскрава бачны ўплыў хранікальнага кіно. «Маладосць». // Дакументальна дакладны; такі, як у хроніцы. Хранікальны паказ фактаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БА́ЧНАСЦЬ,

непасрэднае, пачуццёвае ўспрыманне чалавекам з’яў прыроды і грамадства. У філасофіі называецца ўяўнасцю. Па сутнасці мае аб’ектыўную аснову, але звычайна не адпавядае ёй, бо адлюстроўвае тое, што ляжыць на паверхні, што бачна вонкава і часта залежыць ад рэальных умоў назірання, будовы органа ўспрымання (напрыклад, уяўны злом прадмета, часткова апушчанага ў ваду; бачны рух Сонца вакол Зямлі і інш.). Задача пазнання — звядзенне бачнасці да аб’ектыўнай сутнасці і вытлумачэнне яе ў знешніх формах, з’явах (гл. Сутнасць і з’ява).

т. 2, с. 363

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

telescopic [ˌtelɪˈskɒpɪk] adj.

1. тэлескапі́чны;

a telescopic sight тэлескапі́чны прыцэ́л;

a telescopic rifle стрэ́льба з апты́чным прыцэ́лам

2. ба́чны праз тэлеско́п;

telescopic stars зо́ркі, не ба́чныя няўзбро́еным во́кам

3. высо́ўны, складны́;

telescopic tumblers складны́я шкля́нкі;

a telescopic umbrella складны́ парасо́н

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)