улажы́цца, улажуся, уложышся, уложыцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Умясціцца ў што‑н. Усе рэчы ўлажыліся ў чамадан.
2. перан. Зрабіць, выканаць што‑н. за пэўны тэрмін, не выйсці за межы чаго‑н. вызвачанага. Улажыцца ў рэгламент.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
харчразвёрстка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.
Харчовая развёрстка — сістэма нарыхтовак сельскагаспадарчых прадуктаў у Савецкай дзяржаве ў 1919–21 гг., паводле якой сяляне абавязаны былі здаваць дзяржаве па цвёрдых цэнах усе лішкі сельгаспрадуктаў, што заставаліся звыш нормы, устаноўленай на асабістае спажыванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шкра́банне, ‑я, н.
Разм. Дзеянне паводле дзеясл. шкрабаць (у 1, 2 знач.), а таксама гукі гэтага дзеяння. Без стуку, нават без шкрабання адчынілася першая палавіна філёнчатых дзвярэй кабінета. Сабаленка. Раптам праз усе гэтыя гукі.. [Міхал Плышэўскі] пачуў шкрабанне каля дзвярэй на ганку. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перавяза́ць, -яжу́, -я́жаш, -я́жа; -яжы́; -я́заны; зак.
1. каго-што. Налажыць павязку на каго-, што-н.
П. раненага.
П. рану.
2. каго-што. Абвязаць з усіх бакоў крыж-накрыж.
П. пасылку шпагатам.
3. што. Развязаўшы, завязаць іначай.
П. хустку.
4. каго-што. Звязаць, павязаць усё, многае або усіх, многіх.
П. усе рэчы.
5. каго. Навязаць на новым месцы.
П. цяля.
|| незак. перавя́зваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. перавя́зка, -і, ДМ -зцы (да 1—3 і 5 знач.) і перавя́званне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
хор, -у, мн. хары́ і (з ліч. 2, 3, 4) хо́ры, харо́ў, м.
1. Група спевакоў, якія разам выконваюць вакальныя творы.
Х. хлопчыкаў.
2. Музычная п’еса, прызначаная для выканання пеўчым калектывам.
3. перан. Адначасовае гучанне мноства галасоў, гукаў.
Х. дзіцячых галасоў.
Птушыны х.
4. перан. Мноства аднолькавых выказванняў, меркаванняў.
Х. пахвал.
5. у знач. прысл. хо́рам. Усе разам, у некалькі галасоў, дружна.
Спяваць хорам.
Прапанову падхапілі хорам.
|| прым. харавы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).
Х. гурток.
Харавыя песні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
available
[əˈveɪləbəl]
adj.
1) ная́ўны, дасту́пны
all available funds — усе́ ная́ўныя грашо́выя сро́дкі
by available means — усі́мі дасту́пнымі сро́дкамі
This book is not available — Гэ́тае кні́гі не́льга даста́ць
2) дасту́пны, незаня́ты
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
congregate
[ˈkɑ:ŋgrɪgeɪt]
1.
v.i.
зьбіра́цца (у ку́чу, грамаду́)
All the children congregated around the Christmas tree — Усе́ дзе́ці сабра́ліся каля ялі́нкі
2.
v.t.
зьбіра́ць
3. [ˈkɑ:ŋgrɪgət]
adj.
1) сабра́ны, сканцэнтрава́ны
2) збо́рны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
дыяпазо́н
[гр. diapason (chordon) = праз усе (струны)]
1) гукавы аб’ём (інтэрвал паміж самым нізкім і высокім гукамі), даступны якому-н. музычнаму інструменту або чалавечаму голасу (напр. д. скрыпкі);
2) перан. аб’ём, ахоп ведаў, інтарэсаў і інш. (напр. шырокі д. ведаў, творчы д. артыста).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
outright2 [ˈaʊtraɪt] adv.
1. адкры́та, про́ста, шчы́ра
2. ца́лкам, по́ўнасцю; катэгары́чна; наадрэ́з;
He rejected the offer outright. Ад прапановы ён рашуча адмовіўся.
3. неадкла́дна, адра́зу, за́раз жа;
All victims of the car accident were killed outright. Усе ахвяры аўтамабільнай аварыі загінулі на месцы.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Місцю́к, місьцю́к ’мастак, майстар, знаўца’, ’зух’ (Нас., Грыг., Бяльк.; паўд.-усх., КЭС), укр. мистю́к, рус. мастюк. Параўн. яшчэ бел. мастак. Усе з’яўляюцца пераўтварэннем са ст.-бел. майстеръ, майстръ, мастеръ, мистръ, мийстръ ’майстар, начальнік, правіцель’, ’настаўнік’, ’кат’, якія праз ст.-польск. мову прыйшлі з с.-в.-ням. meistere лац. magister ’правіцель; кіраўнік, настаўнік’ (Карскі, Труды, 312; Жураўскі, Бел. мова, 61; Булыка, Лекс. запазыч., 189).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)