Пе́рсці, перець ’грудзі ў каня’ (в.-дзв., Шатал.; ТС; ганц., беласт., Сл. ПЗБ; слон., арш., КЭС; Бяльк.; Янк. 2; Некр.; мазыр., З нар. сл.). Генетычна узыходзіць да персі. Мяркуецца (Махэк₂, 486), што слова магло абазначаць ’рэбры’, параўн. ст.-інд.parśu‑, ст.-інд.pr̥šṭí‑ (ж. р.) ’рабро’, але ў прасл. мове *pьrstь стала абазначаць ’грудзі ў каня’. Рэшткі ‑t‑ можна бачыць у чэш.prsotiny, prsosiny ’нагруднік’ (< *prstiny) і ў ням.Brust ’грудзі’. Раней Махэк (Recherches, 60) звязваў і.-е.*perкʼ‑ з *perst‑ > слав.pьrstъ ’палец’, прыводзячы ў пацвярджэнне той факт, што ў некаторых народаў (напр., у казахаў) нованароджанаму спачатку давалі смактаць палец, а не грудзі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
mount2[maʊnt]v.
1. разгарну́ць; арганізава́ць (кампанію, выставу)
2. павялі́чвацца, узраста́ць;
Mortality continues to mount. Смяротнасць працягвае ўзрастаць.
3.fml падыма́цца;
She slowly mounted the stairs. Яна павольна паднялася па сходах.
4. садзі́цца (на каня, веласіпед)
5. устаўля́ць у ра́мку (карціну, фотакартку)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
rein1[reɪn]n.pl.reins ле́йцы;
draw reins на цягну́ць ле́йцы, спыні́ць каня́
♦
give smb. free rein дава́ць каму́-н. по́ўную свабо́ду дзе́янняў;
keep a tight rein on smb. трыма́ць пад стро́гім кантро́лем, трыма́ць у цу́г лях, трыма́ць у чо́рным це́ле
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
гіт
(англ. heat)
1) сп. прабег каня на кароткую дыстанцыю;
мёртвы г. — прыход коней да фінішу адначасова — галава да галавы;
2) адзіночны забег ці заезд на пэўную дыстанцыю (у лёгкай атлетыцы, мота- і веласпорце).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Рэ́йвах ’пярэпалах’: … нарабіла вялікага рэйваху (Дзядзька Квас. Роздумы на калёсах. Беласток, 1995. С. 114). Укр.рейвах ’вэрхал, мітусня, беспарадак’, польск.rejwach ’тс’, чэш.rajboch ’беспарадак’. Паводле Махэка — няяснае (Махэк₂, 506). Брукнер выводзіць ад rej ’танец’ (Брукнер, 457). З ідыш rejwach ’шум, мітусня’ (Каня, Słownik, 189).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
amble
[ˈæmbəl]1.
n.
1) і́нахадзь f. (ко́нскі бег)
2) паво́льны крок m.
2.
v.i.
1) бе́гчы і́нахадзьдзю (пра каня́)
2) паво́льна кро́чыць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
пакача́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Качацца, валяцца некаторы час. Распрогшы каня, Аўрам пусціў яго на прыгуменне пакачацца, потым выняў з воза мех з канюшынай і кінуў на зямлю.Чарнышэвіч.Усе сышліся на высокім і паляўнічым беразе Нёмана, дзе можна было пакачацца на зялёнай траўцы.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
налі́ў, ‑ліву, м.
1.Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. наліваць — наліць.
2. Вынік такога дзеяння. Бутэлька з няпоўным налівам.
3. Набуханне ад прытоку сокаў (пра плады, верне і пад.). Перыяд наліву зерня.// Напоўненасць сокамі пладоў, зярнят. Ячмень сярэдняга наліву.
4.Спец. Пухліна на назе ў каня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўшо́ры, ‑аў; адз.няма.
Частка збруі ў выглядзе рэменя, які прымацаваны абодвума канцамі да хамута і ідзе да яго вакол усяго тулава каня. Конь цяпер напяў паўшоры, выгнуў гужы і рвануў з усёй сілы. Кола пераскочыла цераз корань, і воз ад’ехаў ад пня.Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ка́нькаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Назойліва прасіць аб чым‑н., скардзіцца на што‑н. — Як ні канькала, ні маліла, не даў каня ў нядзелю завезці парсючка ў Лашычы.Хадкевіч.Марта ішла следам, крыху супакоіўшыся, але ўсё яшчэ не пераставала канькаць аб сваіх патрэбах.Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)