чо́ртаў, -ава.
1. гл. чорт.
2. Вельмі дрэнны, непрыемны (разм.).
Ч. мароз.
Чортава работа.
3. У спалучэнні са словамі, якія абазначаюць вялікую колькасць, ужыв. для іх узмацнення (разм.).
Чортава процьма.
◊
Чортава вока — акно ў балоце.
Чортаў тузін — пра лічбу 13.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
шыша́к¹, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Тое, што і гронка.
Ш. вінаграду.
2. Патаўшчэнне ў выглядзе шышкі на сцёблах некаторых раслін (разм.).
Шышакі чароту.
3. Вялікая колькасць насякомых, якія сабраліся ў адзін ком.
Ш. пчол.
|| прым. шыша́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Сці́жма ’вялікая колькасць, мноства’ (ТСБМ; Клім., ЛА, 5), сюды ж і сці́жла ’чарада кароў’ (петрык., Шатал.). Гл. ціжма; пра другасны характар формаў з ‑ма гл. Мельнічук, Зб. Беладзеду, 165.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мілья́рд, ‑а, М ‑дзе, м.; ліч. і наз.
1. Ліч. кольк. Лік і лічба 1.000.000.000. Мільярд дзеліцца на тысячу. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 1.000.000.000. Пяць мільярдаў рублёў.
2. звычайна мн. (мілья́рды, ‑аў). Вялікая колькасць, мноства каго‑, чаго‑н. Мільярды.. агеньчыкаў адсвечваліся і ў сняжынках белага покрыва зямлі, занямеўшай у маркотным ззянні месяца. Колас.
[Фр. milliard.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грузаабаро́т, ‑у, М ‑роце, м.
Колькасць грузаў, перавезеных транспартам за пэўны час. Грузаабарот чыгунак. Грузаабарот рачнога флоту. Унутраны грузаабарот. Рост грузаабароту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вагаўшчы́к, ‑а, м.
Той, хто займаецца ўзважваннем або наглядае за ўзважваннем. Прыземісты вагаўшчык дакладна заносіў у сшытак колькасць узважаных скрыняў. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
васемна́ццаць, ‑ццаці, Т ‑ццаццю, ліч. кольк.
Лік і лічба 18. Дом пад нумарам васемнаццаць. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 18. Васемнаццаць дзён.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́семдзесят, васьмідзесяці, Т васьмюдзесяццю, ліч. кольк.
Лік і лічба 80. Восемдзесят дзеліцца на чатыры. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 80. Восемдзесят чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
два́ццаць, ‑і, ліч. кольк.
Лік 20. Дваццаць падзяліць на чатыры. // Колькасць 20. Дваццаць капеек. □ Апошнія дваццаць кіламетраў прыйшлося ісці пехатой. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наадсыпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Адсыпаючы адкуль‑н., насыпаць нейкую колькасць чаго‑н. Наадсыпаць для сябе ягад з усіх кошыкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)