Verbum

тулі́цца, тулю́ся, ту́лішся, ту́ліцца; незак.

1. Гарнуцца, прыціскацца да каго-, чаго-н.

Дзіця туліцца да маці.

2. перан. Адчуваць большую прыязнасць да каго-н., быць больш адданым каму-н.

Хлопчык больш туліўся да бацькі.

3. Знаходзіць прытулак, прыстанішча дзе-н. у цеснаце.

У цеснай хаце тулілася сям’я з дзевяці чалавек.

4. перан. Размяшчацца, знаходзіцца дзе-н. у зацішным месцы.

Вёска тулілася каля лесу.

угада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. што. Выказаць правільнае меркаванне пра што-н. па якіх-н. прыметах; здагадацца.

У. чый-н. настрой.

2. каго-што. Раскрыць, распазнаць сэнс, сутнасць каго-, чаго-н. (разм.).

Мы ўгадалі выкапаць калодзеж у добрым месцы.

3. што і без дап. Выпадкова даць правільны адказ.

|| незак. уга́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уга́дванне, -я, н. (да 1 знач.).

узне́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нёс, -не́сла; -нясі́; -не́сены; зак.

1. каго-што. Падняўшы, занесці наверх.

У. вёдры з вадою на ганак.

2. перан., што. Узняць угору, ускінуць.

У. смык рукой.

У. вочы.

3. што. Збудаваць.

У. палац.

4. перан., каго (што). Узвялічыць, узвысіць.

Лёс узнёс гэтага чалавека.

|| незак. узно́сіць, -о́шу, -о́сіш, -о́сіць.

|| наз. узнясе́нне, -я, н. (да 2—4 знач.).

упада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), у што. Уцякаць, улівацца (пра раку).

Сож упадае ў Днепр.

2. за кім-чым. Даглядаць каго-, што-н. (разм.).

Ён надта не ўпадае за гаспадаркай.

3. за кім. Заляцацца да каго-н. (разм.).

У. за дзяўчынай.

|| наз. упадзе́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Пры ўпадзенні Палаты ў Дзвіну.

мно́ства, -а, н.

1. Вельмі вялікая колькасць каго-, чаго-н.

М. людзей.

М. дрэў.

2. У матэматыцы: сукупнасць элементаў, аб’яднаных паводле якой-н. прыкметы.

Тэорыя мностваў.

наглыта́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

1. каго-што. Праглынуць у вялікай колькасці.

Н. пылу.

Н. халоднай вады.

2. Наесціся чаго-н., недастаткова перажоўваючы (разм.).

Н. клёцак.

надзіві́цца, -дзіўлю́ся, -дзі́вішся, -дзі́віцца; зак., з каго-чаго і без дап. (звычайна з дзеясловам «магчы» і адмоўем.).

Многа, уволю падзівіцца.

Не н. з прыгажосці Нарачанскага краю.

наканава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., каго-што каму (разм.).

Наперад, загадзя вызначыць, абумовіць што-н.

|| незак. накано́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. наканава́нне, -я, н.

наткну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак. каго-што.

Праткнуўшы, насадзіць на вастрыё, стрыжань.

Н. матыля на шпільку.

|| незак. натыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

нашэ́сце, -я, н.

1. Напад ворага, запаланенне ім чужой тэрыторыі.

Варожае н.

2. перан. Нечаканы прыход, з’яўленне каго-н. у вялікай колькасці (разм., жарт.).

Н. гасцей.