Verbum

адме́раць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. Мераючы, адзначыць або аддзяліць пэўную колькасць чаго-н.

А. паўтара метра сукна.

Сем разоў адмерай, адзін раз адрэж (прыказка).

2. Прайсці, праехаць пэўную адлегласць (разм.).

Адмераў пятнаццаць кіламетраў.

|| незак. адме́рваць, -аю, -аеш, -ае і адмяра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

адрэ́зак, -зка, мн. -зкі, -зкаў, м.

1. Невялікі адрэзаны кавалак чаго-н., адцінак.

А. дошкі.

2. Частка чаго-н., што вымяраецца ў прасторы або часе.

А. шляху.

○

Адрэзак прамой — мноства (частка прамой), якое складаецца з двух розных пунктаў і ўсіх пунктаў, якія ляжаць паміж імі.

ажыята́ж, -у, м.

1. Павышаны попыт на якія-н. тавары, паслугі, стымуляваны пэўнымі падзеямі (вайна, распродаж і інш.).

2. Стрэсавая сітуацыя на біржы, выкліканая, як правіла, штучна створаным павышэннем ці паніжэннем курсу біржавых папер або цэн з мэтай атрымання прыбытку

|| прым. ажыята́жны, -ая, -ае.

абле́злы, -ая, -ае (разм.).

1. Той (такі), у каго (якім) вылезлі валасы або поўсць ці пер’е.

А. кот.

2. З выцвілай фарбай, з абабітым тынкам, палінялы.

Аблезлыя сцены.

Аблезлая сукенка.

3. Які пачаў мяняць скуру, згарэўшы на сонцы.

А. твар.

|| наз. абле́зласць, -і, ж.

абхо́д, -у, М -дзе, м.

1. гл. абысці.

2. Месца, шлях, па якім можна абысці.

Зручны а.

3. Участак лесу (адзін або некалькі кварталаў), які даглядаецца адным лесніком.

Парадак у абходзе.

4. Манеўр для ўдару ў фланг ці ў тыл праціўніка.

Рушыць палкі ў а.

кні́жнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Знавец і аматар кніг.

Заўзяты к.

2. Перапісчык або друкар; выдавец кніг (уст.).

3. Пра адарванага ад жыцця чалавека, які кіруецца ў сваёй дзейнасці ведамі, набытымі з кніг (іран.).

|| ж. кні́жніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1 знач.).

курта́ты, -ая, -ае (разм.).

1. 3 кароткім або адсечаным хвастом (пра жывёл).

К. сабака.

2. перан. Невялікага росту, малы, кароткі.

К. чалавек.

3. Цесны (пра адзенне).

К. пінжачок.

4. перан. Няпоўны, абмежаваны (іран.).

К. канспект.

|| наз. курта́тасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).

па́льма, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

Паўднёвае вечназялёнае дрэва з прамым негалінастым ствалом і кронай з перыстых або веерападобных лістоў.

Какосавая п.

Фінікавая п.

◊

Пальма першынства — першае месца ў дасягненні чаго-н., перавага ў чым-н. [ад звычаю ў Старажытнай Грэцыі ўзнагароджваць пераможцу ў спаборніцтвах пальмавай галінкай або вянком].

|| прым. па́льмавы, -ая, -ае.

Пальмавая галіна.

Пальмавы алей.

палявы́, -а́я, -о́е.

1. гл. поле.

2. Які знаходзіцца або які робіцца ў полі (не ў садзе, не ў лесе, не ў гарах).

Палявыя травы.

Палявая мыш.

Палявыя работы.

3. Які мае адносіны да баявых дзеянняў, паходны.

Палявая артылерыя.

Палявая пошта.

П. статут.

Палявая форма.

памянша́льны, -ая, -ае.

1. Які служыць для памяншэння адлюстравання прадметаў.

Памяншальнае шкло.

2. У граматыцы: звязаны з утварэннем назоўнікаў і прыметнікаў, якія абазначаюць меншую велічыню прадмета або паменшаную ступень якасці, а таксама станоўчыя эмацыянальныя адносіны, напр.: дамок, яблычак, ціхенькі, добранькі. П. суфікс. Памяншальная форма прыметнікаў.