аператы́ўнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць аператыўнага. Аператыўнасць у рабоце. Аператыўнасць кіраўніцтва. □ Для большай аператыўнасці, рухавасці атрада была выдзелена група партызан пад камандай Фёдара Іларыёнавіча Паўлоўскага. Чорны. Гонар міліцыі быў закрануты, і яна праявіла незвычайную аператыўнасць. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

авансцэ́на, ‑ы, ж.

Пярэдняя, адкрытая частка тэатральнай сцэны, крыху высунутая ў глядзельную залу. У змроку авансцэны Прагучаў акторскі голас. Глебка. Трыбуна стаяла з процілеглага ад Івана Паўлавіча боку і была крыху ссунута на авансцэну. Місько.

[Фр. avant-scène.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абжы́тасць, ‑і, ж.

Уласцівасць абжытага. І хоць падлога была чыста вымытая, грубка пабеленая, а на вокнах віселі паркалёвыя фіранкі — тут не было той абжытасці, якая стварае ўтульнасць, вабіць адпачыць, крыху забыцца на дзённыя турботы. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даха́, і́, ДМ дасе́; мн. до́хі (з ліч. 2, 3, 4 дахі́), дох; ж.

Шуба з футравымі верхам і падкладкай. [Верка Кахановіч] была апранутая ў новую яркага колеру даху, у шапачцы з таго самага футра. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

з’я́вішча, ‑а, н.

Разм. Тое, што і з’ява (у 1, 2 знач.). Вайна для Валі была.. раптоўным і нечаканым з’явішчам. Дамашэвіч. Янка Купала — не проста літаратурная з’ява ці эпоха, творчасць паэта — з’явішча грамадска-палітычнае. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ля́мцавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да лямцу, звязаны з яго вытворчасцю. Лямцавы цэх. // Зроблены з лямцу. Лямцавы капялюш. Лямцавая падэшва. □ На.. [Рыме] была зялёная вязаная кофта, чорная караткаватая спадніца, а на нагах лямцавыя тапачкі. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

менаві́та, часціца.

Тое, што і іменна. [Марына Паўлаўна] не зманіла — яна ў гэту хвіліну ўжо сапраўды была ўпэўнена, што едзе менавіта заўтра. Зарэцкі. Валерык і сам дакладна не ведаў, дзе менавіта і што робіць яго бацька. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

на́ймічка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

Наёмная работніка, служанка; парабчанка. З сямі гадоў аддалі .. [Антолю] у наймічкі да дробных паноў-фальваркоўцаў. Якімовіч. Па багатым хутары ў далёкага дзядзькі .. [жанчына] была як за наймічку. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наме́рзнуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; пр. намёрзся, ‑мерзлася; зак.

Разм. Пабыўшы доўга на холадзе, вельмі змерзнуць. Была восень, абодва [Аляксей з таварышам] у .. кузаве намерзліся так, што пасля маці таварыша ніяк не магла адагрэць іх чаем з малінаю. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

неспадзява́насць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць неспадзяванага. Неспадзяванасць сустрэчы. Неспадзяванасць падзей.

2. Нечаканае здарэнне, выпадак і пад. Была яшчэ адна радасная неспадзяванасць: шэфы прыслалі радыёпрыёмнік. Васілевіч. Разгублены яе [Мані] выгляд сведчыў, што іхняя паўторная сустрэча — неспадзяванасць. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)