разбі́цца, разаб’ю́ся, разаб’е́шся, разаб’е́цца; разаб’ёмся, разаб’яце́ся, разаб’ю́цца; разбі́ся; зак.
1. Раскалоцца ад удару, трэснуць, распасціся на часткі.
Шклянка разбілася.
Самалёт разбіўся.
2. перан. Расстроіцца, разбурыцца.
Разбіліся планы.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раздзяліцца на часткі, групы.
Р. на атрады.
4. Пашкодзіць, разбіць сабе да крыві частку цела пры падзенні, удары або забіцца насмерць.
Р. насмерць.
|| незак. разбіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ру́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.
1. Знаходзіцца ў руху, перамяшчацца.
Войскі рухаліся на захад.
Р. па службе (атрымліваць павышэнне). Справа не рухаецца (стаіць на месцы).
2. Рушыцца з месца, адпраўляцца.
Р. ў дарогу.
3. Варушыцца (у 1 знач.), мяняць становішча цела.
Сядзець, не рухаючыся.
Ногі не рухаюцца (не можа ступіць, ісці хто-н.).
|| прым. ру́хальны, -ая, -ае (да 3 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
скачо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м.
1. Хуткае перамяшчэнне цела адштурхоўваннем ад якога-н. пункта апоры.
С. зайца.
2. перан. Рэзкае змяненне чаго-н.
С. зарплаты.
С. узроўню вады.
3. Пераход ад старога якаснага стану да новага ў выніку колькасных змяненняў (кніжн.).
|| прым. скачко́вы, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).
С. механізм (у кінаапаратуры: які скачкападобна, рыўкамі перамяшчае кінастужку пры зме́не кадраў).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
стано́вішча, -а, н.
1. Месцазнаходжанне ў прасторы.
Геаграфічнае с.
Беларусі.
2. Абставіны грамадскага жыцця, сукупнасць грамадска-палітычных адносін.
Міжнароднае с.
Эканамічнае с.
3. Абставіны, выкліканыя якімі-н. умовамі.
Цяжкае матэрыяльнае с.
Нелегальнае с.
4. Пастава цела або яго частак; поза.
Ляжачае с.
5. Месца ў грамадстве, роля ў грамадскім жыцці.
Службовае с.
6. Распарадак дзяржаўнага, грамадскага жыцця, устаноўленага ўладай.
Ваеннае с.
Асаднае с.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
хво́ры, -ая, -ае.
1. Які хварэе на якую-н. хваробу.
Х. дзед.
Хворае дзіця.
2. Пашкоджаны хваробай (пра цела і яго часткі).
Хворае сэрца.
Хворыя ногі.
3. Які сведчыць аб хваравітым стане, аб хваробе.
Х. выгляд.
4. Ненатуральны, празмерны, ненармальны.
Хворае ўяўленне.
5. у знач. наз. хво́ры, -ага, м., хво́рая, -ай, ж., мн. хво́рыя, -ых. Чалавек, які хварэе (у 1 знач.).
Прыём хворых.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
frame
[freɪm]
1.
n.
1) зруб -а m., сталёвы ка́ркас (до́му, мо́сту); армату́ра f.; канстру́кцыя f.
2) це́ла n.; склад це́ла
3) шкіле́т -а m.
4) фо́рма f.; ра́ма f.; ра́мка f. (для зды́мка, абраза́)
5) парніко́вая ра́ма
6) кадр фі́льму
2.
v.t.
1) надава́ць фо́рму
2) выпрацо́ўваць (плян)
3) апраўля́ць, устаўля́ць у ра́мку
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
бо́дзі
(англ. body = цела)
модная жаночая бялізна ў выглядзе майкі з трусамі, што аблягаюць фігуру.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Вібра́цыя ’рытмічнае хістанне пругкага цела’ (КТС, БРС). Запазычана праз рус. мову (Крукоўскі, Уплыў, 89) з франц. vibration ’хістанне, ваганне’ (Шанскі, 1, В, 91) < лац. vibratio < vibrare ’дрыжаць, хістацца’ (Даза, 750). Не выключана магчымасць запазычання з польск. wibracja, асабліва з музычнай тэрміналогіі. Сюды ж вібрант, вібратар, вібрацыйны (КТС, БРС), вібрыён (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кале́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак., каго-што.
1. Рабіць калекам (калекай). Нас, малых, калечылі і фізічна і маральна. Бядуля. — Як жа гэта вы дапушчаеце, каб людзі на вашых вачах калечылі адзін другога? Колас. // Пашкоджваць, раніць (цела, рукі, ногі і інш.). Калечыць ногі.
2. перан. Псаваць, нявечыць маральна, рабіць непаўнацэнным. Калечыць жыццё. Калечыць душу. // Псаваць, скажаць, надаваць чаму‑н. іншую форму, сэнс. Зрэбная кашуля скрозь вылатаная, але яна не можа ўжо калечыць абрысы.. [Любінага] цела. Чорны. Асабліва псуюць і калечаць мову бяздумным калькавыя пераклады і так званыя канцылярызмы. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Omnis sibi malle melius esse quam alteri
Кожны сябе любіць больш, чым другога.
Каждый себя любит больше, чем другого.
бел. Свая кашуля бліжэй да цела. Бліжэй кашуля, чым кабат.
рус. Своя рубашка ближе к телу. Всякий сам себе ближе. Все люди свои, да всяк любит себя. В друге стрела, как во пне, а в себе, как в сердце. Всяк сам себе дороже. Свинье не до поросят, коли самоё на огонь тащат. Сова о сове, а всяк о себе.
фр. La chaire est plus proche du corps que la chemise (Кожа ближе к телу, чем рубашка).
англ. Self comes first (Я важнее всего).
нем. Jeder ist sich selbst der Nächste (Каждый сам себе самый близкий).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)