Verbum

падтачы́ць, -тачу́, -то́чыш, -то́чыць; -то́чаны; зак.

1. што. Натачыць крыху.

П. сякеру.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Пашкодзіць, раз’ядаючы знутры, знізу (пра чарвей і пад.).

Шашаль падтачыў бярвенне.

3. перан., каго-што. Аслабіць, прывесці ў заняпад.

Падточанае здароўе.

Гэта хвароба падтачыла яго.

|| незак. падто́чваць, -аю, -аеш, -ае.

падці́снуць, -ну, -неш, -не; -ні́; -нуты; зак.

1. што. Мацней увязаць або закруціць.

П. воз з сенам.

П. гайкі.

2. што. Сагнуўшы, сціснуўшы, падцягнуць пад сябе.

П. пад сябе ногі.

П. губы.

3. перан. Крыху павялічыцца (пра мароз, холад; разм.).

Была адліга, а потым падціснуў мароз.

|| незак. падціска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

лабіры́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. У Старажытнай Грэцыі і Егіпце — будынак з мноствам пакояў і складанымі, заблытанымі хадамі, з якога цяжка было выйсці.

2. перан. Складанае, заблытанае становішча, размяшчэнне чаго-н.

Л. вуліц.

Л. думак.

3. Унутранае вуха чалавека і пазваночных жывёл (спец.).

|| прым. лабіры́нтавы, -ая, -ае.

лі́пнуць, -ну, -неш, -не; ліп, лі́пла; -ні; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), да каго-чаго. Прыліпаць, прыставаць.

Гразь ліпне да абутку.

2. перан., да каго-чаго. Назойліва прыставаць (разм.).

Ён ліпне да яе.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і зліпацца.

Вочы ліпнуць.

лы́сіна, -ы, мн. -ы, -сі́н, ж.

1. Месца на галаве, дзе вылезлі і не растуць валасы.

2. Белая пляма на лбе некаторых жывёл.

Цяля з лысінай.

3. перан. Пра ўчастак чаго-н., пазбаўлены расліннасці, покрыва (разм.).

|| памянш. лы́сінка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 1 і 2 знач.).

мабіліза́цыя, -і, ж.

1. Перавод узброеных сіл краіны з мірнага становішча ў поўную баявую гатоўнасць.

2. Прызыў ваеннаабавязаных запасу ў армію ў час вайны.

Усеагульная м.

3. перан. Давядзенне каго-, чаго-н. да стану актыўнай гатоўнасці выканаць якое-н. заданне.

М. ўсіх сваіх сіл.

|| прым. мабілізацы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

мільгаце́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -гаці́ць; незак.

1. Свяціць няроўным, перарывістым святлом; іскрыцца.

У далечыні мільгацелі агеньчыкі.

2. З’яўляцца ў полі зроку і знікаць, праносіцца перад вачыма.

Мільгацяць пералескі і нівы спелай збажыны.

3. перан. Хутка праносіцца ў памяці.

Думкі мільгацелі ў галаве.

|| наз. мільгаце́нне, -я, н.

разго́н, -у, м.

1. гл. разагнаць.

2. Рух з паступова нарастаючай хуткасцю; разбег.

Набраць р.

3. Адлегласць ад аднаго пункта да другога.

Які р!

4. перан. Шырыня, размах у дзеяннях, дзейнасці.

Гаспадарка набірае р.

5. Строгая вымова; разнос (разм.).

Даць р. за парушэнне дысцыпліны.

|| прым. разго́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

раме́снік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Чалавек, які займаецца, валодае прафесійным рамяством.

Дробны р.

2. перан. Той, хто працуе без творчай думкі, па шаблоне.

3. Вучань рамеснага вучылішча (разм.).

|| ж. раме́сніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. раме́сніцкі, -ая, -ае і раме́сны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Р. промысел.

Рамесная праца.

раскава́ць, -кую́, -куе́ш, -куе́; -куём. -куяце́, -кую́ць; -ку́й; -кава́ны; зак., каго-што.

1. Вызваліць ад падкоў.

Р. коней.

2. Вызваліць ад кайданоў.

Р. рукі.

3. перан. Зрабіць вольным, даць магчымасць поўнасцю праявіцца.

Р. ініцыятыву мас.

|| незак. раско́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раско́ўванне, -я, н. і раско́ўка, -і, ДМ -ко́ўцы. ж.