жыха́рства, ‑а, н.
1. Пражыванне на якім‑н. месцы. Гэта была вялікая радасць — мець сталае месца жыхарства, дзе можна абжыцца. Лупсякоў.
2. зб. Жыхары, насельніцтва. Адным ск вам, жыхарства гэтай вёскі выяўляла сабою праўдзівых дзяцей лесу, якія як бы зусім яшчэ нядаўна асталяваліся тут і толькі што пераходзілі ад адн[ой] формы жыцця да другой. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
амуні́цыя, ‑і, ж.
Рыштунак байца, акрамя зброі і адзення. Трэба, лонданскі грузчык, За партамі сачыць, Каб не даць Амуніцыяй, зброяй грузіць Ні лінкора, Ні баржы ніводнай. Танк. // Больш шырока: адзенне і прылады. Вадалазная амуніцыя. Амуніцыя рыбалова. □ [Наганаў:] Адкуль на табе гэтая нямецкая амуніцыя? Губарэвіч.
•••
Пры поўнай амуніцыі — з усім тым, што баец павінен мець у паходзе.
[Ад фр. amunitionner — забяспечваць рыштункам.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каці́равацца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Цаніцца, ацэньвацца (пра каштоўныя паперы, тавары, валюту).
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Быць у абароце па біржы. Такія паперы больш не каціруюцца.
3. перан. Разм. Мець тую ці іншую ацэнку ў вачах грамадства. Гэты пісьменнік высока каціруецца.
4. Зал. да каціраваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераме́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм.
1. Перапынак паміж урокамі. Вялікая пераменка. Малая пераменка. □ У часе пераменак па калідорах і аўдыторыях усе яны шумелі, ганяліся адны за другімі, дурэлі, як гэта ўласціва моладзі. Колас.
2. Камплект (бялізны, адзення) на змену. [Галя:] — Ну, пасцель. Пераменку такую-сякую. Рабочую адзежу трэба мець. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прывіле́я, ‑і, ж.
Выключнае права, якім карыстаецца хто‑н. у адрозненне ад іншых. Дэлегацкія прывілеі. Саслоўныя прывілеі. □ Раз у год Лукаш меў адну прывілею: у дзень святых апосталаў Пятра і Паўла ён мог рабіць усё, што захоча. Колас. Зусь расказаў мне, што тады, калі ў Рагазіне арганізаваўся калгас, Леўка, каб мець прывілеі, прыкінуўся інвалідам. Сабаленка.
[Лац. privilegium.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скро́іць, скрою, скроіш, скроіць; зак., што.
1. Зак. да кроіць (у 1 знач.).
2. Кроячы, зрасходаваць што‑н. Скроіць увесь матэрыял.
3. перан. (звычайна ў форме дзеепрым. зал. пр.). Мець той ці іншы склад (пра чалавека, яго фігуру і пад.). Густабровы, хоць і белабрысы. І ўвесь акуратна скроены, відаць, [хлопец] вясёлы. Такіх дзяўчаты любяць. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бабёр, -бра́ м.
1. зоол. бобр; бобёр;
2. (мех бобра) бобёр;
◊ пла́ча як б. — пла́чет го́рькими слеза́ми;
заб’е́ш бабра́ — не бу́дзеш мець дабра́ — посл. убьёшь бобра́ — не бу́дешь иметь добра́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
густ (род. гу́сту) м. (эстетический) вкус;
у яго́ до́бры г. — у него́ хоро́ший вкус;
адзява́цца з гу́стам — одева́ться со вку́сом;
◊ (прыйсці́ся) да гу́сту — (прийти́сь) по вку́су;
мець г. — име́ть вкус
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
клёк (род. клёку) м., разг.
1. здра́вый смысл, рассу́док, ра́зум;
2. со́ки мн., си́лы мн.;
выця́гваць апо́шні к. — тяну́ть после́дние со́ки;
◊ не мець ~ку ў галаве́ — без царя́ в голове́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
паня́цце ср., в разн. знач. поня́тие;
п. прыба́вачнай ва́ртасці — поня́тие приба́вочной сто́имости;
п. трохвуго́льніка — поня́тие треуго́льника;
малаакрэ́сленае п. — растяжи́мое поня́тие;
мець п. аб чым-не́будзь — име́ть поня́тие о чём-л.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)