Verbum

культывава́ць, -тыву́ю, -тыву́еш, -тыву́е; -тыву́й; -тывава́ны; незак., што.

1. Апрацоўваць зямлю культыватарам.

2. Разводзіць, вырошчваць (злакі, расліны).

К. новыя гатункі бульбы.

3. перан. Удасканальваць што-н. якім-н. спосабам; садзейнічаць развіццю чаго-н.

К. працавітасць.

|| наз. культывава́нне, -я, н. і культыва́цыя, -і, ж. (да 1 знач.).

|| прым. культывацы́йны, -ая, -ае.

слой, -я, мн. слаі́, слаёў, м.

1. Маса якога-н. рэчыва, якая пакрывае паверхню чаго-н., або пласт чаго-н., размешчаны паміж іншымі такімі пластамі.

С. гліны.

С. тлушчу.

2. перан., звычайна мн. Тая або іншая група людзей, насельніцтва, грамадства, аднародная па сацыяльных, культурных і пад. прыметах.

Шырокія слаі інтэлігенцыі.

смыле́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -лі́ць; незак. (разм.).

1. Пячы, балець (ад апёкаў, ран і пад.).

Смылелі папечаныя пальцы.

2. перан. Пра душэўны боль: мучыць, непакоіць.

Смыліць душа па сыне.

3. Слаба, без полымя гарэць; тлець.

Ледзь смыляць у печы сырыя палены.

|| наз. смыле́нне, -я, н. (да 1 знач.).

спле́сціся, спляту́ся, спляце́шся, спляце́цца; спляцёмся, сплецяце́ся, спляту́цца; сплёўся, спляла́ся, -ло́ся; спляці́ся; зак.

1. Пераплесціся, злучыцца (пра што-н. гібкае, што ўецца).

Галіны бярозы спляліся.

2. перан. Цесна злучыўшыся, счапіцца.

Рукі спляліся.

3. Уявіцца, узнікнуць у свядомасці.

Так дзіўна сплялося ўсё ў сне.

|| незак. сплята́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. спляце́нне, -я, н.

стараве́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Чалавек, які прытрымліваецца старой веры, не прызнае царкоўнага расколу 17 ст. ў Расіі і варожа адносіцца да афіцыйнай праваслаўнай царквы.

2. перан. Той, хто прытрымліваецца старых поглядаў, старых звычак (уст., жарт.).

|| ж. стараве́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. стараве́рскі, -ая, -ае.

тлець, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., тле́е; незак.

1. Гніючы, разбурацца; трухлець, парахнець.

Тлее апалае лісце.

2. Гарэць без полымя; слаба падтрымліваць гарэнне.

Асіна не гарыць, а тлее.

3. перан. Існаваць скрыта, слаба праяўляцца дзе-н. (пра жыццё, пачуцці і пад.).

У душы тлела надзея.

|| наз. тле́нне, -я, н.

тушы́ць¹, тушу́, ту́шыш, ту́шыць; ту́шаны; незак., што.

1. Спыняць гарэнне чаго-н.; гасіць.

Т. касцёр.

Т. лямпу.

2. перан. Аслабляць, памяншаць.

Т. спрэчку.

Т. злосць.

|| зак. затушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны, атушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны, абтушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны і патушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны.

|| наз. тушэ́нне, -я, н.

укра́паць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.

1. Пырскаючы, зрабіць крапіны ў чым-н. (спец.).

2. (часцей у форме дзеепрыметніка залежнага стану), перан. Унесці, уключыць у склад чаго-н. як устаўку, дадатак да асноўнага.

У лесастэпе сярод стэпавай расліннасці ўкрапаны невялікія ляскі.

|| незак. укра́пваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. укра́пванне, -я, н.

ула́дны, -ая, -ае (кніжн.).

1. Схільны навязваць сваю волю, загадваць, падначальваць сабе; які выражае ўладу, волю, рашучасць, уладарны.

У. чалавек.

У. позірк.

2. (звычайна з адмоўем). Які мае права, уладу што-н. рабіць.

Не ўладны загасіць такі агонь.

3. перан. Неадольны, усемагутны.

Уладнае пачуццё.

|| наз. ула́днасць, -і, ж. (да 1 знач.).

улі́цца, увалью́ся, увалье́шся, увалье́цца; увальёмся, увальяце́ся, увалью́цца і улію́ся, уліе́шся, уліе́цца; уліёмся, уліяце́ся, улію́цца; улі́ўся, уліла́ся, -ло́ся; улі́ся; зак., у што.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Наліцца ўнутр.

У лодку ўлілася вада.

2. перан. Папоўніць сабою, далучыцца.

У працоўны калектыў улілося новае папаўненне.

|| незак. уліва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.