◎ Пі́плі ’адросткі пер’яў пасля лінькі птушак’ (ігн., Сл. ПЗБ). Балтызм, параўн. літ. pyplys ’тс’ (Грынавяцкене, тамсама).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Право́дніца ’наступная нядзеля пасля Вялікадня (Паскі)’ (Гарэц., Мядзв.), правадная (нядзеля) ’памінальная’ (Нас.), приводная нядзеля, правадной ’Фаміна нядзеля’ (Шат.), правадны ’паслявелікодны’ (Мат. Гом.), провад ’паніхіда’ (Нас.). Рус. дыял. провады ’радаўніца, памінанне памерлых’, ’пахаванне’, ’праводзіны вясны’, проводная педеля ’Фаміны тыдзень’, укр. провады ’Фаміны тыдзень’, ’праводзіны русалак песнямі ў першы панядзелак пасля свят Сёмухі’, польск. przewocinica, przewodniczna, przewodna niedziela ’першы тыдзень пасля Вялікадня’, чэш. provod, provodm nedele ’першая нядзеля пасля Вялікадня’. Да праводзіць. У рымска-каталіцкай абраднасці назва тлумачыцца тым, што ў гэты дзень новаахрышчаныя людзі ішлі “провадам” да храма, або тым, што ў гэту нядзелю адбывалася працэсія да храма з вяночкамі. Але, відаць, першаснае значэнне — гэта сляды дахрысціянскага культу памерлых і ўшанавання духаў прыроды, як гэта захавалася ва ўсходніх славян (гл. Махэк₂, 452).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бізо́нія
(ад бі- + зона)
назва амерыканскай і англійскай акупацыйных зон у Германіі 1946—1949 іт. пасля іх сепаратнага аб’яднання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
мары́скі
(ісп. moriscos, ад moros = маўры)
частка маўрытанскага насельніцтва ў сярэдневяковай Іспаніі, якая засталася пасля Рэканкісты, прымусова прыняўшы хрысціянства.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
нейру́ла не́йрула
(лац. neurula, ад гр. neuron = нерв)
стадыя зародкавага развіцця хордавых жывёл і чалавека, якая наступае пасля гаструлы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
перыната́льны
(ад перы- + лац. natalis = які адносіцца да нараджэння)
які адносіцца да перыяду непасрэдна пасля родаў або да родаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
постпазі́цыя
(ад пост- + пазіцыя)
лінгв. становішча слова або сказа пасля іншага слова або сказа, звязанага з ім (параўн. прэпазіцыя).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
уцёкі, ‑аў; адз. няма.
1. Хуткі беспарадкавы адыход, адступленне. [Камісар:] — Уступай у камсамол. Бачыў, што робіцца ў горадзе пасля ўцёкаў белых? Трэба ачысціць горад ад белагвардзейскага бруду... «Полымя».
2. Самавольнае знікненне з месца абавязковага знаходжання дзе‑н. Незагоеныя раны абвалілі камандзіра атрада ўжо на другі дзень пасля ўцёкаў са шпіталя. Паслядовіч. Рыхтаваліся ўцёкі з лагера вялікай групы палонных. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абі́ркі, ‑рак; адз. няма.
Адкіды чаго‑н., лушпінне, шалупінне і іншыя адходы ад бульбы, пладоў пры падрыхтоўцы іх да яды або пасля перабірання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карашо́к, ‑шка, м.
1. Месца, дзе сшыты лісты кнігі; задняя частка пераплёта.
2. Частка бланка, якая застаецца ў квітанцыйнай кніжцы пасля адрыву квітанцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)