нацюрмо́рт, ‑а, М ‑рце, м.
У выяўленчым мастацтве — малюнак або карціна, на якіх паказаны неадушаўлёныя прадметы ў пэўных суадносінах (кветкі, садавіна, дзічына і пад.). Сцены майстэрні былі скрозь увешаны карцінамі — пейзажамі, нацюрмортамі. Машара.
[Фр. nature morte — мёртвая прырода.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нашы́йны, ‑ая, ‑ае.
Які носяць на шыі, надзяваюць на шыю. Нашыйныя ўпрыгожанні. □ Нашыйныя грыўні, плечавыя ланцужкі, фібулы, пацеркі, галаўныя прыколкі — усё ажывала пад пяром таленавітага даследчыка, раскрывала сваё часам вельмі тонкае хараство. Ліс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неўсталява́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не зусім сфарміраваўся, склаўся. Ужо трэцюю калыску Насцечка гушкае, мармычучы сабе пад нос яшчэ неўсталяваным, дзіцячым, голасам: «Спі, мой каток, чырвоны раток». Сабаленка.
2. Неўладкаваны, неналаджаны. Неўсталяванае жыццё.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нікелірава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад нікеліраваць.
2. у знач. прым. Пакрыты слоем нікелю. У адным пакоі стаяў шырокі нікеліраваны ложак, а на ім — цэлая гара, аж пад столь, падушак. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нырцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; незак.
Разм. Тое, што і ныраць. Хлопцы ўлетку нырцавалі, выхваляючыся адзін перад адным, хто больш прабудзе пад вадою. Сабаленка. Цемра ў нетры нор нырцуе, Навагодні дзень ідзе. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабу́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Сігнал, які будзіць, па якому ўстаюць (у воінскіх часцях, лагерах і пад.). Іграць пабудку. □ Насустрач дню між ніў, лугоў Ляціць пабудкі кліч напеўны... Муравейка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паджа́рына, ‑ы, ж.
Тое, што і падпаліна (у 2 знач.). Пад крылом самалёта — смуглявая Таўрыя, Як рассцелены дбайна армяк чумака, Нават бачны на крыссі рудыя паджарыны І на локці палаплены правы рукаў. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падкро́іць, ‑крою, ‑кроіш, ‑кроіць; зак.
1. што. Выкраіць, падганяючы да таго, што было скроена раней; паправіць выкраенае. Падкроіць рукаў. Падкроіць фальбону.
2. чаго. Разм. Нарэзаць дадаткова (пра хлеб, каўбасу і пад.). Падкроіць хлеба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазасо́ўвацца, ‑аецца; зак.
Разм.
1. Засунуцца ўнутр чаго‑н. — пра ўсё, многае.
2. Пазападаць куды‑н., падзецца невядома куды — пра ўсё, многае. Відэльцы, лыжкі, нажы.. недзе, пазасоўваліся, а то пападалі пад стол. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазасыпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Засыпаць, закідаць чым‑н. усё, многае. Нямецкія машыны перацерлі на грэблі сухі ў грудах торф на муку, і вецер пазасыпаў ямы і трэшчыны пад нагамі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)