Сваво́ля ‘гарэзлівасць, дураслівасць, гуллівасць’, ‘свавольныя ўчынкі, паводзіны’ (Нас., Гарэц., Бяльк., Мал., Янк. БП), ‘неразважныя дзеянні’ (Варл.), сюды ж сваво́ліць ‘гарэзнічаць’ (Нас., Шымк. Собр., Сержп., Варл.), свово́ліць ‘тс’ (ТС), свавольнік ‘гарэза; неслух’ (Нас., Бяльк., Ласт.), сваво́льства ‘непаслушэнства’ (Нас., Бяльк.), ст.-бел. своволенство ‘тс’. Ад свой і воля; Карскі (2–3, 89) бачыў тут, як ва ўкраінскай і польскай, “слитие слов”. У гэтай форме, мабыць, запазычанне з польск. swawola ‘тс’. Махэк₂ (596) польскае слова і чэш. svávůle, дыял. svávoľa ‘сваволя’ лічыць спалучэннем або састаўным словам і адрознівае іх ад складаных слоў тыпу рус. своеволье, своеволить, параўн. сваяволіць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

несправядлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Які адступаецца ад справядлівасці, парушае справядлівасць. Заўсёды ў расказах дзеда перамагала праўда над крыўдай, справядлівы чалавек над несправядлівым. Паслядовіч. // Які супярэчыць справядлівасці, не адпавядае патрабаванням справядлівасці. Несправядлівы лад. □ Свой лёс жалеза праклінае І тых, што выкулі з яго Вайны несправядлівай джала. Танк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

несупадзе́нне, ‑я, н.

Адсутнасць супадзення. Валя зверыла свой адказ з адказам па задачніку і засталася яўна расчараванай несупадзеннем. Васілевіч. Начальнік штаба час ад часу зазіраў у пратакол учарашняга допыту, шукаючы хоць якога-небудзь несупадзення ў адказах, але арыштаваныя не збіраліся, і гэта злавала яго. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няро́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Які не знаходзіцца ў кроўным сваяцтве. Няродны бацька. □ Да сваёй старэйшай няроднай сястры (Макрэніна маці даводзілася мачыхай Таклюсі) Макрэна адносілася крыху з пагардай. Асіпенка. Рос. Юрка. Забывалася ўжо нават, што ён няродны Антосеў сын. Сачанка.

2. Не свой, чужы. Няродны дом.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паадчыня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., што.

Адчыніць усё, многае; адчыніць што‑н. у многіх месцах. Пасажыры паадчынялі вокны, абмахваліся хустачкамі. Мяжэвіч. Я сеў за свой стол, паадчыняў шуфляды паглядзець, што там ёсць. Сабаленка. Сымон прыехаў у Старочын рана. Гандляры толькі паадчынялі свае крамы. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прафільтрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.

1. Прапусціць праз фільтр. Прафілыраваць бензін. Прафільтраваць спірт.

2. перан. Разм. Праверыць, разгледзець. Калі б камісію прасілі «Прафільтраваць» Свой склад на міг, Яны б, напэўна, пракацілі На вараных Сябе саміх... Барадулін.

3. і без дап. Фільтраваць некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

про́чкі, ‑чак; адз. няма.

Разм. Пакіданне на некаторы час сваёй хаты, сям’і з прычыны нязгоды, неладоў. Пайсці ў прочкі. □ [Дубяга] проста выказаў свой пратэст, абурэнне і крыўду ў форме гэтых старых традыцыйных прочак. Колас. У такія часы Есіп іншы раз успамінаў пра Анэціны прочкі. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

патрапа́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад патрапаць.

2. у знач. прым. Які страціў свой першапачатковы выгляд, стаў брудным, паношаным ад працяглага або неахайнага карыстання. [Вадзімка] скінуў з сябе старую, патрапаную вопратку, знайшоў спраўнейшую, пашыўся. Сабаленка. На стале ляжаў вельмі патрапаны, пульхны «журнал наведванняў». Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абкуры́цца, ‑куруся, ‑курышся, ‑курыцца; зак.

1. Зрабіцца рудым, чорным ад дыму, зазнаць уздзеянне дыму.

2. Скурыць свой тытунь, папяросы да рэшты. Ламко з двума байцамі зайшоў ноччу ў хату папрасіць самасаду — абкурыліся за дарогу. Шахавец.

3. Стаць больш зручным, прыемным для курэння. Люлька абкурылася.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

канфу́зіць, ‑фужу, ‑фузіш, ‑фузіць; незак., каго.

Ставіць у няёмкае становішча; бянтэжыць. [Рыбнікаў:] Баішся, каб Наталля Мікалаеўна з тону не збілася, убачыўшы цябе? Давай не будзем яе канфузіць. Крапіва. Салдаты,.. каб замаскіраваць свой вялікі рогат над начальнікам і залішне яго не канфузіць, пачалі дружна чхаць. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)