Verbum

прыбі́цца, -б’ю́ся, -б’е́шся, -б’е́цца; -б’ёмся, -б’яце́ся, -б’ю́цца; -біся; зак. (разм.).

1. Доўга ідучы, блукаючы, дабрацца куды-н.

П. да незнаёмага хутара.

2. да каго-чаго. Далучыцца, пайсці следам за кім-н.

Чужая авечка прыбілася да чарады.

|| незак. прыбіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

прывы́чны, -ая, -ае.

1. Які стаў прывычкай.

П. ўклад жыцця.

2. Вядомы, добра знаёмы, такі, да якога прывык.

Прывычныя з дзяцінства мясціны.

Прывычныя сцены.

3. Які прывык, прывучыўся да чаго-н. (разм.).

Рукі, прывычныя да ўсякай працы.

|| наз. прывы́чнасць, -і, ж.

прына́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго (што).

1. Прыцягваючы ўвагу кормам, прынадай, прымусіць наблізіцца.

П. птушку.

2. Прывучыць да каго-, чаго-н. ласкай, увагай; выклікаць сімпатыю да сабе.

Прынадзіла дзяцейзусёй вуліцы.

|| незак. прына́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прына́джванне, -я, н.

прэтэндава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; незак.

1. на каго-што. Заяўляць правы, разлічваць на што-н., дабівацца чаго-н.

П. на кіруючую пасаду.

2. на што. Лічыць сябе ўладальнікам якіх-н. дадатных якасцей, жадаць, каб іх прызналі іншыя.

П. на інтэлігентнасць.

пяшчо́та, -ы, ДМ -чо́це, ж.

1. Поўнае задавальненне чыіх-н. жаданняў, капрызаў.

Жыць у пяшчоце.

2. Пачуццё ласкі, замілавання, мяккасці ў адносінах да каго-, чаго-н.

Мацярынская п.

3. толькі мн. (пяшчо́ты, -чо́т). Учынкі, словы, якімі выказваюцца пачуцці ласкі, замілавання.

радыя́цыя, -і, ж.

1. Выпрамяненне электрамагнітных хваль.

Р. зямлі.

2. Радыеактыўнае выпрамяненне, небяспечнае ў вялікіх дозах для ўсяго жывога.

Сонечная р.

Доза радыяцыі.

3. Праменепадобнае распаўсюджанне чаго-н. ад якога-н. цэнтра.

Р. болю.

|| прым. радыяцы́йны, -ая, -ае.

Радыяцыйная засцярога.

разгрузі́ць, -ружу́, -ру́зіш, -ру́зіць; -ру́жаны; зак., каго-што.

1. Вызваліць ад грузу.

Р. вагон.

2. перан. Вызваліць ад чаго-н. непатрэбнага, лішняга, ад дадатковай нагрузкі (разм.).

Р. школьную праграму.

|| незак. разгружа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. разгру́зка, -і, ДМ -зцы, ж.

разжы́цца, -жыву́ся, -жыве́шся, -жыве́цца; -жывёмся, -жывяце́ся, -жыву́цца; зак. (разм.).

1. на чым і без дап. Нажыцца, разбагацець.

2. Пачаць жыць няблага, стаць матэрыяльна забяспечаным.

3. на што, чым, чаго. Дастаць, раздабыць што-н.

Р. на кніжкі.

|| незак. разжыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

разнара́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.

1. Размеркаванне каго-, чаго-н. у планавым парадку; распараджэнне аб такім размеркаванні.

Р. на атрыманне будаўнічых матэрыялаў.

2. Пісьмовае распараджэнне аб парадку выканання якіх-н. работ або размеркаванні рабочых па рабочых месцах.

разява́ка, -і, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -ва́цы, Т-ай (-аю), ж., мн. -і, -ва́к (разм.).

1. Той, хто бяздумна, рассеяна прыглядаецца да чаго-н.

Каля вітрыны збіраліся разявакі.

2. Тое, што і разява.

Згубіў грошы, р.!