1. Апрытомнець. Доўга ляжала Гэлька на беразе паміж высокай травы і пахучых лугавых кветак, пакуль апомнілася і адпачыла.Чарот.
2. Прыйсці ў стан цвярозай развагі пасля моцнага душэўнага ўзрушэння. [Люба] не магла адразу апомніцца, такое.. з’яўленне [Стафанковіча] сюды было нечаканае і дзіўнае.Чорны.
3. Зразумеўшы памылковасць сваіх паводзін, адмовіцца ад іх; абдумацца. — Што вы робіце? Апомніцеся! — прагучаў чыйсьці моцны, абураны голас.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарэ́лка1, ‑і, ДМ ‑лцы; Рмн. ‑лак; ж.
Прыстасаванне для спальвання гаручай вадкасці або газу з пэўнай мэтай. Газавая гарэлка.
гарэ́лка2, ‑і. ДМ ‑лцы, ж.
Моцны алкагольны напітак; сумесь віннага спірту з вадой. Пракоп даўно ўжо не піў гарэлкі, і хмель.. стукнуў яму ў галаву.Колас.
•••
Царская гарэлка — сумесь азотнай і салянай кіслот, якая растварае золата, плаціну і некаторыя інш. металы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грыму́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Які стварае рэзкія гукі, моцны шум. Грымучы млын. □ З гор бягуць ручаі грымучыя.Бураўкін.Грымучае полымя імкліва кацілася па лесе.Шчарбатаў.Бумажкоў акідае вачамі грымучую калону нямецкіх танкаў.Чорны.
2. Шумны, гучны. Грымучы голас. □ З грудзей нашых панясецца Вір песень грымучых І ў адзін голас зліецца, У адзін магучы.Купала.
•••
Грымучая змяягл. змяя.
Грымучая ртуцьгл. ртуць.
Грымучы газгл. газ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расі́йскі, ‑ая, ‑ае.
1.Уст. Тое, што і рускі. У польскай мове Васіль Бусыга быў не дужа моцны, хоць сякія-такія польскія словы ён ведаў. Размовы ён меў пераважна з валаснымі пісарамі, з папамі, ураднікамі, часам з прыставам. Ад іх запазычаў ён і расійскія словы, хоць вымаўляў іх з сваім палескім акцэнтам.Колас.
2. Які мае адносіны да Расіі. Расійская Савецкая Федэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
The fort has stout walls — Форт ма́е мо́цна збудава́ныя сьце́ны
3) му́жны; адва́жны
4) непадаўкі́; упа́рты, заця́ты
stout resistance — заця́ты супраці́ў
5) мо́цны, ду́жы
a stout horse — ду́жы конь
2.
n.
1) мо́цнае, цёмнае пі́ва
2) мажны́ чалаве́к
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ву́шлы ’растаропны’ (Мат. Гом.); ’знаходлівы, хітры’ (Цых.). Хутчэй за ўсё запазычана з рус.ушлый ’пранырлівы’, дзеепрыметнік ад уйти ’пайсці’, раней таксама ’пазбегнуць’; параўн. утвораныя ад таго ж кораня по́шлы ’моцны, дужы’, няпо́шлы ’нямоглы’ (Панюціч, Лексіка, 81), нядо́шлы ’тс’ і пад. Сюды ж, відаць, і ву́жлы ’праворны, спрытны’ (Яўс.) праз народна-этымалагічнае збліжэнне з вуж.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лінь ’вельмі моцны тонкі канат’ (ТСБМ). Запазычана з рус.линь, якое з гал.lijn ’тонкая вяроўка’ (Слаўскі, 2, 498–499). Пры наяўнасці гэтага слова або рус. слова канат, граматычны род якога — мужчынскі, бел.лі́ня (гл. ліна) змянілася ў лінь ’вяроўка, пры дапамозе якой цягалі вуллі на дрэвы’ (ганц., Сл. паўн.-зах.), ’канат на пароме’ (Яруш.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паходаць ’асілець, адужаць, бароцца’ (Шат.). Параўн. польск.pochodzić ’перамагчы’, ст.-польск. ’тс’, ’зламаць, сагнуць’. Бел. лексема — вынік кантамінацыі польск.pochodzić і бел.уходаць ’забіць’, ’змардаваць, знясіліць’, — апошняе, відаць, можа ўзыходзіць да ст.-герм.handus ’рука’, параўн. hódugr ’моцны’. Цяжкасці выклікае рэфлекс ‑ó‑: у рус.художник яно перайшло ў ‑у‑ (< ст.-слав.хѫдожьникъ < прасл.xǫdogъjь).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
snow1[snəʊ]n.
1. снег;
a heavy fall of snowмо́цны снегапа́д
2.comput. снег на экра́не (дэфект адлюстравання)
♦
as clean as the driven snow чы́сты як снег;
as white as snow бе́лы як снег
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
stout2[staʊt]adj.
1.мо́цны, трыва́лы;
a stout pair of boots for climbing мо́цныя чараві́кі для альпіні́зму
2. то́ўсты, по́ўны, мажны́, дзябёлы;
grow stout растаўсце́ць
3.fml адва́жны, му́жны, сме́лы;
make a stout resistance цвёрда супраціўля́цца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)