Verbum

маста́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Работнік мастацтва, жывапісец.

М.-дэкаратар.

2. Чалавек, які творча працуе ў якой-н. галіне мастацтва.

М. слова.

3. перан. Той, хто дасягнуў высокай дасканаласці ў якой-н. справе.

М. рабіць чучалы птушак.

|| ж. маста́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

|| прым. маста́цкі, -ая, -ае.

мо́ра, -а, мн. -ы, -аў, н.

1. Частка акіяна: вялікая водная прастора з гаркаватасалёнай вадой, больш-менш адасобленая сушай або падводнымі падняццямі.

Чорнае м.

2. перан., каго-чаго. Вялікая колькасць, мноства каго-, чаго-н.

М. людзей.

М. слёз.

|| прым. марскі́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

М. флот.

○

Марская хвароба — хваравіты стан, выкліканы гайданкай.

мо́ршчыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; незак.

1. Збірацца ў маршчыны (пра скуру, часткі твару і пад.).

2. Моршчыць твар (ад болю, незадаволенасці і пад.).

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Пакрывацца маршчынамі, складкамі (пра адзежу, рэчы).

|| зак. намо́ршчыцца, -чуся, -чышся, -чыцца, памо́ршчыцца, -чуся, -чышся, -чыцца і змо́ршчыцца, -чуся, -чышся, -чыцца.

нагру́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.

1. гл. нагрузіць.

2. Загружанасць работай якой-н. установы, прадпрыемства, машыны, апарата.

Н. электрасеткі ў вячэрнія гадзіны.

Н. электрастанцыі.

3. перан. Ступень выразнасці, насычанасці чым-н. (у дачыненні да літаратуры, мастацтва і пад.).

Гэты вобраз нясе вялікую ідэйна-мастацкую нагрузку.

|| прым. нагру́зачны, -ая, -ае.

нажы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жы́ты; зак.

1. што і чаго. Паступова набыць, назапасіць.

Н. сваёй працай.

2. перан., каго-што і каго-чаго. Атрымаць, набыць (што-н. непрыемнае).

Н. рэўматызм.

3. Пражыць нейкі час (разм.).

У гасцях доўга не нажывеш.

|| незак. нажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 2 знач.).

разграмі́ць, -млю́, -мі́ш, -мі́ць; -мі́м, -міце́, -мя́ць; -ро́млены; зак., каго-што.

1. Разарыць, разбурыць.

Р. абсталяванне.

Р. склады.

2. Разбіць, знішчыць у баі, у выніку барацьбы.

Р. варожы гарнізон.

3. перан. Раскрытыкаваць, даказаць ілжывасць, памылковасць чыіх-н. перакананняў; разнесці.

Р. артыкул.

|| наз. разгро́м, -у, м.; прым. разгро́мны, -ая, -ае.

Разгромнае выступленне ў друку.

раскапа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Капаючы, раскідаць, разрыць што-н.

Р. снег.

Р. курган.

2. перан. Дэталёва разабрацца ў чым-н.; знайсці.

Р. цікавыя матэрыялы ў архіве.

|| незак. раско́пваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раско́пванне, -я, н. і раско́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак, ж. (да 1 знач.).

раско́л¹, -у, м.

1. гл. раскалоць.

2. Месца, па якім што-н. расколата або раскалолася; трэшчына.

3. перан. Раздзяленне каго-, чаго-н. на групы, часткі, абумоўленае наяўнасцю рознагалоссяў.

Р. у грамадстве.

4. Рэлігійна-грамадскі рух у Расіі, які ўзнік у сярэдзіне 17 ст., быў накіраваны супраць афіцыйнай царквы і закончыўся ўтварэннем стараверства.

распасце́рці, -стру́, -стрэ́ш, -стрэ́; -стро́м, -страце́, -стру́ць; распасцёр, -сце́рла; -стры́; -сцёрты; зак., што.

1. Шырока раскінуць (рукі, крылы).

2. Роўна, свабодна разгарнуць, разаслаць што-н. на паверхні чаго-н.

Р. коўдру на канапе.

3. перан., на каго-што. Пашырыць сферу дзеяння чаго-н.; распаўсюдзіць.

Р. сваю ўладу.

|| незак. распасціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

расхадзі́цца, -хаджу́ся, -хо́дзішся, -хо́дзіцца; зак.

1. Прахадзіўшы доўга, прывыкнуць да хадзьбы, перастаць адчуваць стомленасць ад яе.

Расхадзіўся, і ногі перасталі балець.

2. Пачаць хадзіць многа, сюды-туды.

3. перан. Дайсці да крайняй ступені ў праяўленні чаго-н., у якіх-н. дзеяннях, разысціся.

Нервы расхадзіліся.

Расхадзілася шалёная завіруха.

|| незак. расхо́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.