склада́нчык, ‑а, м.
Разм. Складаны нож. Ножык-складанчык. □ Такога павароту Шура не чакаў, паспешліва вылажыў на дол ножык-складанчык, абоймы з патронамі, лімонку. Навуменка. [Тонік:] — У мяне аставалася толькі адна надзея: выменяць дзягу на свой стары складанчык. Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
халасця́к, ‑а, м.
Нежанаты мужчына. Платон Шабуня быў халасцяк гадоў пад трыццаць пяць. Чарнышэвіч. Сябра мой — халасцяк, Дні марнуе адзін, А ў мяне як-ніяк — Сын, таварышы, сын! Гілевіч.
•••
Стары халасцяк — немалады мужчына, які не быў жанатым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хітру́ха, ‑і, ДМ ‑русе, ж.
Хітрая жанчына, махлярка. І гэтая прыгажуня з першага ж дня пачала неяк занадта шчыра завіхацца каля ўрача. Хітруха. Шамякін. [Касперскі:] Хітруха! Не так лёгка мяне, старога, правесці. Бачу, што да чаго. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
швагру́сь, ‑я, м.
Разм. Тое, што і швагер. — Вось ты толькі, швагрусь, пакінь усякія цырымоніі ды садзіся трактуйся, — папрасіла Тадося. Гартны. Не прамінуў я і таго, як мяне Лопух паставіў нанач да свайго швагруся Архіпа Мікуця. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штэ́псель, ‑я, м.
Металічная вілка ў пластмасавым або гумавым корпусе, пры дапамозе якой злучаны з ёю провадам электрычны прыбор уключаецца ў сетку. — Нашто гэта? — суседка падыходзіць да мяне і выцягвае з прымацаванай да стала разеткі штэпсель. Шынклер.
[Ням. Stepsel.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
marvel
[ˈmɑ:rvəl]
1.
n.
дзі́ва n., цудо́ўная, дзіўна́я, дзіво́сная рэч; цу́д -у m.
2.
v.i.
1) зьдзіўля́цца, дзіві́цца
2) ціка́віцца
I marvel who he may be — Мяне́ ціка́віць, хто ён
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Пясо́к ’пясок, пясчаная глеба’ (ТСБМ, Яруш., Сл. ПЗБ, Бяльк.), ’пясчанае поле’ (ЛА, 2), песо́к ’тс’ (ТС); укр. пісо́к, рус. песо́к, польск. piasek, чэш. pések, славац. piesok, в.-луж., н.-луж. pěsk, серб.-харв. pijȅsak, славен. pẹ́sek, балг. пя́сък, макед. песок, ст.-слав. пѣсъкъ. Прасл. *pěsъkъ, памянш. да *pěsъ, параўн. пясы́ ’пяскі’ ў фальклоры: “Мяне лісіца нясець… за цёмныя лясы, за жоўтыя пясы” (докш., Януковіч, Слоўнік в. Заборцы, рук.). Суадносна з санскр. pāṃsuka‑ ’пясчаныя буры’, pāṃsu‑ ’пясок, пыл, які нясе вецер’, авест. pąsnu‑ ’тс’ (Фасмер, 3, 249–250; Бязлай, 3, 28; Банькоўскі, 2, 541; БЕР, 6, 132). Малапераканальна Путанец (Rasprave, 25, 302–303) выводзіць з і.-е. *bhes‑ ’церці’ (у выніку асіміляцыі bs > ps: *psēsǔ‑, *psēsǐkǔ > pēsъkъ). Крытычны разгляд версій гл. ESJSt, 11, 639–640.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́караскацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Тое, што і выкарабкацца. [Мірон:] — Хату ў мяне надоечы замяло так, што хоць праз гарышча вылазь. Ледзь выкараскаўся. Хадкевіч. Іхнюю дывізію [дзе служыў Карпенка] улетку разбілі пад Лепелем, аднак рэшткі палка неяк выкараскаліся з акружэння. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нямко́, ‑а, м.
Разм. Тое, што і нямы (у 1 знач.). Маці мяне папярэдзіла, што дзядзька Піліп будзе ў нас жыць і што ён — нямко. — Як нямко? — доўга не разумеў я. — Не чуе нічога і не гаворыць. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пава́жлівы, ‑ая, ‑ае.
Які адносіцца з павагай да каго‑, чаго‑н. Як жа не дапамагчы, не адказаць, калі яны [Антон, Хведар] хлопцы маладыя, паважлівыя, за настаўніка мяне лічаць. Кавалёў. [Палашка:] — Сапраўды [Камар] хлопец хвацкі і паважлівы, ведае, як да чалавека ставіцца. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)